Μερικές πτυχές της νεοελληνικής κακομοιριάς

 

Μιχάλης Σακελλαρίου 

Δεν είναι ψέμα. Σαν λαός φέρουμε μέσα μας μια ελαττωματική αυτοεικόνα που έχει τα χαρακτηριστικά της συλλογικής ασύνειδης σφραγίδας. Μπορεί κανείς να το διακρίνει σε όλες τις πτυχές της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής μας.  Στον τρόπο που οδηγούμε και παρκάρουμε, που πετάμε τα σκουπίδια μας, στη φυσιογνωμία της πολυ-παθογενούς δημόσιας διοίκησης, στην ίδια τη συγκρότηση του κράτους μας που τόσο αγαπάμε να μισούμε, στην αυτοκαταστροφική μας δυναμική, που από τη μια τορπιλίζει όλες τις θεσμικές δομές και από την άλλη τις κατηγορεί ότι είναι αναποτελεσματικές. Η νεοελληνική “μαγκιά” και “λεβεντιά” επί δεκαετίες έβρισκε τη φυσική της έκφραση στη φοροδιαφυγή, στο από το “παράθυρο” βόλεμα στο “αντιπαραγωγικό” δημόσιο, στην “τακτοποίηση” του αυθαίρετου εξοχικού με τον κατάλληλο “κουμπάρο” και τόσα εισαγωγικά δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ σε κείμενό μου (αυτοαξιολογούμαι, μη δίνετε σημασία).

Τι λέγαμε; α ναι για τους κουμπάρους τους θείους και τους μπαρμπάδες στην Κορώνη. Σαν ένα έθνος ανώριμο και στη νηπιακή του ηλικία, πάντα έψαχνε ένα μπαμπά, που θα αποκαθιστούσε την τάξη και με ένα μαγικό τρόπο θα έφερνε την ευνομία, την αξιοκρατία και την εύρυθμη λειτουργία των αποσαθρωμένων θεσμών. Φυσικά αφού πρώτα διόριζε την κόρη σε μία ΔΕΚΟ,  μετέθετε το γιο να υπηρετήσει στα σύνορα Καλλιθέας – Πετραλώνων (το παιδί πιέζεται και έχει ψυχολογικά), αποχαρακτήριζε δασικές περιοχές και πολλά άλλα πλούσια δώρα.  Αυτός ο “Δημογεροντισμός” ταλαιπωρεί τη χώρα μας και τις συνειδήσεις των ραγιάδων ακόμη από την προ επαναστατική περίοδο και καθιερώνει ένα δίπολο ρόλων.

Πρώτα αυτόν του “δημόσιου φορέα” με τις πολλές εκδοχές του αξιωματούχου (χαρισματικοί ηγέτες, πρόεδροι παντός είδους συλλόγων, συνδικαλιστικών οργανώσεων, κομματικών και παρακομματικών σχηματισμών, βλαχοδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι και νομάρχες και περιφερειάρχες “της καρδιάς μας”, και όποιος θέλει μπορεί να συνεχίσει αυτόν τον κατάλογο). Είναι ο Έλληνας της “καρέκλας”, που είναι μέσα στα κόλπα, έχει τις μέσες και τις άκρες του, που μέσα από τεθλασμένες και τεμνόμενες γραμμές του διοικητικού πλέγματος, μπορεί να φτάσει (αν θέλει) σε ένα από τα κέντρα εξουσίας και για όλες αυτές τις πολύτιμες υπηρεσίες στο τέλος κρατάει και κάτι για τον κόπο του, έτσι σαν ένα συμβολικό δωράκι στον εαυτό του.

Ο άλλος είναι ο Έλληνας ο “Φουκαράς”, που έλκει την καταγωγή του από την εθνικά αρχετυπική φιγούρα του Καραγκιόζη. Είναι ο καταφερτζής, ο σβέλτος, ο εξυπνάκιας, ο καλοκάγαθος, ο παρτάκιας, ο  φιγουρατζής, το καμάκι, “ο εισαγόμενος”, με όλες τις γραφικές αναπαραστάσεις του μέσα στο πέρασμα των μεταπολεμικών δεκαετιών. Αυτός που συνωστιζόταν στα κομματικά γραφεία για να ασπαστεί με ευλάβεια βρεγμένες ποδιές και ταυτόχρονα με την ίδια άνεση διατυμπάνιζε σε όλους τους τόνους ότι γράφει τους πάντες στα “απόκρυφα αρχεία” του. Εκείνος που ποτέ δεν έχανε το δρόμο του μέσα στο λαβύρινθο με τους δαιδαλώδεις νόμους και τροπολογίες και σαν άλλος χάκερ διαπερνούσε με θαυμαστή επιδεξιότητα όλες τις δικλείδες που προέβλεπε ο νομοθέτης και πάντα έβρισκε την τρύπα ασφαλείας στο πολύπλοκο νομοθετικό και διοικητικό λειτουργικό. Ήταν ο μέχρι και  πρότινος  ταμπελοφόρος θαμώνας των μπουκομάγαζων, όταν πριν από 20 και πλέον χρόνια επινοήθηκε το νεοελληνικό lifestyle, που φιλοδοξούσε να ξορκίσει την προηγούμενη λαϊκίστικη μιζέρια μέσα από έναν επίπλαστο και εκβιασμένο και υπερχρεωμένο ευδαιμονισμό. Τις αδυναμίες του ανέτρεφαν, κολάκευαν και θώπευαν επί χρόνια οι αριστερόστροφης κατεύθυνσης κομματικοί σχηματισμοί, ψιθυρίζοντάς του εκκωφαντικά σχεδόν ότι έχει μόνο δικαιώματα και καμία υποχρέωση.

Αυτός θα βάλει την ουρά στα σκέλια μπροστά στην εξουσία και την άλλη στιγμή θα ξεστομίσει την ατάκα “ξέρεις ποιος είμαι εγώ ρε!!!”. Θα μεμψιμοιρήσει και θα απειλήσει, θα γίνει θύτης και θύμα του εαυτού του, θα εξάγει τη μηδενική του αυτοαξία του και θα την προβάλει σε όλους τους άλλους, θα βρίσει και θα επινοήσει εχθρούς αληθινούς ή εικονικούς, θα ξεσπάσει στην οθόνη της τηλεόρασης με φάσκελα στο διαιτητή και στον πολιτικάντη που είναι σαρξ εκ της σαρκός του και στο τέλος θα κάνει και το κέφι του. Γιατί η ζωή είναι μικρή βρε αδερφέ!

Θέλει και λίγο χαβαλέ. Ευτυχώς η πολιτισμική και θρησκευτική μας παράδοση είναι με τέτοιο τρόπο διατεταγμένη στο χρόνο ώστε κάθε σχεδόν δίμηνο – τρίμηνο να προβλέπεται και ένα ξεφάντωμα. Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Απόκριες, Πάσχα, Καλοκαίρι και πάει λέγοντας. Ο νεοελληνικός χαβαλές είναι άλλο ένα στοιχείο χαραγμένο στο DNA του βαλκανο – μεσογειακού αυτού όντος με τη μοναδική ιδιαίτερη ταυτότητα. Αυτό βέβαια δεν είναι κακό. Κακό είναι ότι στην πραγματικότητα, το γλέντι δε σταματάει ποτέ και στην καθημερινότητα λαμβάνει όλες εκείνες τις μορφές παθογένειας που περιγράψαμε. Κοπάνες, μίζες, αδιαφορία για ό,τι το δημόσιο ή κοινόχρηστο, ιδιωτικές απάτες, γρήγορο και εύκολο χρήμα, είναι μερικές από τις αξίες που φιγουράρουν στη δική μας ηθική δεοντολογία και ορίζουν το πρότυπο του “επιτυχημένου”, με την απαραίτητη δόση μαγκιάς και κουτοπονηριάς στη νεοελληνική του εκδοχή. Ο μεταπολιτευτικός γλεντζές δε σταμάτησε ποτέ να ευτελίζει και να ξεχαρβαλώνει τους θεσμούς. Αφενός ώστε να νιώθει ότι ο ίδιος δεν είναι κατώτερός τους, να μην αισθάνεται τον ίλιγγο μπροστά στη μέγεθος  και τον ανελαστικό τους χαρακτήρα και τον πανικό της σύνθλιψης ανάμεσά τους. Όχι επειδή εκείνοι  είναι τίποτα ογκόλιθοι, αλλά επειδή ο ίδιος αισθάνεται τόσο ασήμαντος μπροστά τους. Αφετέρου ώστε να μπορεί σε κάποιο ανώνυμο και απρόσωπο, ασυνεπές και αναποτελεσματικό “Σύστημα” να μεταθέτει την ευθύνη, έτσι που να μπορεί να προφέρει τη δικαιολογία ότι για τη δική του αποτυχία δεν φταίει ο ίδιος.

Αυτό το έλλειμμα ευθύνης έρχονται να εκμεταλλευτούν αυτόκλητοι έμποροι συνωμοσιολογικών σεναρίων και στον ήδη διαμορφωμένο κατάλογο των εχθρών να προσθέσουν κι άλλους. Παράλληλα φιλοδοξούν να διαβεβαιώσουν τον ημιμαθή και ανασφαλή συμπολίτη μας ότι όχι μόνο ο ίδιος είναι το θύμα, αλλά και το ότι μια τουλάχιστον διεθνής ίντριγκα εξυφαίνεται εδώ και δεκαετίες εις βάρος του προκειμένου να τον καταστήσει ανενεργό και άρα ακίνδυνο για το παγκόσμιο νεοταξίτικο σχέδιο. Τέλος, τον καθησυχάζουν με τη υπόσχεση ότι ο ίδιος δεν κινδυνεύει γιατί τον προστατεύει το αρχέγονο DNA του, μεγάλες δυνάμεις, αρχαίοι ή σύγχρονοι θεοί, εξωγήινοι και η σαχλαμάρα κυριολεκτικά ΔΕΝ Συμμαζεύεται.  Αυτό το συναισθηματικό παραλήρημα της υπεραναπλήρωσης της χαμένης αυτοεκτίμησης, είναι το καλύτερο έδαφος για να βλαστήσει και να ανθίσει όλη η νεοναζιστική Υστερία, που απαιτεί βίαια πίσω ό,τι η πραγματικότητα απότομα της έχει στερήσει.

Άφησα τελευταίο, για να σεβαστώ τη σειρά εμφάνισης, το έσχατο είδος του πιο εκμοντερνισμένου συμπλεγματικού συμπολίτη μας. Είναι εκείνο το υβρίδιο  που έχει προκύψει από τον μεταλλαγμένο γιάπι με τα οράματα του εκσυγχρονισμού των 90s, μεγαλωμένο με τα διδάγματα  του Φρίντμαν και της σχολής του Σικάγο, πασπαλισμένο με αρκετό lifestyle και στεφανωμένο με αρκετή χαζομάρα από τους συλλογισμούς και την προπαγάνδα των τηλε – παπαγάλων. Λατρεύει την ατάκα που ισοπεδώνει και γενικεύει, νομίζει ότι έχει χιούμορ που το περιφέρει στα social media, το παίζει cool, άνετο και πιθηκίζει τον αγγλοσαξονικό κυνισμό. Έχει αυτοχριστεί  υπερασπιστής της Τρόικα και των μεθοδεύσεών της, μισεί την καταγωγή του και σπεύδει να δικαιολογήσει τους σκοπιανούς, τους τούρκους, τη Μέρκελ και γενικά τον οποιονδήποτε εξευτελίζει και διαπομπεύει την Ελλάδα. Φήμες λένε ότι λατρεύει το αυτομαστίγωμα (δε μπορεί να το ξεχωρίσει από την αυτοκριτική) και τα βράδια ικανοποιείται διαβάζοντας κρυφά και με ευλάβεια ένα προς ένα τα μνημονιακά  πορνογραφήματα (μιμούμαι το υποτιθέμενο χιούμορ τους).

Είναι η αντεστραμμένη εκδοχή της κακομοιριάς, που έρχεται σε μοντέρνα συσκευασία και με το πιο ευχάριστο άρωμα της απενοχοποίησης, της εξιλέωσης και του φλεγματικού αυτοοικτιρμού.

Δεν έχω να κάνω κανέναν επίλογο, καμία εντυπωσιακή έξοδο. Έχω μόνο να υπενθυμίσω ότι όλα τα ιδεολογικά ρεύματα δυστυχώς έχουν  οπαδούς με μονοδιάστατη οπτική που πιστεύουν στη γραμμική αιτιοκρατία και όραμά τους είναι να εκμηδενίσουν όλες τις άλλες ιδέες. Ο Ταλιμπανισμός κάνει έντονη πια την εμφάνισή του (σαν τρόπος σκέψης και όχι σαν περιεχόμενο) σε όλο και ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού. Το αριστοτελικό μέτρο έχει ξεχαστεί, έχει παραγκωνιστεί και θεωρείται δείγμα αδυναμίας και δειλίας.  Η Κακομοιριά δεν είναι μόνο πεποίθηση. Είναι κυρίως μέθοδος εξαγωγής συμπερασμάτων.

πηγή