Ανατροπή συσχετισμών
στη ΝΑ Ευρώπη και αφόρητες δυσχέρειες στην ελληνική κυβέρνηση προκαλεί η
πρωτοβουλία της καγκελαρίου Α. Μέρκελ για τη διοργάνωση ειδικής Συνόδου
Κορυφής για τα Δυτικά Βαλκάνια.
Η σύνοδος συγκαλείται στις 28 Αυγούστου στη γερμανική πρωτεύουσα, με τη συμμετοχή των πρωθυπουργών και των υπουργών Εξωτερικών και Οικονομικών των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, σε μια κίνηση ουσίας και συμβολισμού που καθιστά το Βερολίνο επίκεντρο των εξελίξεων.
Η πρωτοβουλία ήταν αμυδρά γνωστή από τον Μάρτιο, αλλά στο διπλωματικό παρασκήνιο υποβαθμιζόταν η σπουδαιότητά της: είχε εκτιμηθεί ότι η παρουσία της κυρίας Μέρκελ θα ήταν εθιμοτυπική και ότι ο διάλογος δεν θα ξεπερνούσε τα επίπεδα ρουτίνας, όπως στη σχετική διάσκεψη της ελληνικής προεδρίας τον Μάιο στη Θεσσαλονίκη.
Τώρα οι διαβουλεύσεις του Βερολίνου αποκτούν μείζονα σημασία, καθώς πρόκειται για τη δεύτερη μέσα σε ελάχιστο διάστημα γερμανική πρωτοβουλία για τα Βαλκάνια. Μόλις στις 15 Ιουλίου η καγκελάριος είχε συμμετάσχει σε άλλη σύνοδο στο Ντουμπρόβνικ, χαρακτηρίζοντας «βάρος» τη διαφορά Ελλάδας - ΠΓΔΜ και προαναγγέλλοντας δραστήρια ανάμειξή της.
Η σύνοδος της 28ης Αυγούστου επιβαρύνει την ελληνική κυβέρνηση για τρεις λόγους:
Πρώτον, επιβεβαιώνει ότι η κρίση της Ουκρανίας χρησιμοποιείται για την επίλυση άλλων εκκρεμοτήτων. Το σκεπτικό του Βερολίνου είναι ότι σε συνθήκες Β’ Ψυχρού Πολέμου δεν υπάρχει η πολυτέλεια ανοικτών μετώπων, όπου μια σπίθα θα προκαλούσε αλυσιδωτές εκρήξεις. Το ίδιο σκεπτικό είχε αναπτυχθεί το 1995 από τον Ρ. Χόλμπρουκ, για την Ενδιάμεση Συμφωνία Ελλάδας - ΠΓΔΜ, ώστε η Δύση να επικεντρωθεί στον τερματισμό του πολέμου στην υπόλοιπη πρώην Γιουγκοσλαβία. Η Αθήνα έχει μπλοκάρει έκτοτε την ένταξη των Σκοπίων στους ευρωατλαντικούς θεσμούς, αλλά θα είναι δύσκολο να συνεχίσει να το επιτυγχάνει ενώπιον του (ψευδο)επιχειρήματος ότι το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. «χρειάζονται» την ΠΓΔΜ για να θωρακιστούν.
Δεύτερον, το Βερολίνο μετατοπίζει εν ψυχρώ τα βαλκανικά θέματα εκτός της Ε.Ε., ασκώντας εθνική και όχι συλλογική πολιτική. Ο κ. Α. Σαμαράς είχε υποστεί τα ίδια τον Δεκέμβριο του 1991, όταν ως υπουργός Εξωτερικών άκουσε τον ομόλογό του Χανς Ντ. Γκένσερ να δηλώνει «δεν με νοιάζει τι θα κάνετε οι υπόλοιποι (Ευρωπαίοι), αλλά εμείς θα αναγνωρίσουμε τη Σλοβενία και την Κροατία σε λίγες ημέρες». Η αιματοχυσία στα Βαλκάνια ολόκληρη τη δεκαετία του ’90 ήταν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της πολιτικής Γκένσερ, αλλά το Βερολίνο δεν αλλάζει γραμμή! Αλλωστε δεν καλεί στη σύνοδο ούτε την Ελλάδα (το ισχυρότερο μέλος της Ε.Ε. στην περιοχή) ούτε και την Ιταλία (που ασκεί την προεδρία της Ε.Ε.).
Τρίτον, ενώπιον της διαπραγμάτευσης του χρέους το Βερολίνο επιβαρύνει την Αθήνα με ακόμα ένα θέμα κρίσιμο για την ασφάλεια και το μέλλον της Ελλάδας και την εσωτερική πολιτική σταθερότητα.
Το βλέμμα στραμμένο στις ΗΠΑ
Μεγάλη σημασία έχει (ειδικά ως προς τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ με την ΠΓΔΜ) η στάση των ΗΠΑ. Η υπηρεσιακή γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν βρίσκεται κοντά στις ελληνικές θέσεις, αλλά τουλάχιστον είχε προειδοποιήσει εδώ και μήνες ότι επίκειται κίνηση κάποιων ισχυρών μελών της Ε.Ε. για μεγαλύτερη πίεση προς την Αθήνα.
Η σύνοδος συγκαλείται στις 28 Αυγούστου στη γερμανική πρωτεύουσα, με τη συμμετοχή των πρωθυπουργών και των υπουργών Εξωτερικών και Οικονομικών των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, σε μια κίνηση ουσίας και συμβολισμού που καθιστά το Βερολίνο επίκεντρο των εξελίξεων.
Η πρωτοβουλία ήταν αμυδρά γνωστή από τον Μάρτιο, αλλά στο διπλωματικό παρασκήνιο υποβαθμιζόταν η σπουδαιότητά της: είχε εκτιμηθεί ότι η παρουσία της κυρίας Μέρκελ θα ήταν εθιμοτυπική και ότι ο διάλογος δεν θα ξεπερνούσε τα επίπεδα ρουτίνας, όπως στη σχετική διάσκεψη της ελληνικής προεδρίας τον Μάιο στη Θεσσαλονίκη.
Τώρα οι διαβουλεύσεις του Βερολίνου αποκτούν μείζονα σημασία, καθώς πρόκειται για τη δεύτερη μέσα σε ελάχιστο διάστημα γερμανική πρωτοβουλία για τα Βαλκάνια. Μόλις στις 15 Ιουλίου η καγκελάριος είχε συμμετάσχει σε άλλη σύνοδο στο Ντουμπρόβνικ, χαρακτηρίζοντας «βάρος» τη διαφορά Ελλάδας - ΠΓΔΜ και προαναγγέλλοντας δραστήρια ανάμειξή της.
Η σύνοδος της 28ης Αυγούστου επιβαρύνει την ελληνική κυβέρνηση για τρεις λόγους:
Πρώτον, επιβεβαιώνει ότι η κρίση της Ουκρανίας χρησιμοποιείται για την επίλυση άλλων εκκρεμοτήτων. Το σκεπτικό του Βερολίνου είναι ότι σε συνθήκες Β’ Ψυχρού Πολέμου δεν υπάρχει η πολυτέλεια ανοικτών μετώπων, όπου μια σπίθα θα προκαλούσε αλυσιδωτές εκρήξεις. Το ίδιο σκεπτικό είχε αναπτυχθεί το 1995 από τον Ρ. Χόλμπρουκ, για την Ενδιάμεση Συμφωνία Ελλάδας - ΠΓΔΜ, ώστε η Δύση να επικεντρωθεί στον τερματισμό του πολέμου στην υπόλοιπη πρώην Γιουγκοσλαβία. Η Αθήνα έχει μπλοκάρει έκτοτε την ένταξη των Σκοπίων στους ευρωατλαντικούς θεσμούς, αλλά θα είναι δύσκολο να συνεχίσει να το επιτυγχάνει ενώπιον του (ψευδο)επιχειρήματος ότι το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. «χρειάζονται» την ΠΓΔΜ για να θωρακιστούν.
Δεύτερον, το Βερολίνο μετατοπίζει εν ψυχρώ τα βαλκανικά θέματα εκτός της Ε.Ε., ασκώντας εθνική και όχι συλλογική πολιτική. Ο κ. Α. Σαμαράς είχε υποστεί τα ίδια τον Δεκέμβριο του 1991, όταν ως υπουργός Εξωτερικών άκουσε τον ομόλογό του Χανς Ντ. Γκένσερ να δηλώνει «δεν με νοιάζει τι θα κάνετε οι υπόλοιποι (Ευρωπαίοι), αλλά εμείς θα αναγνωρίσουμε τη Σλοβενία και την Κροατία σε λίγες ημέρες». Η αιματοχυσία στα Βαλκάνια ολόκληρη τη δεκαετία του ’90 ήταν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της πολιτικής Γκένσερ, αλλά το Βερολίνο δεν αλλάζει γραμμή! Αλλωστε δεν καλεί στη σύνοδο ούτε την Ελλάδα (το ισχυρότερο μέλος της Ε.Ε. στην περιοχή) ούτε και την Ιταλία (που ασκεί την προεδρία της Ε.Ε.).
Τρίτον, ενώπιον της διαπραγμάτευσης του χρέους το Βερολίνο επιβαρύνει την Αθήνα με ακόμα ένα θέμα κρίσιμο για την ασφάλεια και το μέλλον της Ελλάδας και την εσωτερική πολιτική σταθερότητα.
Το βλέμμα στραμμένο στις ΗΠΑ
Μεγάλη σημασία έχει (ειδικά ως προς τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ με την ΠΓΔΜ) η στάση των ΗΠΑ. Η υπηρεσιακή γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν βρίσκεται κοντά στις ελληνικές θέσεις, αλλά τουλάχιστον είχε προειδοποιήσει εδώ και μήνες ότι επίκειται κίνηση κάποιων ισχυρών μελών της Ε.Ε. για μεγαλύτερη πίεση προς την Αθήνα.
Aλέξανδρος Τάρκας
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
...έκανες κου πε πε;