Δήμαρχος Λειψῶν: «Δύσκολα θὰ βρεῖτε ἐδῶ ζευγάρι ποὺ νὰ ἔχει λιγότερα ἀπὸ τρία παιδιὰ»

Φωτογραφία: Ὁ δήμαρχος μὲ τὴν πολύτεκνη οἰκογένειά του

Λειψοί: κάτοικοι 784, παιδιά 200!

Ἡ Μαρίνα παίζει μὲ τὴν κούκλα της στὴν αὐλὴ τοῦ σπιτιοῦ της• τὴ χτενίζει, τῆς μιλάει. Εἶναι ὀκτὼ ἐτῶν, ἡ μικρότερη ἀπὸ τὰ ὀκτὼ παιδιὰ τῆς οἰκογένειας Παπαδέλια. Ἡ μητέρα τῆς βγαίνει στὸ κατώφλι καὶ μᾶς καλησπερίζει. Μᾶς μιλάει γιὰ τὰ ἄλλα τῆς παιδιά, γιὰ τὴ Σαββίνα ποὺ ὀνειρεύεται νὰ γίνει δασκάλα χοροῦ καὶ τὴ μεγάλη, τὴ δεκαεξάχρονη Φιλίτσα, ποὺ θέλει νὰ σπουδάσει Βιολογία• εἶναι καλὴ μαθήτρια, κάνει τὴν προσπάθειά της χωρὶς καμιὰ βοήθεια, χωρὶς φροντιστήριο καὶ ἰδιαίτερα μαθήματα. Πῶς τὰ φέρνει βόλτα ἡ ἴδια μὲ τόσα παιδιά; «Ε, δὲν εἶναι καὶ πολλά. Ἡ προγιαγιὰ τοῦ ἄντρα μου εἶχε γεννήσει 24!»

H Βαρβάρα εἶναι ἡ νεότερη δημότις Λειψῶν. Γεννήθηκε πρὶν ἀπὸ λίγους μῆνες, στὶς 30 Μαΐου, καὶ πῆρε τὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας ποὺ στὸ νησὶ θεωρεῖται προστάτις τῶν μωρῶν. Ἡ μητέρα της, Μαρία Κλάψη, κατάγεται ἀπὸ τὴν Κάλυμνο. Εἶχε συγγενεῖς στοὺς Λειψούς, σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ ταξίδια της γνώρισε τὸν ἐργολάβο Χαράλαμπο Μακρή, ἐρωτεύτηκαν, παντρεύτηκαν καὶ....

ἀπὸ Καλύμνια ἔγινε Λειψωτίνα. «Εἶναι τὸ πρῶτο μας παιδί, ἀλλὰ θὰ κάνουμε κι ἄλλα, τὸ ἔχουμε ἀποφασίσει - τουλάχιστον τρία», λέει γελώντας ἡ 24χρονη κοπέλα. «Ἂν αὐτὸς ὁ τόπος δὲν εἶναι ἰδανικὸς γιὰ μιὰ πολυμελῆ οἰκογένεια, τότε ποιὸς εἶναι; Καὶ μὴ μοῦ πεῖτε κι ἐσεῖς αὐτὰ ποὺ ἀκοῦμε ἀπὸ πολλούς, ὅτι τὸ χειμώνα τὸ νησὶ μας εἶναι ἐρημιὰ καὶ δὲν ἀντέχεται. Τότε εἶναι καλύτερα! Μαζευόμαστε τὰ βράδια στὰ σπίτια, ψήνουμε, τραγουδᾶμε, νυχτερεύουμε. Μιὰ τέτοια ζωή, ἤρεμη καὶ ὑγιῆ, θέλω νὰ ἔχουν καὶ τὰ παιδιά μου».

Ὁ Στράτος παρατηρεῖ καὶ ἀνακαλύπτει τὸν κόσμο ἀπὸ τὴν ἀγκαλιὰ τῆς μαμᾶς του, Εἰρήνης Πονήρη. Πέντε μηνῶν βρέφος, ποζάρει μὲ ἄνεση στὸ φακὸ τοῦ φωτογράφου μας - κάνει σκέρτσα, τοῦ γελᾶ. «Εἶναι ὡραῖο νὰ μεγαλώνεις παιδιὰ ἐδῶ», λέει ἡ Εἰρήνη. «Μέχρι τὴ στιγμὴ ποὺ κάποιο πρόβλημα θὰ προκύψει. Ἂν τύχει καὶ ἀρρωστήσει ὁ μικρός, θὰ πρέπει νὰ ναυλώσουμε καΐκι γιὰ νὰ τὸν πᾶμε σὲ νοσοκομεῖο. Κι ἂν εἶναι κάλμα ὁ καιρός, θὰ τὸ ἀντιμετωπίσουμε. Ἂν ὄχι, τί γίνεται;»

Τὸ πρῶτο πράγμα πού μου ἔκανε ἐντύπωση στοὺς Λειψοὺς ἦταν τὰ πιτσιρίκια. Εἶναι πολλά! Τὰ βλέπεις νὰ παίζουν στὰ σοκάκια, στὸ λιμάνι, στὸ Πάρκο (ἔτσι λένε οἱ ντόπιοι τὴν κεντρικὴ πλατεία ποὺ φτιάχτηκε μὲ τὴ συνδρομὴ τῶν ἐν Ἀμερικὴ καὶ Αὐστραλία ἀποδήμων συντοπιτῶν τους), στὸ προαύλιο τῆς ἐπιβλητικῆς Παναγιᾶς τοῦ Χάρου. Καὶ μάλιστα χωρὶς φωνές, χωρὶς παλιόλογα (τὰ συνήθη της ἡλικίας), χωρίς... χαλάσματα. Τὴν ὥρα ποὺ ἡ Ἑλλάδα (μαζὶ μὲ τὴν Ἰταλία καὶ τὴ Γερμανία) ἐμφανίζει τὰ πιὸ χαμηλὰ ποσοστὰ σὲ γεννήσεις στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση (8,5 ἀνὰ 1.000 κατοίκους), τὸ μικρὸ νησὶ τῶν Δωδεκανήσων ἀκολουθεῖ ἀντίστροφη πορεία: κάτοικοι 784 (βάσει τῆς ἀπογραφῆς τοῦ 2011), παιδιὰ (ἕως 18 ἐτῶν) 200!

Τί συμβαίνει, λοιπόν; «Δύσκολα θὰ βρεῖτε ἐδῶ ζευγάρι ποὺ νὰ ἔχει λιγότερα ἀπὸ τρία παιδιά», λέει ὁ νέος δήμαρχος Λειψῶν, Φώτης Μάγγος. Ὁ ἴδιος καὶ ἡ σύζυγός του, Πελαγία Τσαλίκη, ἔχουν τέσσερα. «Δὲν μπορῶ νὰ σᾶς δώσω συγκεκριμένη ἐξήγηση, μόνο ἐξ ἰδίων νὰ μιλήσω. Εἶναι πιὸ εὔκολη ἡ ζωὴ σὲ ἕναν τόπο ὅπως ὁ δικός μας. Ὅλα εἶναι λιγότερο πολύπλοκα. Καθόλου δὲν ὑστεροῦμε σὲ σχέση μὲ τὴν Ἀθήνα καὶ ἄλλες μεγάλες πόλεις. Καὶ ποὺ ὑπάρχουν ἐκεῖ περισσότερες εὐκαιρίες γιὰ μόρφωση καὶ ψυχαγωγία, μήπως μποροῦν νὰ τὶς χαροῦν οἱ ἄνθρωποι μὲ τὴν κρίση; Σὲ πολλὲς οἰκογένειες δὲν περισσεύουν χρήματα οὔτε γιὰ ἕνα σινεμά. Τὰ παιδιὰ πάνω ἀπ’ ὅλα χρειάζονται τοὺς γονεῖς τους. Ἐγὼ ξέρω πώς, ἂν συμβεῖ κάτι, σὲ πέντε λεπτὰ θὰ εἶμαι κοντά τους. Καὶ ἂν θέλετε νὰ μιλήσουμε γιὰ ποιότητα ζωῆς, δὲν ἀλλάζω μὲ τίποτα τὸ γεγονὸς ὅτι μὲ τὴν οἰκογένειά μου μποροῦμε νὰ ἀπολαμβάνουμε τὴ θάλασσα 160 μέρες τὸ χρόνο...»

Ἀναφέρω τὸ θέμα τῆς ἀπουσίας γιατροῦ - μόνιμης πηγῆς ἄγχους γιὰ τὶς οἰκογένειες τοῦ νησιοῦ. «Αὐτὸ εἶναι μεγάλο ἀγκάθι», λέει ὁ κ. Μάγγος. «Τὰ τελευταῖα χρόνια πολλὲς εἰδικότητες πέρασαν: ἀναισθησιολόγος, ΩΡΛ, ἀκόμη καὶ γυναικολόγος. Ἀλλὰ παθολόγος ὄχι. Κι ἕνας ποὺ ἦρθε, δὲν ἄντεξε, ὑπέβαλε παραίτηση σὲ λίγους μῆνες. Ποιὸς θὰ δεχτεῖ νὰ ἐφημερεύει, στὴν πραγματικότητα, 365 μέρες τὸ χρόνο, ὅλο το 24ωρο, μὲ 700 εὐρὼ μισθό; Ἡ Λέρος, ποὺ διαθέτει μεγάλο νοσοκομεῖο καὶ ἀεροδρόμιο, ἔχει προκηρύξει 9 θέσεις ἀγροτικῶν γιατρῶν καὶ δὲν ἔχει ἐνδιαφερθεῖ κανείς. Θὰ ἔρθουν στοὺς Λειψούς;»

«Δὲν ἐγκαταλείπουμε τὸν τόπο μας»

Ἡ Ἀλεξάνδρα Γαμπιέρη, μαθήτρια τῆς Β΄ Δημοτικοῦ, εἶναι πολὺ ἱκανοποιημένη αὐτὸ τὸ ἀπόγευμα. Πρώτον, γιατί τὰ ἔβαλε μὲ δυὸ γαϊδάρους, ποὺ εἶχαν μπεῖ στὸ μποστάνι τῆς γιαγιᾶς της καὶ μασουλοῦσαν τὰ ζαρζαβατικά της. «Κατάφερα καὶ τοὺς ἔδιωξα!» μᾶς ἀνακοινώνει μὲ ὑπερηφάνεια. Δεύτερη αἰτία τῆς χαρᾶς της εἶναι ὅτι βλέπει ἀπὸ κοντὰ πῶς εἶναι ἕνα εἰκαστικὸ ἀτελιέ. Περιεργάζεται τὰ πινέλα, τὰ σωληνάρια μὲ τὶς μπογιές, τοὺς καμβάδες καὶ στέκεται ἐκστασιασμένη μπροστά σε ἕναν μεγάλο πίνακα μὲ ἔντονα χρώματα. «Εἶναι σὰν ζωντανός! Αὐτὴν τὴ μέρα θὰ τὴ θυμᾶμαι σὲ ὅλη μου τὴ ζωή», λέει. Βρισκόμαστε στὸ Γυμνάσιο - Λύκειο Λειψῶν. Σ’ αὐτὸ τὸ μεγάλο κτίριο ποὺ βλέπει τὴ θάλασσα, «κρυμμένο» σ’ ἕνα δωματιάκι βρίσκεται τὸ ἐργαστήριο τῆς Σοφίας Χάιτα, διευθύντριας τοῦ σχολείου καὶ ζωγράφου. Τὸ ἔστησε ἐδῶ γιὰ νὰ διερευνοῦν οἱ μαθητές τα... μυστήρια τῆς καλλιτεχνικῆς δημιουργίας.

Ἡ γλυκιὰ Σοφία δὲν κατάγεται ἀπὸ τὸ νησί. Γεννήθηκε ἀπὸ Ἕλληνες γονεῖς στὸ Γιοχάνεσμπουργκ τῆς Νότιας Ἀφρικῆς καὶ ἦρθε ἐδῶ πρὶν ἀπὸ δεκαέξι χρόνια. Γιὰ λίγο - ἔτσι νόμιζε. «Ἀλλὰ ἔγινα Λειψωτίνα ἀπὸ ἐπιλογή», λέει. Δὲν εἶναι ἡ μοναδική. Παρόμοια ἦταν καὶ ἡ πορεία τῆς Σερραίας Ἑλένης Γερμανίδου, διευθύντριας τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου. «Τὰ πρῶτα χρόνια ποὺ διορίστηκα στοὺς Λειψοὺς ἦταν δύσκολα. Ἔμπαινε ὁ χειμώνας καὶ πνιγόμουν», παραδέχεται. «Τώρα πιὰ ἔχω βρεῖ τὶς ἰσορροπίες μου. Ἀπολαμβάνω καὶ τὴ ζωή μου ἐδῶ, καὶ τὴ δουλειά μου. Τὰ περισσότερα παιδιὰ εἶναι πανέξυπνα - ἔχουν ἐξαιρετικὸ μυαλό. Καὶ εἶναι πολὺ δεμένα μὲ τὸν τόπο τους. Στὴν ἑλληνικὴ ἐπαρχία κάτι τέτοιο δὲν εἶναι καθόλου δεδομένο». Πράγματι. Ἡ δεύτερη μεγάλη ἔκπληξη πού μου ἐπεφύλαξε τὸ νησὶ ἦταν ὅταν συνειδητοποίησα ὅτι οἱ νέοι του θέλουν νὰ φύγουν ἀπὸ τὸν τόπο τους, νὰ μορφωθοῦν, νὰ ἀποκτήσουν δεξιότητες καὶ ἐμπειρίες - μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ ἐπιστρέψουν καὶ νὰ δημιουργήσουν κάτι δικό τους.

Στὸ οὐζερὶ-ἑστιατόριο «Καλυψῶ» μᾶς σερβίρει ἡ Ἰσιδώρα Γρύλλη: ἔτσι μαζεύει χρήματα γιὰ τὸ χειμώνα, καθὼς σπουδάζει τοπογράφος στὴν Ἀθήνα. Δὲν ἦταν κάτι ποὺ ἀνέκαθεν ἤθελε νὰ κάνει. Ἀλλὰ στὸ νησὶ δὲν ὑπάρχει τοπογράφος. Κι ἐκείνη ἀποφάσισε νὰ δώσει προτεραιότητα στὴν ἐπαγγελματική της ἀποκατάσταση. Ποτὲ δὲν τῆς πέρασε ἀπὸ τὸ μυαλὸ νὰ ζήσει κάπου ἀλλοῦ; «Ὄχι», ἀπαντᾶ χωρὶς νὰ τὸ σκεφτεῖ. «Πρέπει νὰ στηρίξουμε τὸν τόπο μας. Ἂν τὸν ἐγκαταλείψουμε στὴν τύχη του, θὰ μᾶς ἀφήσει κι αὐτός». Τὴν ἑπόμενη μέρα, συναντῶ τὴν Εὐαγγελία Γρύλλη. Ὁ πατέρας της, μὲ τὸν συνεταῖρο τοῦ Μανώλη Βαβουλᾶ, εἶναι ἰδιοκτῆτες τοῦ μοναδικοῦ οἰνοποιείου τοῦ νησιοῦ. Φέτος, ἡ Εὐαγγελία θὰ φύγει γιὰ σπουδὲς στὸ ΤΕΙ Οἰνολογίας, ὥστε μὲ τὸ πτυχίο πιὰ στὰ χέρια της νὰ γυρίσει καὶ νὰ ἀναλάβει δράση στὴν οἰκογενειακὴ ἐπιχείρηση.

«Νὰ μᾶς ξαναθυμηθεῖτε...»

Τελευταῖο βράδυ τοῦ ταξιδιοῦ μας, σούρουπο. Μαζὶ μὲ δεκάδες Λειψιῶτες κάθε ἡλικίας ἀνηφορίζουμε πρὸς τὸ Δημοτικὸ Σχολεῖο. Στὸ ὑπαίθριο θεατράκι του θὰ γίνει ἡ παρουσίαση τοῦ βιβλίου «Μύθος, λατρεία, ταυτότητες: στὸ νησὶ τῆς Καλυψῶς» τῆς Μαριλένας Παπαχριστοφόρου, ἐπίκουρης καθηγήτριας στὸ Τμῆμα Ἱστορίας καὶ Ἀρχαιολογίας τοῦ Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων. Ἡ κυκλοφορία τοῦ ἔδωσε μεγάλη χαρὰ στοὺς ντόπιους, καθὼς εἶναι ἡ πρώτη ἐκτεταμένη ἐπιστημονικὴ ἔρευνα ποὺ δημοσιεύεται γιὰ τὸ νησὶ τοὺς (ἐκδόσεις Παπαζήση). Ἀφηγεῖται τὴν ἱστορία του ἀπὸ τὸ 1088 μ.Χ., ἔτος κατὰ τὸ ὁποῖο παραχωρήθηκε ἀπὸ τὸν Βυζαντινὸ αὐτοκράτορα Ἀλέξιο Ἃ΄ Κομνηνὸ στὸν ὅσιο Χριστόδουλο, ἱδρυτὴ τῆς Μονῆς Πάτμου, ἕως σήμερα. Μὲ τὶς ρίζες τῆς ἀφήγησης νὰ φτάνουν πολὺ πιὸ μακριά: στὴ μυθικὴ Ὠγυγία, τὴν ἐπικράτεια τῆς θεᾶς Καλυψῶς, ἡ ὁποία σύμφωνα μὲ τὸ μύθο ζοῦσε ἐκεῖ...

Μετὰ τὸ τέλος τῆς παρουσίασης, μιὰ μικρὴ γιορτὴ στήνεται. Μὲ παραδοσιακοὺς χοροὺς ἀπὸ τὰ παιδικὰ συγκροτήματα, μὲ φιλικὰ πηγαδάκια, γέλια καὶ μπόλικο γλυκὸ κόκκινο κρασὶ - ἀπὸ Φωκιανό, τὴν κυρίαρχη ποικιλία τῶν Λειψῶν. Χωρὶς νὰ ξέρω καλὰ-καλὰ γιατί, αἰσθάνομαι συγκινημένη. Νιώθω τὸν παλμὸ ἑνὸς τόπου τὸν ὁποῖο μέχρι προτινὸς δὲν γνώριζα καὶ τῶν ἀνθρώπων του• ποὺ σὲ μεγάλο βαθμὸ κρατοῦν τὶς παραδόσεις καὶ τὴν πίστη τους, ποὺ ἀγωνίζονται νὰ ἐπιβιώσουν σὲ δύσκολες συγκυρίες, ποὺ ἀκόμα ὀνειρεύονται. Μιὰ μαυροντυμένη γριούλα μὲ πλησιάζει. Εἶναι ἡ Θεολογία Πετράντη, σχεδὸν 80 ἐτῶν. Παίρνει τὰ χέρια μου καὶ τὰ κρατάει σφιχτὰ ἀνάμεσα στὰ δικά της. «Νὰ εἶσαι καλά, κόρη μου. Εὐχαριστοῦμε ποὺ ἤρθατε στὸ νησί μας. Νὰ μᾶς ξαναθυμηθεῖτε...».

Τί ἔχουν, τί τοὺς λείπει

Ἡ οἰκονομία τῶν Λειψῶν εἶναι μεικτή. Οἱ περισσότεροι κάτοικοι ἔχουν δωμάτια ποὺ νοικιάζουν τὸ καλοκαίρι ἢ ἐργάζονται σὲ τουριστικὲς ἐπιχειρήσεις. Παράλληλα, ἔχουν μιὰ βάρκα καὶ ψαρεύουν, ἐκτρέφουν αἰγοπρόβατα γιὰ γάλα καὶ κρέας, καλλιεργοῦν τὰ κτήματά τους γιὰ λάδι καὶ λαχανικά. Οἱ δημόσιοι ὑπάλληλοι, μαζὶ μὲ τοὺς δημοτικούς, δὲν ξεπερνοῦν τοὺς 45.

Τὸ νησὶ εὐτύχησε, ἐπὶ 28 χρόνια, νὰ ἔχει δήμαρχο τὸν Μπενέτο Σπύρου, ἕναν ἄνθρωπο ποὺ μότο τοῦ ἔχει το «Δὲν ὑπάρχουν ἄγονα νησιά, ἀλλὰ ἄγονα μυαλὰ» καὶ ἔχει πολλάκις ἐκφράσει τὴν ἀντίθεσή του «στὴ μονοκαλλιέργεια τοῦ τουρισμοῦ». Στόχος τοῦ ἦταν ὁ τόπος νὰ ἀναπτυχθεῖ χωρὶς νὰ χάσει τὸ χαρακτήρα του. Πολλοὶ ἴσως ἀποροῦν ποὺ σὲ καμία παραλία δὲν ἐπιτρέπονται ὀμπρέλες, ξαπλῶστρες καὶ καντίνες. Ἦταν μιὰ ἐπιλογή του ποὺ δικαιώθηκε. Αὐτὸ ποὺ ἐκτιμᾶ ὁ ἐπισκέπτης στοὺς Λειψοὺς εἶναι ἡ διαφορετικὴ προσέγγιση στὸ «τουριστικὸ πακέτο», ἡ αὐθεντικότητα. «Δὲν ζηλεύουμε κανέναν, δὲν θέλουμε νὰ μοιάσουμε σὲ κανέναν, ἐπιδιώκουμε νὰ ἀναδείξουμε τὸ δικό μας πρόσωπο, ἐπιζητοῦμε ἀνάπτυξη καὶ οἰκονομία ποὺ νὰ βασίζονται στὴν ἱστορία τῆς παραγωγῆς τοῦ νησιοῦ μας», λέει ὁ κ. Μπενέτος.

Μὲ τὸν ἴδιο ἐπικεφαλῆς τῆς δημοτικῆς ἀρχῆς, οἱ Λειψοὶ κατάφεραν νὰ ἔχουν καλύψει σὲ ὑποδομὲς τὸ 80% τῶν βασικῶν τους ἀναγκῶν. Διαθέτουν λιμνοδεξαμενή, πλῆρες ἀποχετευτικὸ δίκτυο, ἀσφαλτοστρωμένους δρόμους ποὺ ἐξασφαλίζουν πρόσβαση στὶς βασικὲς παραλίες, μαρίνα, σύστημα διαχείρισης στερεῶν καὶ ὑγρῶν ἀποβλήτων μὲ βιολογικὸ καθαρισμὸ καὶ χῶρο ὑγειονομικῆς ταφῆς ὑπολειμμάτων, καθὼς καὶ ἀνακύκλωση (συγκαταλέγονται, μάλιστα, ἀνάμεσα στοὺς πέντε δήμους τῆς χώρας μὲ τὰ μεγαλύτερα ποσοστὰ ἀνακύκλωσης: γύρω στὸ 80%).

Ὅμως, δὲν εἶναι ὅλα ρόδινα. Ἡ οἰκονομικὴ κρίση καὶ ἡ παράλογη συχνὰ νομοθεσία βάζουν τὶς δικές τους τρικλοποδιές... «Μετὰ τὸν “Καλλικράτη”, ὅταν ἡ χρηματοδότηση ἀπὸ τὸ κράτος ἔπεσε στὸ 1/3, ἄρχισαν τὰ προβλήματα», λέει ὁ νέος δήμαρχος, Φώτης Μάγγος. «Ὁ βιολογικὸς καθαρισμὸς χρειάζεται συντήρηση. Καὶ ἡ ἀνακύκλωση ἀνθρώπους ποὺ θὰ συγκεντρώσουν τὰ ἀνακυκλώσιμα ὑλικὰ καὶ θὰ τὰ στείλουν ἐκεῖ ποὺ πρέπει. Τὸ κόστος γιὰ ὅλα αὐτὰ εἶναι μεγάλο. Καὶ ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἔλλειψη χρημάτων, ἀντιμετωπίζουμε καὶ τὶς ἀγκυλώσεις ἑνὸς κράτους ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ καταλάβει ὅτι μικρὰ νησιὰ ὅπως τὸ δικό μας χρειάζονται εἰδικὴ μεταχείριση. Ἐδῶ καὶ χρόνια διαθέτουμε δημοτικὴ συγκοινωνία. Ἀλλά, σύμφωνα μὲ τὸ νόμο, δὲν μπορεῖ τὸ ἴδιο ἄτομο νὰ ὑπογράψει δεύτερη δίμηνη σύμβαση σὲ μία χρονιά. Στοὺς Λειψούς, δίπλωμα Δ΄ Κατηγορίας ἔχουν μόνο δύο ἄνθρωποι. Καὶ πρόσφατα ὁ ἕνας ἔφυγε, γιατί βρῆκε ἀλλοῦ δουλειά. Τί θὰ κάνουμε, λοιπόν; Θὰ κυκλοφορεῖ τὸ λεωφορειάκι μας μόνο δύο μῆνες τὸ χρόνο;»

 

πηγή