Η κατάργηση των μετρητών εξαπλώνεται παντού ως κάτι «αναπόφευκτο». Ποιο θα είναι όμως το τίμημα;

Γνωρίζατε ότι το 95 τοις εκατό του συνόλου των πωλήσεων στη Σουηδία γίνονται χωρίς μετρητά; Και ξέρατε ότι η κυβέρνηση της Δανίας έχει ως δεδηλωμένο στόχο την «εξάλειψη των μετρητών» μέχρι το έτος 2030; Σε όλο τον κόσμο, βλέπουμε μια αδυσώπητη πορεία προς μια κοινωνία χωρίς μετρητά, και πουθενά δεν ισχύει αυτό περισσότερο από ό, τι στη Βόρεια Ευρώπη. Στη Σουηδία, εκατοντάδες υποκαταστήματα τραπεζών δεν δέχονται ή δεν διανέμουν πλέον μετρητά, και χιλιάδες μηχανήματα ATM έχουν απομακρυνθεί οριστικά. Αυτή την στιγμή, τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα αντιπροσωπεύουν μόνο μόλις το 2 τοις εκατό της σουηδικής οικονομίας, και πολλά καταστήματα πλέον δεν διαθέτουν καθόλου μετρητά. Η ιδέα μιας πραγματικά “cashless society” / «αχρήματης κοινωνίας» θεωρήθηκε κάποτε ότι ανήκε στον χώρο της επιστημονικής φαντασίας, αλλά τώρα μας λένε ότι είναι «αναπόφευκτη», και οι αρχές επιμένουν ότι έτσι θα έχουν τη δυνατότητα να σταματήσουν εγκληματίες, τρομοκράτες, βαρόνους ναρκωτικών, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και φοροφυγάδες. Αλλά ποιο θα είναι το τίμημα για αυτήν την «πρόοδο»;

Στη Σουηδία, η μετάβαση σε μια κοινωνία χωρίς μετρητά έχει γίνει δεκτή με ενθουσιασμό. Το παρακάτω είναι ένα απόσπασμα από ένα άρθρο των New York Times που δημοσιεύθηκε το Σάββατο...

"Οι ενορίτες πληκτρολογούν τα δέκατά τους στις εκκλησίες τους. Οι άστεγοι μικροπωλητές έχουν πάνω τους κινητά που διαβάζουν πιστωτικές κάρτες. Ακόμα και το «Μουσείο των Abba», παρά το γεγονός ότι αποτελεί το ‘ιερό’ του συγκροτήματος που έγραψε κάποτε το "Money, Money, Money," θεωρεί τα μετρητά ως κάτι που ανήκει στον περασμένο αιώνα και δεν αποδέχεται πλέον χαρτονομίσματα και νομίσματα.

Ελάχιστα μέρη δεν έχουν κλίνει τόσο πολύ σε ένα μέλλον χωρίς μετρητά, όσο η Σουηδία, η οποία έχει εθιστεί στην ευκολία της πληρωμής μέσω app και πλαστικού χρήματος".

Για αρκετούς το να δίνεις χρήματα στην εκκλησία ηλεκτρονικά φαίνεται αρκετά παράξενο. Αλλά έχει αρχίσει να συμβαίνει και στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ στη Σουηδία μερικές εκκλησίες συλλέγουν τα δέκατα και τις προσφορές τους με αυτόν τον τρόπο...

"Κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης κυριακάτικης λειτουργίας, ο αριθμός τραπεζικού λογαριασμού της εκκλησίας προβάλλεται σε μεγάλη οθόνη. Οι πιστοί βγάζουν τα κινητά τηλέφωνα και δίνουν τα δέκατά τους, μέσω ενός app που ονομάζεται Swish, ένα σύστημα πληρωμών που έχει συσταθεί από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Σουηδίας και που έγινε το ‘αντίπαλο δέος’ της πληρωμής με κάρτες.

Άλλοι πιστοί παρατάσσονται σε ένα ειδικό μηχάνημα για κάρτες, το «Kollektomat», όπου μπορούν να μεταφέρουν χρήματα για διάφορες δραστηριότητες της εκκλησίας. Πέρυσι, από τα 20 εκατομμύρια κορώνες σε δέκατα που συλλέχθηκαν, περισσότερο από το 85 τοις εκατό προήλθε από κάρτες ή ψηφιακές πληρωμές".

Και φυσικά δεν είναι μόνο η Σουηδία που μεταβαίνει ραγδαία σε μια κοινωνία χωρίς μετρητά. Στη Δανία, κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν ως στόχο "να απομακρύνουν εντελώς το χαρτονόμισμα" μέχρι το έτος 2030...

"Η Σουηδία δεν είναι η μόνη χώρα που ενδιαφέρεται για την εξάλειψη των μετρητών. Η γειτονική Δανία, κάνει επίσης, μεγάλα βήματα για να μειώσει την κυκλοφορία των χαρτονομισμάτων της χώρας.

Δύο δεκαετίες πριν, περίπου το 80 τοις εκατό των πολιτών της Δανίας βασίζονταν στα μετρητά, για τα ψώνια τους. Σήμερα, ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί δραματικά σε 25 τοις εκατό.

«Μας ενδιαφέρει να απαλλαγούμε από τα μετρητά», λέει ο διευθυντής της ‘Matas IT’ Thomas Grane. «Η διαχείριση, η ασφάλεια και όλα είναι ακριβά, έτσι, σίγουρα θέλουμε να προωθήσουμε τις ψηφιακές πληρωμές, και αυτός φυσικά είναι ο λόγος που υιοθετήσαμε πληρωμές μέσω κινητού τηλεφώνου για να βοηθήσουμε αυτή την διαδικασία»".

Μπορείτε να φανταστείτε έναν κόσμο όπου δεν θα μπορείτε να χρησιμοποιείτε μετρητά για οτιδήποτε;

Προς τα εκεί κατευθύνονται τα πράγματα - ειδικά στην Ευρώπη.

Όπως έχουμε γράψει (εδώ κι εδώ), οι συναλλαγές σε μετρητά άνω των € 2.500 έχουν ήδη απαγορευθεί στην Ισπανία, ενώ η Γαλλία και η Ιταλία έχουν απαγορεύσει όλες τις συναλλαγές με μετρητά άνω των € 1.000.

Σιγά-σιγά, τα διαθέσιμα ρευστά εξαλείφονται και ό, τι έχουμε δει μέχρι τώρα είναι μόνο η αρχή. 417 δισεκατομμύρια συναλλαγές χωρίς μετρητά διεξήχθησαν το 2014, και ο τελικός αριθμός για το 2015 προβλέπεται να είναι πολύ υψηλότερος.

Οι τράπεζες, ‘θέλουν σαν τρελές’, βέβαια αυτή την αλλαγή, διότι τους επιτρέπει να βγάζουν περισσότερα χρήματα λόγω των τελών που συλλέγουν από τις πιστωτικές κάρτες και τις χρεωστικές κάρτες. Και οι κυβερνήσεις, όμως υποστηρίζουν φανατικά την αλλαγή αυτή, γιατί οι ηλεκτρονικές πληρωμές έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούνται και να ελέγχονται πολύ πιο εύκολα.

Μερικά χρόνια πίσω, μια τέτοια αλλαγή δημιουργούσε αντιρρήσεις και διαφωνίες από αρκετούς κύκλους (πολιτικούς, θρησκευτικούς) και απλούς σκεπτόμενους ανθρώπους. Σήμερα όμως, πολύ σπάνια συμβαίνει κάτι τέτοιο. Οι περισσότεροι φαίνεται ότι έχουν δεχτεί πλήρως ότι αυτή η αλλαγή είναι «αναπόφευκτη», και ότι είναι σίγουρα για το «καλύτερο». Και σε όλο τον κόσμο η προπαγάνδα είναι η ίδια. Για παράδειγμα, το παρακάτω προέρχεται από μια αυστραλιανή ιστοσελίδα...

«Και έτσι έχουμε προετοιμαστεί για να γυρίσουμε σελίδα το νέο έτος - 2016, μια κρίσιμη χρονιά κατά την οποία η Αυστραλία θα επιταχύνει για να γίνει μια πραγματική κοινωνία χωρίς μετρητά.

Η κοινωνία χωρίς μετρητά θα είναι ένας νέος κόσμος απαλλαγμένος από κέρματα του $ 1 και των $ 2 ή χαρτονομίσματα των $ 5 ή των $ 10. Ένας νέος κόσμος στον οποίο όλες οι εμπορικές συναλλαγές, από την αγορά ενός i-pad ή ενός χάμπουργκερ έως τα μηχανήματα πόκερ, την αγορά μιας εφημερίδας, την πληρωμή των λογαριασμών του νοικοκυριού, θα πρέπει να καταβάλλονται ηλεκτρονικά».

Και στο ίδιο άρθρο οι αναγνώστες διαβάζουν ότι η Αυστραλία θα είναι πιθανώς «μια κοινωνία χωρίς μετρητά» μέχρι το 2022 ...

"Έρευνα από την Westpac Bank προβλέπει ότι η Αυστραλία θα είναι μια πλήρως κοινωνία χωρίς μετρητά μέχρι το 2022 – σε μόλις έξι χρόνια. Ήδη το ήμισυ του συνόλου των εμπορικών πληρωμών γίνονται πλέον ηλεκτρονικά".

Ακόμη και σε ορισμένες από τις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη υπάρχει μια κίνηση προς μια κοινωνία χωρίς μετρητά. Το 2015, οι τράπεζες στην Ινδία σημείωσαν σημαντική πρόοδο σε αυτό το μέτωπο και οι εκπτώσεις φόρου εισοδήματος θεωρήθηκαν από την κυβέρνηση ως κίνητρο "να ενθαρρυνθούν οι πολίτες να μετακινηθούν από συναλλαγές με μετρητά".

Θα μπορούσε πραγματικά μια κοινωνία χωρίς μετρητά να μειώσει την εγκληματικότητα και να κάνει τη ζωή όλων μας «καλύτερη»;

Και αν υποθέσουμε ότι θα συνέβαινε αυτό, ποιο αλήθεια, θα ήταν το «τίμημα»;

Το να μην μπορείς πλέον να πας όπου θέλεις και να κάνεις ό, τι θέλεις, χωρίς το κράτος να σε παρακολουθεί συνεχώς. Με λίγα λόγια θα μεταβούμε οικειοθελώς σε ένα σύστημα που θα φέρει μαζί του μια πολύ σημαντική απώλεια της προσωπικής μας ελευθερίας.

Και είναι εύκολο να φανταστούμε έναν κόσμο όπου μια είδους "ταυτότητα" που θα εκδίδει το κράτος, θα μπορεί να χρησιμοποιείται και για οποιαδήποτε μορφή ηλεκτρονικών πληρωμών. Αυτό θα δώσει στην κυβέρνηση τον πλήρη έλεγχο για το ποιος χρησιμοποιεί «το σύστημα» και ποιος όχι. Η δυνατότητα εξαναγκασμού και τυραννίας σε ένα τέτοιο σενάριο είναι προφανής.

Από την άλλη, τι θα κάνατε αν δεν μπορούσατε να αγοράσετε, να πωλήσετε, να βρείτε δουλειά, να αγοράσετε φάρμακα ή να ανοίξετε έναν τραπεζικό λογαριασμό χωρίς να είστε "γνωστός" στο σύστημα;

Η απάντηση είναι : Ή μέσα στο σύστημα. Ή «ύποπτος» και «αποκλεισμένος».