Η πολιτισμική και η πολιτική σκέψη του Περικλή

 

Γράφει ο Νίκος Λυγερός

Η πολιτισμική σκέψη του Περικλή

Η πολιτισμική σκέψη του Περικλή δεν είναι ανάγκη να αποδείξει τη διαχρονικότητά της, αφού ο καθένας μπορεί να δει το ίχνος της μέσα στην ιστορία της Ανθρωπότητας. Έχει ενδιαφέρον ν’ αντιληφθούμε ότι στη σκέψη του στρατηγιστή, ο πολιτισμός δεν είναι ούτε μια λεπτομέρεια ούτε δευτερεύον. Βασίστηκε στην ενέργεια και τη στρατηγική, για να χτίσει μια ηγεμονία στη θάλασσα αλλά ταυτόχρονα ως γνώστης της επιστήμης και των τεχνών ερμήνεψε το εργαλείο του πολιτισμού όχι απλοϊκά δίνοντάς του μόνο μια πολιτική διάσταση, αλλά μια πολλαπλότητα που του επέτρεψε να κάνει τη διαφορά. Η πολιτισμική σκέψη του Περικλή βασίζεται σε αξίες κι όχι μόνο σε αρχές και γι’ αυτόν το λόγο επέλεξε το διαχρονικό. Ο Περικλής δεν έκανε μόνο φεστιβάλ για να μην έχει έξοδα, αλλά στο τέλος της ημέρας δεν απομένει τίποτα. Ο Περικλής δεν έβλεπε την οικονομία ως τον απώτερο στόχο των πάντων. Την είχε απλώς ως ενδιάμεσο, τίποτα παραπάνω. Ο Περικλής δεν έκανε επενδύσεις δίχως στρατηγικό σχέδιο. Ο πολιτισμός με τον Περικλή έγινε η αιχμή του δόρατος της στρατηγικής του. Διότι το πολεμικό ναυτικό το φοβάσαι και το σέβεσαι, ενώ τον πολιτισμό τον θαυμάζεις και αυτό είναι ακόμα πιο ανθεκτικό. Και ο στόχος της στρατηγικής δεν είναι το βέλτιστο, αλλά η ανθεκτικότητα. Με τον πολιτισμό ο Περικλής θωράκισε τον Ελληνισμό, όπως ο Θεμιστοκλής τον είχε προστατέψει με τον στόλο. Είναι ένα βήμα πιο πέρα και ο Περικλής το έκανε.

Η πολιτική σκέψη του Περικλή

Η πολιτική σκέψη του Περικλή έχει διαφωτίσει όλη την έννοια της Δημοκρατίας. Έχει ενδιαφέρον ότι διάφοροι κριτικοί τον κατηγόρησαν ότι ήταν λαϊκιστής όμως στην ουσία αυτός ο χαρακτήρας οφείλεται στο ανοιχτό του πνεύμα. Ήξερε τι σημαίνει κλέος και γνώριζε τη διαφορά με τη φήμη. Δεν ήταν μόνο φιλοδημοκράτης αλλά δημοκράτης έως το κόκκαλο γιατί έβλεπε την ουσία του Ελληνισμού. Ο καθένας έχει σημασία αλλά μόνο οι άξιοι μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους. Το στρατηγικό υπόβαθρο της πολιτικής του σκέψης του επέτρεψε να μην είναι κενός με το λαό του γιατί δεν θεωρούσε ότι ο λαός είναι μόνο και μόνο μια μάζα. Ήθελε όχι μόνο τις τεχνητές επαφές αλλά τις σχέσεις εμπιστοσύνης πάνω στις οποίες μπορούσε να χτίσει. Ο Περικλής είδε ότι ο Δήμος είναι το πιο σημαντικό στοιχείο της Δημοκρατίας κι όχι το κράτος όπως νομίζουν οι περισσότεροι. Δεν πρόκειται για ρητορική αλλά για ανθρωπιά. Αν θεωρείς ότι η Δημοκρατία είναι απλώς ένα κράτος, στην ουσία δεν είσαι Έλληνας. Γιατί ο Έλληνας θέλει την ελευθερία έτσι γι’ αυτόν η Δημοκρατία δεν είναι το κράτος του λαού αλλά η δύναμη του λαού κι αν δεν εμπιστεύεσαι το λαό δεν υπάρχει δύναμη. Ο Περικλής ως δημοκράτης ανέδειξε αυτή τη δύναμη μέσω της στρατηγικής κι έτσι δημιούργησε πολιτική που άφησε ιστορία.

πηγή