Ο ναρκισσισμός στο διαδίκτυο

 

Δήμος Χλωπτσιούδης

Η εικονική αναγνωρισιμότητα του διαδικτύου φαίνεται να ενισχύει και να επιτρέπει την έκφραση του υπάρχοντος ναρκισσισμού. Η σύγκληση της νεολαίας -που έχει την οικονομική άνεση να διαθέτει ελεύθερο χρόνο- με μία ναρκισσιστική συμπεριφορά είναι σήμερα προφανής. Η έξαρση της επιθυμίας για έκφραση και η ψευδαίσθηση της αυτονομίας, οι οποίες πλέον αποτελούν απαιτήσεις του ίδιου του συστήματος, καθώς εγκαλεί τους ανθρώπους σε "χειραφέτηση" και "ανεξαρτησία", κατακλύζουν το σύνολο όλου του ιδεολογικοπολιτικού νεολαιίστικου φάσματος[1].

Μελέτες[2] έχουν αποδείξει ότι οι πλατφόρμες κοινωνικές δικτύωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να μετρηθεί ο ναρκισσισμός. Ο αριθμός των φίλων και η προτίμηση σε λαμπερές φωτογραφίες που διανθίζουν το προφίλ των χρηστών συσχετίζονται με την αυτάρεσκη διάσταση της καθημερινής τους ζωής. Οι κόμβοι αυτοί παρέχουν μια μάλλον ακριβή μέθοδο μέτρησης του Εγώ γιατί η εκτίμηση στον όγκο προβολής ως στάση μιμείται την πραγματική συμπεριφορά του κοινωνικού βίου του ναρκισσιστή χρήστη που ασχολείται μόνο με το πώς τα πράγματα φαίνονται στους άλλους.

Αν και ακόμα βρίσκονται στην εφηβεία, ωστόσο, οι κοινωνικοί κόμβοι αποτελούν μια  ουσιαστική πολιτισμική παρουσία. Προσφέρουν στους χρήστες έναν εύκολο τρόπο ούτως ώστε να μη διατηρούν δυνητικές σχέσεις με παλιούς και νέους φίλους, καθώς και να διαφημίζουν τη δημοτικότητά τους. Εξάλλου, η κατάρρευση της συλλογικότητας -ως αρχής ανάπτυξης της ανθρώπινης κοινωνίας- μέσα από την παγκοσμιοποιημένη υπερσύνδεση, οδηγεί στην δημιουργία μιας εσωτερικής ανάγκης αναδιαμόρφωσης της προσωπικής εικόνας, μία εικονική αυτό-αναδόμηση.

Οι κοινωνικές πλατφόρμες των μέσων μαζικής επικοινωνίας φαίνεται να προκαλούν τους αυτάρεσκους. Η φιλία σε αυτούς τους ιστοτόπους εστιάζεται σε μεγάλο βαθμό στη συλλογή, τη διαχείριση και την κατάταξη των ανθρώπων που έχουν προστεθεί ως φίλοι-καταναλωτές/δέκτες εγωκεντρικών προβολών. Και η φιλαυτία είναι η επιφανειακή σύνδεση σχέση που αναπτύσσεται σε κόμβους κοινωνικής παροχής, διότι είναι πιο εύκολο να αποφευχθεί η πιθανότητα έκθεσης, η αποδοκιμασία, η απόρριψη και η πραγματική οικειότητα με τη συναισθηματική τρωτότητα που συνεπάγεται. Οι ιστοσελίδες αυτές μεταμορφώνονται ουσιαστικά σε διαδραστικούς καθρέφτες, το αγαπημένο εργαλείο, ο αιώνιος σύντροφος ενός νάρκισσου.

Το πιο εντυπωσιακό, ωστόσο, σήμερα γεγονός που συνδέεται άμεσα με τη χρήση των ευέλικτων ιντερνετικών ζωνών είναι η ερασιτεχνική πορνογραφία και η τόσο εύκολη επιλογή προβολή προσωπικών στιγμών. Πρόκειται για μία νέα πρωτόγνωρη ναρκισσιστική συμπεριφορά τόσο νέων όσο και μεσηλίκων, που μιμούμενοι πορνογραφικές κινηματογραφικές παραγωγές εκθέτουν εαυτούς στα ηδονισμένα βλέμματα εκατομμυρίων χρηστών του διαδικτύου. Ο κυβερνο-ναρκισσισμός επιβάλλει την αυτάρεσκη έκθεση του γυμνού κορμιού και καταρρίπτει κάθε σεξουαλική-ηθική και κοινωνική αναστολή.

Η δυνατότητα απόκτησης προσωπικών καναλιών[3] ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τις ευκαιρίες προβολής του ατόμου. Το όνειρο προβολής στο τοπικά μέσα για λίγα δευτερόλεπτα, εξελίχθηκε σε πολύωρη προβολή προσωπικών στιγμών, σκέψεων και κρίσεων. Η αυταρέσκεια απλώθηκε σα δίχτυ στη διακαναλική συνεύρεση του διαδικτύου.

Ακόμα και το cyber bullying συνδέεται άμεσα με την ψυχική ανάγκη της ναρκισσιστικής επιβεβαίωσης του δράστη. Είναι η ανάγκη επαλήθευσης της κυριαρχίας του στον πλασματικό κόσμο. Και φυσικά ο κυβερνοβιαστής, στον κοινωνικό του βίο μπορεί να είναι ένας απλός καθημερινός άνθρωπος κοινωνικοποιημένος πλήρως. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη που δίνει στην εικονική αυστηρή κι αυταρχική προσωπικότητα που έχει καλλιεργήσει, αποτελεί την όψη ενδόμυχων αναγκών υποταγής της φυσικής προσωπικότητας στην εικονική.

Σημειώσεις

[1] Άγγελος Γουνόπουλος, Για τη νεολαία σήμερα .

[2] Tara J. Palmatier, The Ego Epidemic: Narcissism Is On the Rise.

[3] Την ίδρυση του YouTube ακολούθησαν δεκάδες κόμβοι τηλεοπτικής/καναλικής προβολής (porntube, amateurtube κλπ).

πηγή