Κρητικά κάλαντα Πρωτοχρονιάς

 

 

Κρητικά πρωτοχρονιάτικα κάλαντα σε μια εκτέλεση του Αντώνη Μαρτσάκη.
Αντώνης Μαρτσάκης (βιολί), Νίκος Μαρεντάκης και Γιώργος Κλωστράκης (Λαούτο).


Τα κάλαντα παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις από τόπο σε τόπο. Όπως σε πολλά μέρη της Ελλάδας.
"Ταχιά ταχιά 'ναι 'αρχιχρονιά
πρώτη γιορτή του χρόνου,
αρχή που βγήκε ο Χριστός
στη γη να περιπατήσει.

Και εβγήκε και χαιρέτησε
όλους τους ζευγολάτες.
Και ο πρώτος που χαιρέτησε
ήταν Άγιο Βασίλης

Καλώς τα κάνεις Βασιλειό,
καλόν ζευγάριν έχεις.
Καλό το λες αφέντη μου καλό
και ευλογημένο,
η χάρη σου το βλόγησε
με το δεξιό σου χέρι,
με το δεξιό με το ζερβό
με το μαλαματένιο.

Για πες μου Άη Βασίλη μου
πόσα μουζούρια σπέρνεις;
-Σπέρνω σταράκι δώδεκα,
κριθάρι δέκα πέντε
ταγή και ρόβι δεκαοχτώ
κι από νωρίς στο στάβλο.

Μάλαμα είν'τ'αλέτρι μου
κι ασήμι ο ζυγός μου,
ως και το βουκεντράκι μου
τ' ΑΪ Γιωργιού κοντάρι
και τ 'αποζεύλι του ζυγού
κουκί μαργαριτάρι."

Ξύπνησε Αφέντη, ξύπνησε
κι εκκλησιές συμένουν,
το εν υψίστη ψάλουσι
κι εσένα ανιμένουν.

Μα ακόμη δεν τον ηύρηκες
το μάνταλο ν' ανοίξεις,
να μας εδώσεις κατιτίς
κι ύστερα να σφαλίξεις.

Και από την μαύρη όρνιθα
κανένα αβγουλάκι
και αν είναι από τη γαλανή
ας είν' και ζευγαράκι

Και από το λαδοπίθαρο
κια μια οκά λαδάκι
και ας είναι και περισσότερο
κρατούμε εμείς ασκάκι

Κι αν είναι με το θέλημα
χρυσή μου περιστέρα,
άνοιξε και την πόρτα σου
να πούμε καλησπέρα.

Επά που καλαντρίσαμε
καλά μας επληρώσαν
πολλά να έχει τα έχη τους
και τα ποδομάτά τους...

Και αν έχουν και αρσενικό παιδί
στη σέλα καθισμένο
να σιέται να λυγίζεται
να πέφτει το λογάδι
να το μαζώνει η μάνα του,
να'χει χαρά μεγάλη."

Τα κάλαντα παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις από τόπο σε τόπο. Όπως σε πολλά μέρη της Ελλάδας.
"Ταχιά ταχιά 'ναι 'αρχιχρονιά
πρώτη γιορτή του χρόνου,
αρχή που βγήκε ο Χριστός
στη γη να περιπατήσει.

Και εβγήκε και χαιρέτησε
όλους τους ζευγολάτες.
Και ο πρώτος που χαιρέτησε
ήταν Άγιο Βασίλης

Καλώς τα κάνεις Βασιλειό,
καλόν ζευγάριν έχεις.
Καλό το λες αφέντη μου καλό
και ευλογημένο,
η χάρη σου το βλόγησε
με το δεξιό σου χέρι,
με το δεξιό με το ζερβό
με το μαλαματένιο.

Για πες μου Άη Βασίλη μου
πόσα μουζούρια σπέρνεις;
-Σπέρνω σταράκι δώδεκα,
κριθάρι δέκα πέντε
ταγή και ρόβι δεκαοχτώ
κι από νωρίς στο στάβλο.

Μάλαμα είν'τ'αλέτρι μου
κι ασήμι ο ζυγός μου,
ως και το βουκεντράκι μου
τ' ΑΪ Γιωργιού κοντάρι
και τ 'αποζεύλι του ζυγού
κουκί μαργαριτάρι."

Ξύπνησε Αφέντη, ξύπνησε
κι εκκλησιές συμένουν,
το εν υψίστη ψάλουσι
κι εσένα ανιμένουν.

Μα ακόμη δεν τον ηύρηκες
το μάνταλο ν' ανοίξεις,
να μας εδώσεις κατιτίς
κι ύστερα να σφαλίξεις.

Και από την μαύρη όρνιθα
κανένα αβγουλάκι
και αν είναι από τη γαλανή
ας είν' και ζευγαράκι

Και από το λαδοπίθαρο
κια μια οκά λαδάκι
και ας είναι και περισσότερο
κρατούμε εμείς ασκάκι

Κι αν είναι με το θέλημα
χρυσή μου περιστέρα,
άνοιξε και την πόρτα σου
να πούμε καλησπέρα.

Επά που καλαντρίσαμε
καλά μας επληρώσαν
πολλά να έχει τα έχη τους
και τα ποδομάτά τους...

Και αν έχουν και αρσενικό παιδί
στη σέλα καθισμένο
να σιέται να λυγίζεται
να πέφτει το λογάδι
να το μαζώνει η μάνα του,
να'χει χαρά μεγάλη."