Πέμπτη 23 Οκτωβρίου 2014

Το διάβασμα μας κάνει όλους μετανάστες. Μας παίρνει μακριά από τα σπίτια μας, αλλά το σπουδαιότερο, μας βρίσκει σπίτια παντού.


Jean Rhys

«Το Eλληνικό όνειρο»



Μια φορά κι έναν καιρό κάπου στην δεκαετία του 50 στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού μια χώρα πάλευε για την κατάκτηση του «Αμερικανικού ονείρου». Όνειρο βασισμένο σε χιλιάδες παγκόσμιους εφιάλτες που με το πέρασμα των δεκαετιών αποδείχθηκε ότι ήταν απλά ένα κατασκεύασμα που σαγήνευσε εκατομμύρια ανθρώπους και τελικά τους απογοήτευσε.

Στην δεκαετία του ’80 στην από εδώ μεριά του Ατλαντικού, μία «ανεξάρτητη» χώρα δημιουργούσε το δικό της όνειρο. Δεν απείχε πολύ από αυτό το αμερικάνικο, αλλά του έλειπαν δύο βασικά συστατικά: Η πραγματική λάμψη και η ακριβή παραγωγή. Στηρίχθηκε σε δύο άλλα στοιχεία πρωτόγνωρα για τα ελληνικά δεδομένα: Το «βλαχοκυριλέ» στυλ και η κατάκτηση του εύκολου χρήματος. Στο παιχνίδι μπήκαν καταρχάς, άεργοι και απαίδευτοι στην πολιτική πολίτες. Άνθρωποι που δεν μπορούσαν να παράγουν, που δεν είχαν τις ικανότητες να δημιουργήσουν, κατάφεραν να εισχωρήσουν σε κομματικά υποκαταστήματα σε όλη την Ελλάδα. Η εταιρεία που εκείνη την εποχή πουλούσε πολύ, ήταν το «λαμπερό», «ανατρεπτικό» ΠΑΣΟΚ. Χρησιμοποιώντας μία-δύο καθαρές και ήδη χορτάτες από μόνες τους προσωπικότητες, εκμεταλλευόμενοι το φακέλωμα της Δεξιάς και τον φόβο του χωροφύλακα μπήκαν δυναμικά στο παιχνίδι με τσιτάτα και σλόγκαν του τύπου «Ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά». Βλέποντας σήμερα φωτογραφίες εκείνης της εποχής καταλαβαίνεις ότι οι πολιτικοί, μόνο με το κριτήριο της εξωτερικής εμφάνισης, δεν θα έπαιρναν δουλειά ούτε ως βοηθοί του συνοικιακού μπαρμπέρικου.

Το «όνειρο» όμως χρειαζόταν και λάμψη και αυτή πάντα χρειάζεται λεφτά. Τα λεφτά, μέχρι εκείνη την εποχή, τα διαχειριζόταν επιχειρηματίες μεγάλου βεληνεκούς, οι οποίοι είχαν στην κατοχή τους βιομηχανίες, εξαγωγές και εισαγωγές, πολυκαταστήματα και χιλιάδες εργαζόμενους στην δούλεψή τους. Αυτοί κατέστρεφαν «το ελληνικό όνειρο» διότι ήταν μιας άλλης εποχής και η γραβάτα είχε αντικατασταθεί πλέον με το ζιβάγκο και με το ξεκούμπωτο πουκάμισο. Στην προοπτική «να ορίζω εκατομμύρια χρημάτων και εκατομμύρια πολιτών» μπήκαν στο παιχνίδι κι άλλοι πολίτες. Το ίδιο απαίδευτοι και ίσως περισσότερο λιγδιάρηδες από αυτούς που ασχολήθηκαν με την πολιτική. Κοινωνικοποιημένες επιχειρήσεις τις ονόμασαν, όσες πήραν στα χέρια τους και κάποιες άλλες τις εξαφάνισαν (με «τυχαίες» πυρκαγιές και «τυχαία» σκάνδαλα που έσκαγαν), ανοίγοντας τις πόρτες στις πολυεθνικές, πάντα παίρνοντας την ανάλογη μίζα. Χρειαζόταν και κομματικό στρατό και αυτός δημιουργήθηκε εύκολα αυξάνοντας τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και προάγοντάς τους από «δημοσίους υπαλλήλους» σε «κρατικούς λειτουργούς». Αυτοί πλέον θα υπερασπιζόταν μέχρι τέλους το Κράτος και όχι το Δημόσιο.

«Το ελληνικό όνειρο» ξεκινούσε για το μεγάλο ταξίδι που στόχο πλέον δεν είχε το παιδί να διδαχθεί τραγούδι αλλά να κονομάει από τις νυχτερινές πίστες υψηλό μεροκάματο ακόμα κι αν «δίνει...τα πάντα». Να μην γίνει σωστός γιατρός αλλά να μπορεί να διοικεί ολόκληρο «κρατικό» νοσοκομείο (με το αζημίωτο). Να μην γίνει αγρότης αλλά πρόεδρος «συνεταιρισμού» (κομματικός συνεταίρος). Να μην γίνει δημοσιογράφος αλλά τσιράκι. Γενικώς, να μην παλεύει για το προσωπικό του όνειρο αλλά για το «ελληνικό».

Με τα χρόνια οι πρωτεργάτες του «ονείρου» βρήκαν μιμητές και από άλλους κομματικούς χώρους που απλά είπαν: «Εμείς θα είμαστε οι χαζοί της ιστορίας;» Και έτσι δημιουργήθηκαν κι άλλα μαγαζάκια κομματικά που εντελώς «τυχαίως» αποτελούνται από παρόμοιους άχρηστους παραγωγικά πολίτες.

Από το «ελληνικό όνειρο» δεν ξέφυγαν πολλοί. Ακόμη και όσοι υποπτευόταν ότι κάτι δεν πάει καλά, ακόμη και αυτοί συνειδητοποίησαν ότι ή θα το ακολουθούσαν ή θα πεινούσαν. Όσοι προσπάθησαν να κρατήσουν δείγματα κοινωνικής και όχι ατομιστικής συμπεριφοράς, σύντομα μπήκαν στην «καραντίνα» του συστήματος ως «επικίνδυνοι». Έτσι, φθάσαμε στο σήμερα του «ελληνικού ονείρου» που βρίσκεται προς το ξύπνημα του καθένα μας. Για άλλους θα είναι απότομο, για άλλους φρικιαστικό και για άλλους αναμενόμενο. Το θέμα είναι ότι, αργά ή γρήγορα, θα πούμε «Όνειρο ήταν και ...πέρασε».

Οι κρατικοδίαιτοι ξέρουν! Επιλέγουν ΣΥΡΙΖΑ!



Το είχαμε επισημάνει από τη στιγμή που ο γνωστός συλλέκτης έργων τέχνης κ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος προσπαθούσε να μας πείσει ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι ένας συνηθισμένος αστός πολιτικός και ο ΣΥΡΙΖΑ ένα club σαν τους ροταριανούς. Η αριστερά είχε και έχει πέραση στους... κοσμικούς κύκλους. Κι όσοι επιχειρηματίες σέβονται τον εαυτό τους έχουν φροντίσει να ρίξουν γέφυρες. Είναι εκείνοι που θέλουν να τα έχουν πάντα καλά με το γκουβέρνο. Δεξιό, αριστερό, δεν έχει σημασία. Τα κρατικά συμβόλαια να πέφτουν...


Για να είμαστε δίκαιοι! Δεν φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ αν τα στελέχη του κάνουν υπερωρίες για να προλάβουν να ικανοποιήσουν όλα τα αιτήματα των επιχειρηματιών εκείνων που θέλουν να δηλώσουν ταπεινά την αγάπη τους για την αριστερά. Πάντα ήσαν αριστεροί, ίσως και ολίγο κρυφό-σταλινικοί, αλλά αυτή η Ευρώπη με τα καμώματά της και με τον πακτωλό των χρημάτων που έδωσε τους εκμαύλισε και τους αποπροσανατόλισε... 

Η κατάσταση αυτή, όπως έχει διαμορφωθεί, δείχνει άλλη μία πληγή της ελληνικής υπόθεσης. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι δεν υπάρχει εθνική αστική τάξη στην Ελλάδα. Τα έχουμε πει και άλλες φορές αυτά. Οι περισσότεροι "επιχειρηματίες" ήταν δημιουργήματα των περιστάσεων. Έβγαλαν λεφτά από την αμερικάνικη βοήθεια, έπειτα από τα λεφτά της Ευρώπης ή τις μπίζνες του ΠΑΣΟΚ. Τα τοποθέτησαν σε ξένες τράπεζες και τώρα πουλάνε φούμαρα! 

Αλίμονο! Αν κανείς δεν έχει ένα ευρώ σε αυτή τη χώρα και τα έχει όλα στην Ελβετία, σιγά μην ανησυχεί αν η χώρα μείνει στο ευρώ ή πάει κατευθείαν στον τρίτο κόσμο. Αυτοί λεφτά για να αγοράσουν έχουν. Κι έχουν συνηθίσει τόσες δεκαετίες να είναι με την εκάστοτε εξουσία. Διακρίνονται για την ικανότητα της προσαρμοστικότητας. Άλλοτε με τον Παπαδόπουλο, άλλοτε με τον Καραμανλή, στη συνέχεια με τον Παπανδρέου και τον Σημίτη. Γιατί όχι τώρα με τον Αλέξη; 

Σεβόμαστε τους κανόνες του δημοκρατικού παιγνιδιού. Δεν είμαστε σίγουροι ότι τους σέβονται και οι άλλοι, αλλά αυτό δεν είναι δικό μας πρόβλημα. Το θέμα, λοιπόν, δεν είναι αν κάποιοι επιχειρηματίες δηλώνουν φιλικοί στο ένα ή στο άλλο κόμμα. Αλλά το γεγονός ότι ένα τσούρμο κρατικοδίαιτων έχει κατασκηνώσει έξω από την Κουμουνδούρου. Το ίδιο θα μπορούσαν ίσως να κάνουν κάτω από άλλες συνθήκες κι έξω από τα γραφεία ενός ακροδεξιού κόμματος. 

Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι άνθρωποι αυτοί που πάντα έλκονταν από το άρωμα της εξουσίας, όπως τα όρνεα από τα ψοφίμια, έχουν μία καλύτερη αίσθηση από τις δημοσκοπήσεις. Δεύτερον, αν αναζητάτε τους λόγους για τους οποίους δεν προχώρησαν οι μεταρρυθμίσεις και τους λόγους για τους οποίους δεν πρόκειται να προχωρήσουν στον αιώνα τον άπαντα, τους έχετε ήδη μπροστά σας! Αυτό το τσούρμο των "επιχειρηματιών" δεν επιθυμεί η Ελλάδα να γίνει μια κανονική χώρα. Σε μία τέτοια περίπτωση οι ίδιοι θα έμεναν άνεργοι. 

Αυτή είναι η διαπλοκή! Αυτοί οι άνθρωποι. Πέντε-έξι γνωστές οικογένειες. Χτες ήταν στο στρατόπεδο των ευρωπαϊστών και σήμερα στην αυλή του Αλέξη. Χτες έσπευδαν να φωτογραφηθούν στο μέγαρο Μαξίμου και σήμερα κρατούν ημερολόγιο με τα ραντεβού του Αλέξη με άλλους επιχειρηματίες. Το πρόβλημα σύντροφοι είναι ότι μέχρι χτες τους καταγγέλλατε και σήμερα είστε αγκαλιά με αυτούς. Το πρόβλημά σας δεν ήταν η διαπλοκή, αλλά ποιοι ήταν οι συμμετέχοντες στο παιγνίδι. Τουλάχιστον σε αυτό θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η τάση Λαφαζάνη ήταν πάντα πιο ξεκάθαρη στις θέσεις της.

Θανάσης Μαυρίδης 




Πηγή:www.capital.gr

Κύριε, είδα στην τηλεόραση....



του Δημήτρη Νάτσιου
Δάσκαλος Κιλκίς

Εν πρώτοις μιά παραπομπή σ’ ένα πολύ αξιόλογο, «προφητικό» θα λέγαμε, βιβλίο.
«Τα σημερινά παιδιά, που αποτελούν τη «Γενιά της τηλεοράσεως» παρουσιάζουν μιά σοβαρή αδυναμία στην ομιλία, τόσο ως προς την άρθρωση και τη σωστή ελληνική προφορά, όσο και ως προς τη σύνταξη, το λεξιλόγιο και τη γραμματική. Κι ούτε μπορούν να συνειδητοποιήσουν τις ελλείψεις τους αυτές. Εφ’ όσον οι λιλλιπούτειοι τηλεθεατές δεν συνηθίζουν να κουβεντιάζουν αλλ’ αφιερώνουν αναρίθμητες ώρες σ’ αυτήν, πώς θα νοιώσουν ότι δεν μαθαίνουν από αυτή σωστά ελληνικά; Θα μένουν, έτσι, κλεισμένοι στον εαυτό τους, αποκομμένοι από το περιβάλλον τους και θ’ αποφεύγουν κάθε κοινωνική συναναστροφή, αφού δεν έχουν εξασκηθεί στη συνομιλία. Επακόλουθο της προσηλώσεώς τους αυτής είναι η απομάκρυνση από το βιβλίο, αφού δεν τους περισσεύει χρόνος για διάβασμα. Κι όμως το βιβλίο είναι το κύριο μέσο ουσιαστικής παιδείας και σωστής καλλιέργειας του γλωσσικού και νοητικού οργάνου».
(«Αλεξία», Σαράντος Καργάκος, εκδ. «Gutenberg», σελ. 287).
Ο συντάκτης αυτών των γραμμών έχει επανειλημμένως θίξει την ασύδοτη και ανεξέλεγκτη τηλεοπτική εικόνα. Είναι πασιφανές πλέον ότι στα σπίτια μας έχει εισορμήσει και κυριαρχεί αυτό που, πολύ επιτυχημένα, ο Σαράντος Καργάκος ονόμασε «τρίτο γονέα». Όλοι οι γονείς ανησυχούν για την επίδραση της τηλεόρασης στα παιδιά και οι ανησυχίες τους αυτές έχουν, σχεδόν πάντοτε, επίκεντρο το περιεχόμενο των εκπομπών που παρακολουθούν τα παιδιά. Όλοι φαίνεται να ενδιαφέρονται βασικά για το περιεχόμενο των τηλεοπτικών εκπομπών και όχι για τις γενικότερες συνέπειες της τηλεοπτικής εμπειρίας.
Στο παρόν άρθρο θα αποτολμηθεί μία διερεύνηση τω καταστρεπτικών αποτελεσμάτων της τηλεόρασης στο παιδί. Δεν είναι ψέμα πως σήμερα η τηλεόραση κατάντησε ο πρώτος και ο πιό προσιτός δάσκαλος για τα παιδιά, ο πιό έμπιστος φίλος και σύντροφος. Ως εκπαιδευτικός ποτέ δεν άκουσα – και το λέω με παράπονο – μαθητή να προσθέτει ή να μεταφέρει εξωσχολικές εντυπώσεις του, χωρίς να αρχίζει τον λόγο του με την στερεότυπη πλέον εισαγωγική φράση «Κύριε, είδα στην τηλεόραση». Ουδέποτε, και εδώ είναι το πλέον ανησυχητικό, διηγούνται γνώσεις και «εμπειρίες» αποκομιζόμενες από ανάγνωση βιβλίων ή από διήγηση γονέων. Νομίζω ότι στο σημείο αυτό εστιάζεται και η όλη προβληματική. Κατά πόσο δηλαδή τα λεγόμενα επιμορφωτικά προγράμματα λειτουργούν εποικοδομητικά στα παιδιά, αν, δηλαδή, προσφέρουν γνώσεις. Πρώτα-πρώτα πρέπει ειλικρινώς να παραδεχθούμε κάποια πράγματα. Πολλές φορές οι γονείς λυτρώνονται κυριολεκτικώς από την υπερκινητικότητα των παιδιών τους στήνοντάς τα μπροστά στην τηλεόραση, χρησιμοποιώντας την ως ηρεμιστικό, οπότε ανεξέλεγκτα οικειώνεται το παιδί τα τηλεοπτικά αποφάγια που βλέπει. Στο διάστημα αυτό της «γονικής ανακούφισης», το παιδί «απολαμβάνει» ανυπεράσπιστο την οπτική ακολασία, τα ξένα εκτρώματα, τους βαρβαρισμούς, σολοικισμούς και τις βαττολογίες, που ατιμάζουν την ελληνική γλώσσα, όλη αυτή την αφιλοκαλία και την έλλειψη αισθητικής.
Δεν καταλαβαίνουμε, όμως, ότι η δεδομένη συναισθηματική ανασφάλεια των παιδιών αυτής της ηλικίας, τα οδηγεί να αναζητούν συναισθηματική υποστήριξη στην τηλεόραση;
Δεν αντιλαμβανόμαστε ότι η τηλεόραση εισάγει το παιδί στον κόσμο της σιωπής; Παύει να ομιλεί. (Το ρήμα ομιλώ, παράγεται από το ουσιαστικό όμιλος. Άρα η ομιλία συνεπάγεται συναναστροφή, επικοινωνία με άλλους ανθρώπους). Και μετά αναζητούμε τους λόγους της σημερινής λεξιπενίας ή της αδυναμίας άρθρωσης μιάς σωστής, από άποψη συντακτικού, λεξιλογίου και γραμματικής (μορφολογίας), πρότασης. Όταν ακούει τις μισές λέξεις στην αγγλική, όταν ακούει την βαρβαροσύνη και την παιδαριώδη και προσβλητική για την νοημοσύνη μας γλώσσα των διαφημιστών, τότε, γιατί απορούμε για την γνωσσική ένδεια (Αφρός-αφρότερος, έλεγε παλαιότερα μία διαφήμιση. Ό,τι φρουτοχυμότερο έλεγε η άλλη. Το παιδί ακούγοντας, μαθαίνει ότι και τα ουσιαστικά έχουν παραθετικά. Έτσι, εύλογα θα πει σπίτι – σπιτότερο ή πολύ αυτοκίνητο). Ο τόνος ακόμη έχει καταργηθεί στους υπότιτλους των ειδήσεων. Το σήμαντρο για την επιβολή του λατινικού αλφάβητου πλέον ηχεί.
Ερχόμαστε τώρα στα λεγόμενα επιμορφωτικά προγράμματα (ντοκιμαντέρ), την εκπαιδευτική τηλεόραση όπως συνηθίζεται να λέγεται. Το επιχείρημα το οποίο επικαλούνται οι υποστηρικτές είναι εκείνο το περίεργο κινέζικο γνωμικό: «μία εικόνα αξίζει χίλιες λέξεις».
Βέβαια θα μπορούσαμε να αντιπροτείνουμε αυτό που λένε οι γλωσσολόγοι: «μία εύστοχα επιλεγμένη λέξη αξίζει όσο χίλιες εικόνες». Οι εικόνες, γράφει ο Ν.Πόστμαν χρειάζεται να αναγνωριστούν, οι λέξεις όμως πρέπει να κατανοηθούν. Θέλει να πει, με άλλα λόγια ότι η εικόνα παρουσιάζει τον κόσμο, ως αντικείμενο. Η γλώσσα, το βιβλίο, τον παρουσιάζει ιδέα. Ωθώντας και παροτρύνοντας τα παιδιά στην παρακολούθηση τέτοιων προγραμμάτων στην ουσία υποβαθμίζουμε το βιβλίο. Το παιδί αισθάνεται πως μπορεί να μαθαίνει βλέποντας τηλεόραση, ψυχαγωγούμενο, οπότε του προσφέρουμε ένα ισχυρό άλλοθι για την αποστροφή του προς το διάβασμα. Τα παιδιά ιδίως που έχουν δυσκολία στην ανάγνωση καταφεύγουν πολύ περισσότερο στην τηλεόραση, για να πνίξουν την πλήξη τους. Η τηλεόραση δεν απαγορεύει τα βιβλία, μάλιστα τα διαφημίζει, απλώς τα περιθωριοποιεί. Σήμερα με τους υπολογιστές εισήχθησαν από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως το λύκειο, αυξάνουμε το οπτικό υλικό των μαθημάτων. Τα τελευταία χρόνια μαθαίνουμε ότι οι υπολογιστές είναι η τεχνολογία του μέλλοντος. Μας λένε ότι τα παιδιά μας θα αποτύχουν και θα μείνουν πίσω στη ζωή τους, εάν δεν «μορφωθούν από τους υπολογιστές». Καταλήγουμε πάλι σ’ αυτό που χαρακτηρίστηκε «αρχή της ήσσονος προσπάθειας», δηλαδή μπορείς να μάθεις, να προκόψεις, να καλλιεργηθείς, χωρίς προσπάθεια, χωρίς κόπο, εύκολα και γρήγορα, μόνο βλέποντας και ακούγοντας. Κανείς δεν αναφέρει ότι ο υπολογιστής, η οθόνη, πληροφορεί, ενώ το βιβλίο σε μαθαίνει. Οι υπολογιστές λένε γνωρίζουν ορθογραφία, οπότε είναι άχρηστη η εκμάθησή της. Όταν όμως οι επερχόμενες γενεές των Ελλήνων θα συνεννοούνται πιθανότατα με βρυχηθμούς, όταν, δεν θα υπάχει καμμία συνείδηση ιστορικής συνέχειας, γιατί η ελληνική ιστορία και γλώσσα θα υπάρχουν μόνο σε δισκέτες, τότε θα αναζητούμε εναγωνίως αυτούς που θα υπερασπισθούν την εθνική μας ύπαρξη.
Η κυριότερη όμως επίπτωση, και τελειώνω, της τηλεόρασης είναι αυτό που ονομάστηκε αποσύνθεση της οικογένειας. Η αγάπη μας προς τα παιδιά εκφράζεται συνήθως με την παροχή υλικών αγαθών, διασκεδάσεων και με τις μορφωτικές ευκαιρίες. Τα καλά σχολεία, η πολλή και καλή τροφή, τα ρούχα, τα παιχνίδια, η μουσική, η δική τους τηλεόραση, είναι τα μέσα που δείχνουμε την αγάπη για τα παιδιά μας. Όλα αυτά όμως είναι έμμεσες εκδηλώσεις αγάπης, που δεν μπορούν να καταλάβουν τα παιδιά. Οι άμεσες μορφές αγάπης απαιτούν χρόνο και υπομονή. Χρόνο που οι γονείς να αφιερώσουν στο παιδί τους, να μιλάνε μαζί του, να παίζουν, να αστειεύονται, να διαβάζουν μαζί, να το ενθαρρύνουν με την παρουσία τους. Αλλά σήμερα, και αν ακόμη οι γονείς θα ήθελαν να δείξουν έτσι την αγάπη τους στα παιδιά, δεν έχουν ευκαιρίες να το κάνουν. Τα παιδιά «πνίγονται». Το σχολείο, τα αθλήματα, οι ξένες γλώσσες, τα ωδεία και η εντελώς άχρηστη τηλεόραση δεν αφήνουν πρά μόνο λίγο χρόνο για να φιληθούν και να πουν «καληνύχτα».
*Έχει υπολογιστεί στην Αμερική ότι ένας μαθητής του Δημοτικού, με τρίωρη καθημερινή παρουσία μπροστά στην συσκευή βλέπει 8.000 φόνους και 100.000 πράξεις βίας. Έτσι εξηγείται η εφηβική απευαισθητοποίηση στην πραγματική βία, η σκλήρυνση και αποκοίμιση των ηθικών ανακλαστικών.


πηγή

Ζεστός οδηγός επιβίωσης για τις κρύες μέρες του χειμώνα!


Σε εξίσωση για δυνατούς λύτες έχει αναδειχθεί το θέμα της θέρμανσης στη χώρα μας, με τα νοικοκυριά να αναζητούν να ζεσταθούν έξυπνα και οικονομικά. Εν μέσω οικονομικής κρίσης, ένα στα πέντε νοικοκυριά στην Ελλάδα βρίσκεται στα όρια της ενεργειακής φτώχειας, δυσκολεύεται δηλαδή να εξασφαλίσει την επαρκή θέρμανση και ψύξη για το σπίτι του.


Ετσι, ολοένα και αυξάνονται τα νοικοκυριά που προσπαθούν να απαντήσουν στο ερώτημα μετά το πετρέλαιο τι, ενώ δέχονται έναν καταιγισμό πληροφοριών σχετικά με το πιο καύσιμο είναι τελικά πιο οικονομικό και κατάλληλο για το σπίτι τους. Η λίστα των εναλλακτικών πηγών θέρμανσης είναι μεγάλη, με τους ενδιαφερομένους να πρέπει να κάνουν μια αξιολόγηση για το τι ταιριάζει καλύτερα στις δικές τους ανάγκες.


Πολλοί από τους εναλλακτικούς τρόπους θέρμανσης απαιτούν ένα αρχικό κεφάλαιο για τον εξοπλισμό και την εγκατάστασή τους, όμως η απόσβεση των χρημάτων είναι δεδομένη. Πριν από λίγα χρόνια το τζάκι ήταν περισσότερο μια συμπληρωματική ρομαντική πινελιά στο σπίτι, παρά η κύρια πηγή θέρμανσης των νοικοκυριών. Ομως τα τελευταία τρία χρόνια ξυλόσομπες, τζάκια και καυστήρες αναμένεται να αναδειχθούν στους πρωταγωνιστές του χειμώνα. Η «κυριακάτικη δημοκρατία» προσπαθεί να ξεθολώσει το τοπίο της αιθαλομίχλης και σας παρουσιάζει έναν συγκριτικό οδηγό για πηγές θέρμανσης. Ο υπολογισμός γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες μιας οικογένειας που ζει σε ένα διαμέρισμα 100 τ.μ. στην Αττική, όπου υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί περίπου 1.200 λίτρα πετρέλαιο θέρμανσης (στη βόρεια Ελλάδα η αντίστοιχη κατανάλωση θα είναι πολύ μεγαλύτερη και υπολογίζεται στα 2.000 λίτρα). Η ισοδύναμη ποσότητα των λίτρων σε kWh (κιλοβατώρες) ηλεκτρικού ρεύματος είναι 12.630.



Οι δημοφιλείς σόμπες πέλετ
Οι σόμπες πέλετ γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς, καθώς έχουν πολύ υψηλό βαθμό απόδοσης, περίπου τέσσερις με πέντε φορές υψηλότερο από αυτόν της σόμπας ξύλου. Θα πρέπει να έχετε κατά νου τον χώρο που απαιτείται για την αποθήκευση των πέλετ. Επίσης, για την εγκατάσταση μιας σόμπας πέλετ πρέπει να γίνουν μερεμέτια για την εξαγωγή των καυσαερίων, αν δεν υπάρχουν υποδομές. Το κόστος για μια σόμπα κυμαίνεται από 900 έως 2.000 ευρώ. Για τον χειμώνα απαιτούνται ένας με τρεις τόνους, αν γίνεται περιστασιακή χρήση, ενώ ανεβαίνει στους πέντε με έξι τόνους αν γίνεται πλήρης χρήση του καυστήρα πέλετ. Με την τιμή να διαμορφώνεται στα 0,28 ευρώ το κιλό, εάν αποκτήσετε τον αρχικό εξοπλισμό, το κόστος για τη θέρμανση της κατοικίας σας θα κυμαίνεται από 600 (για μερική χρήση) έως 1.600 ευρώ τον χρόνο (για την πλήρη χρήση).


Κλιματιστικά, ηλεκτρικά καλοριφέρ και αερόθερμα

- Για κάθε κιλοβατώρα που δαπανούμε με τα κλιματιστικά θερμαινόμαστε με τη διπλάσια ενέργεια, έτσι αντί για 12.360 kWh θα χρειαστούμε συνολικά 7.270 ή και ακόμη λιγότερο. Αυτό γιατί το κλιματιστικό εξοικονομεί ηλεκτρική ενέργεια και δεν ζεσταίνει απλώς, αλλά αντλεί θερμότητα από τον εξωτερικό χώρο και τη μεταφέρει μέσα στην κατοικία. Ετσι, με την τιμή να κυμαίνεται στα 0,10 ευρώ την κιλοβατώρα, θα χρειαστούμε όλον τον χειμώνα 720 ευρώ, ενώ αν επιλέξετε κάποια συσκευή τύπου inverter η οικονομία θα είναι ακόμη μεγαλύτερη. Επίσης, η συσκευή θα είναι εξίσου χρήσιμη και το καλοκαίρι. Βέβαια, η ποιότητα θέρμανσης είναι πολύ υποδεέστερη εκείνης των θερμαντικών σωμάτων.

- Τα θερμαντικά σώματα, δηλαδή ηλεκτρικά καλοριφέρ και αερόθερμα, είναι πολύ πιο ακριβά, αφού καίνε περισσότερη ενέργεια. Ακριβώς επειδή η κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος της οικογένειας αυξάνεται, ένα νοικοκυριό μεταπηδά σε άλλη κλίμακα και χρεώνεται με υψηλότερη τιμή ανά κιλοβατώρα. Ετσι, για τις 12.360 κιλοβατώρες η χρέωση των νοικοκυριών θα μεταπηδήσει στην υψηλότερη κλίμακα των 2.000 kWh. Ετσι, με περίπου 0,20 ευρώ ανά κιλοβατώρα, το κόστος θέρμανσης θα ξεπεράσει τα 2.400 ευρώ. Οι τιμές για τις συσκευές αρχίζουν από 50 ευρώ και φτάνουν έως και τα 150 ευρώ, ανάλογα με το σώμα. Επομένως, για ένα σπίτι 100 τ.μ. όπου χρειάζονται τέσσερα με πέντε τέτοια σώματα το συνολικό κόστος θα κυμανθεί από 250 έως 750 ευρώ.

Ενεργειακά τζάκια


- Μια λύση για θέρμανση είναι η μετατροπή του συμβατικού τζακιού σε ενεργειακό. Πρόκειται για τζάκι με πολύ υψηλότερη απόδοση από το συμβατικό, επειδή εκμεταλλεύεται τη ροή του ζεστού αέρα που δημιουργείται από την καύση του ξύλου μέσα στον θερμοθάλαμο που περιβάλλει την εστία του. Απαιτεί μικρότερη κατανάλωση ξύλου από το συμβατικό, ενώ η συνήθης λειτουργία του είναι με την πόρτα κλειστή, με αποτέλεσμα αύξηση της θερμοκρασίας και καλύτερη καύση. Μπορεί να συνδεθεί με το υπάρχον σύστημα θέρμανσης του σπιτιού, δηλαδή με τον λέβητα και το σύστημα διανομής ζεστού νερού. Συνολικά για όλη τη σεζόν απαιτούνται περίπου 6 τόνοι ξύλου. Ετσι, με την τιμή να διαμορφώνεται στα 100 ευρώ το κυβικό (περίπου 0,20 ευρώ το κιλό), κατά μέσο όρο η συνολική δαπάνη είναι γύρω στα 1.200 ευρώ. Ομως η μετατροπή του τζακιού απαιτεί εργασίες διαρρύθμισης στην κατοικία με μέσο κόστος τα 3.000 ευρώ.
Το φυσικό αέριο που δεν ρυπαίνει και δεν νοθεύεται
- Για τις 12.630 kWh και με χρέωση στα 0,068 ευρώ ανά kWh, με βάση τις σημερινές τιμές το κόστος για θέρμανση με φυσικό αέριο υπολογίζεται στα 858 ευρώ. Για όσους όμως δεν βρίσκονται ήδη στο δίκτυο το κόστος δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητο. Συγκεκριμένα, η εσωτερική εγκατάσταση κυμαίνεται σε 3.500-4.500 ευρώ για μια μέση πολυκατοικία με 15 διαμερίσματα (300 ευρώ ανά διαμέρισμα). Σε περίπτωση που απαιτείται και αλλαγή λέβητα, το κόστος ανεβαίνει παραπάνω και ανέρχεται σε 6.500-7.000 ευρώ, δηλαδή περί τα 467 ευρώ ανά διαμέρισμα. Η θέρμανση θα στοιχίσει δηλαδή περίπου το ίδιο σε σχέση με το πετρέλαιο θέρμανσης για ένα διαμέρισμα που θα βάλει για πρώτη φορά φυσικό αέριο, όμως μακροπρόθεσμα το κέρδος που θα προκύψει για τον καταναλωτή είναι ιδιαίτερα σημαντικό.


Παράλληλα, φέτος τρέχει πρόγραμμα επιδότησης της αντικατάστασης των πετρελαϊκών συστημάτων σε φυσικού αερίου, με την ενίσχυση να φτάνει το 60% του κόστους. Οι πόροι που αναμένεται να διατεθούν ανέρχονται σε 15.000.000 ευρώ, ενώ ήδη το ενδιαφέρον από πολίτες είναι ιδιαίτερα αυξημένο. Παράλληλα, το φυσικό αέριο είναι φιλικό προς το περιβάλλον, αφού δεν έχει ρύπους, απαιτεί λιγότερο χώρο στο λεβητοστάσιο, καθώς δεν απαιτείται δεξαμενή πετρελαίου, ενώ η μέτρηση είναι πάντα σωστή και δεν υπάρχει καμία περίπτωση νοθείας.
Το κλασικό καύσιμο που γίνεται πάλι πιο προσιτό

Πετρέλαιο θέρμανσης

- Μικρή ανάσα για χιλιάδες νοικοκυριά φέρνει η μείωση στην τιμή του πετρελαίου θέρμανσης, η διάθεση του οποίου ξεκίνησε την προηγούμενη εβδομάδα (στις 15 Οκτωβρίου 2014). Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η τιμή του εφέτος είναι φθηνότερη για δύο λόγους. Πρώτον, λόγω της μείωσης του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης κατά 30% (στο 0,23 από 0,33 ευρώ το λίτρο) και, δεύτερον, λόγω της πτώσης των διεθνών τιμών πετρελαίου. Ετσι, η τιμή στην οποία άρχισε η διάθεση την προηγούμενη εβδομάδα διαμορφώθηκε σε περίπου 1,04 ευρώ το λίτρο στα αστικά κέντρα και 1,10 ευρώ στην περιφέρεια της χώρας, όπου οι τιμές των καυσίμων είναι υψηλότερες. Το πετρέλαιο θα είναι ακόμη φθηνότερο (0,69-0,75 ευρώ το λίτρο) για όσους δικαιούνται το επίδομα των 0,35 ευρώ το λίτρο. Πέρυσι για την ίδια κατηγορία ήταν στα 0,92 ευρώ το λίτρο.


Με την τιμή του πετρελαίου στο 1,04 ευρώ, η οικογένεια θα χρειαστεί 1.248 ευρώ. Σημειώνεται ότι η ποιότητα της θέρμανσης με πετρέλαιο είναι η ανώτερη, αφού οι καυστήρες έχουν μεγάλη απόδοση. Για την ίδια ποσότητα πετρελαίου θέρμανσης πέρυσι μια οικογένεια θα χρειαζόταν 1.524 ευρώ, ενώ τρία χρόνια πριν θα πλήρωνε περίπου 1.200 ευρώ. Μια οικογένεια που δικαιούται το επίδομα θα χρειαστεί να καταβάλλει από 828 έως 900 ευρώ για να ζεσταθεί. Το επίδομα θέρμανσης δικαιούνται νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα και για την αγορά συγκεκριμένων ποσοτήτων. Ετσι, πολλά είναι τα νοικοκυριά που θα δυσκολευθούν και φέτος να αγοράσουν τελικά πετρέλαιο. Ο Σύνδεσμος Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ) πρότεινε το επίδομα να διατεθεί σε όλους τους καταναλωτές, με προϋπόθεση την επιδότηση μόνο της κύριας κατοικίας, αποκλείοντας δηλαδή εξοχικά και επαγγελματικές στέγες.


Επικαλούμενος μάλιστα μελέτη του ΙΟΒΕ, υποστηρίζει ότι με τον τρόπο αυτόν το κράτος όχι μόνο δεν θα έχανε έσοδα αλλά θα τα βελτίωνε κατά 30.000.000 ευρώ, όταν με τη μείωση του ΕΦΚ κατά 30% δεν αναμένεται ιδιαίτερη αύξηση της ζήτησης.



Πολυτίμη Οικονόμου

Έχει κόκκινες γραμμές η ελληνική εξωτερική πολιτική;


του Μελέτη Μελετόπουλου

Ο επιθετικός εθνικισμός των Αλβανών μπορεί να προκαλεί φρίκη στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Το ίδιο και η σημαία της «μεγάλης Αλβανίας», που συμπεριλαμβάνει την μισή ελληνική επικράτεια (αλήθεια, πότε υπήρξε ιστορικά «μεγάλη Αλβανία» γιά να το μάθουμε κι εμείς). Πολύ περισσότερο που πρωταγωνιστής των επεισοδίων ήταν ο αδελφός του Αλβανού πρωθυπουργού Ράμα, κάτι που αποδεικνύει ότι ο αλβανικός εθνικισμός δεν είναι περιθωριακός όπως θα ήθελαν να πιστεύουν οι εφησυχάζοντες και τους εαυτούς τους και εμάς μακαριώτατοι ιθύνοντες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Αλλά ας μην πιστέψει κανείς ότι οι Αλβανοί εθνικιστές θα φοβηθούν την «εντός των ορίων της ευπρεπείας» δήλωση του Ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών ότι «παρόμοιες συμπεριφορές απομακρύνουν την Αλβανία από την Ευρώπη» κλπ. κλπ. Τέτοιες δηλώσεις το μόνο που θα καταφέρουν θα είναι να κάνουν τους Αλβανούς να γελάνε με την αδυναμία της Ελλάδας. Η αυτοσυγκράτηση και η κοσμιότητα εκλαμβάνονται από τους Αλβανούς μόνον ως αδυναμία, ιδίως όταν προέρχονται από ένα παρακμιακό πολιτικό σύστημα και μία χώρα χρεωκοπημένη και διεθνώς απαξιωμένη. Είναι φανερό ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει μείζονα αμφισβήτηση της εθνικής της κυριαρχίας από τον αλβανικό παράγοντα, ο οποίος δεν πρέπει να υποτιμάται, διότι α. έχει καταφέρει να διαμελίσει ένα παλαιό και ισχυρό κράτος, την Σερβία, β. έχει διαμελίσει ουσία αν και όχι ακόμα τύποις την FYROM, γ. διαθέτει συμμάχους (π.χ. την Τουρκία), δ. έχει δημογραφικό δυναμισμό, επιθετικότητα και θράσος. Εδώ οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται, η θητεία μειώνεται (από δύο χρόνια που υπηρετήσαμε οι παλιότεροι τώρα έχει φτάσει στους εννέα μήνες!), τα στρατόπεδα κλείνουν το ένα μετά το άλλο, ενώ δίκες και καταδίκες γιά τερατώδη σκάνδαλα αποκαλύπτουν ποιές ακριβώς ήταν οι ευαισθησίες του πολιτικού συστήματος στην Εθνική Άμυνα. Προτείνουμε, λοιπόν, από αυτήν εδώ την στήλη α. να αναδιοργανωθεί άμεσα η Ογδόη Μεραρχία με έδρα τα Γιάννενα και να προσληφθούν 30.000 άνεργοι, έφεδροι καταδρομείς και άλλες ειδικότητες, για να επανδρώσουν τις μονάδες και τις υπηρεσίες της, β. να οργανωθεί ολοκληρωμένο και τεκμηριωμένο αίτημα πλήρους προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκπαιδευτικής και αυτοδιοικητικής αυτοδιάθεσης της Ελληνικής Μειονότητας της Βορείου Ηπείρου, που να υποβληθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και στο ΝΑΤΟ με επείγοντα χαρακτήρα, γ. να διακοπεί πάσα συζήτηση περί εντάξεως της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι να αποσυρθούν όλες οι εθνικιστικές αιτιάσεις περί «Τσαμουριάς» κλπ., δ. να απαγορευθεί κάθε μεταναστευτική ροή Αλβανών στην Ελλάδα μέχρι να ξεξαθαριστούν τα παραπάνω ζητήματα. Τα ελάχιστα, δηλαδή, που θα στείλουν μήνυμα ότι είμαστε υπαρκτό κράτος στην διεθνή σκηνή. 


Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης.

Η αλεπού και το αμπέχονο



του Χρήστου Γιανναρά

Εδώ ο κόσμος καίγεται, και η επιφυλλίδα θα τολμήσει μιαν έκκληση στον κ. Τσίπρα και στους βουλευτές του ίσως άκαιρη, ίσως για την κατεστημένη νοο-τροπία εντελώς παλαβή: Να διαβάσουν (ή να ξαναδιαβάσουν με προσοχή) τη σοφή συμβουλή που δίνει η αλεπού στον «Μικρό πρίγκηπα» – στο γνωστό αριστουργηματικό παραμύθι του Antoine de Saint-Exupery.

«Θα ήταν καλύτερο, λέει η αλεπού, να έρχεσαι κάθε μέρα την ίδια ώρα. Αν έρχεσαι, για παράδειγμα, στις τέσσερις το απόγευμα, εγώ θα αρχίσω από τις τρεις να είμαι ευτυχισμένη. Οσο θα προχωράει η ώρα, τόσο πιο ευτυχισμένη θα αισθάνομαι. Στις τέσσερις πια θα είμαι ταραγμένη και ανήσυχη, θα πληρώνω το κόστος της ευτυχίας. Ενώ, όταν έρχεσαι όποτε τύχει, δεν θα ξέρω ποιαν ώρα να φορέσει η καρδιά μου τα γιορτινά της. ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΤΟ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟ.

– Τι θα πει τελετουργικό; ρωτάει ο μικρός πρίγκηπας.

– Είναι κάτι εντελώς πια ξεχασμένο, λέει η αλεπού. Είναι αυτό που κάνει μια μέρα να διαφέρει από τις άλλες μέρες, μιαν ώρα να διαφέρει από τις άλλες ώρες».

Το συμβολικό παραμύθι θέλει να θυμίσει στον κ. Τσίπρα και στους βουλευτές του ότι, καθόλου τυχαία, αυτή η ανάγκη έχει ρίζες που χάνονται στα βάθη της προϊστορίας: Κάποια ορατά σημάδια (υλικά, καθόλου ιδεαλιστικά) να πραγματώνουν και να φανερώνουν τη διαφορά ανάμεσα στην καθημερινότητα και στη γιορτή, στη ρουτίνα και στο εξαιρετικό, στο αλισβερίσι και στον έρωτα. Κάποιο ορατό σημάδι να φανερώνει τη διαφορά ανάμεσα σε ένα ατομικό ενέργημα και στην επιτέλεση μιας αποστολής: μιας τιμητικής ανάθεσης κοινωνικού λειτουργήματος.

Σε κάποιες «προηγμένες» κοινωνίες, που δίκαια τις λογαριάζουμε πρωτοπόρες σε εκσυγχρονισμό και πρόοδο, οι δικαστές, όταν δικάζουν, φοράνε τήβεννο ή και περούκα. Τα εμφανή διακριτικά κατά την άσκηση ενός κοινωνικού λειτουργήματος σώζουν (και στον λειτουργό και στους πολίτες) τη συνείδηση της επιτέλεσης μιας αποστολής για το «κοινό συμφέρον».

Ακόμα και σήμερα που μάς επιβάλλεται ψυχαναγκαστικά η εξάλειψη κάθε κοινωνικής παραμέτρου στους μηχανισμούς της κρατικής λειτουργίας, μας είναι δύσκολο ή και αδύνατο να διανοηθούμε ένα νοσοκομείο με γιατρούς και νοσοκόμες χωρίς τη λευκή περιβολή – και το λευκό ένδυμα, σίγουρα, δεν υπηρετεί μόνο εντυπώσεις «καθαριότητας».

Η σοφή λοιπόν αλεπού, στο πανανθρώπινα θαυμαζόμενο παραμύθι, θέλει να πει στον κ. Τσίπρα και στους βουλευτές του να μην ανεβαίνουν στο βήμα της Βουλής χωρίς γραβάτα ή με το αμπέχονο. Οχι για να υποδουλωθούν στον νεκροφόρο φορμαλισμό του «συντηρητισμού», αλλά για να ζήσουν (και οι ίδιοι και η κοινωνία που τους εξέλεξε) τη διάκριση του ατομικού ενεργήματος από την επιτέλεση μιας αποστολής. Οταν συνεδριάζουν και αγορεύουν σε οποιοδήποτε κομματικό «όργανο», ας πηγαίνουν με τα εσώρουχα ή μασκαρεμένοι σε Τσε Γκεβάρα. Αλλά όταν τολμούν να ανέβουν στο βήμα του Κοινοβουλίου, οφείλουν να δηλώνουν έμπρακτα (όχι μόνο με τη γλώσσα του ενδύματος, αλλά οπωσδήποτε και με αυτήν) τον σεβασμό και την τιμή που οφείλουν στους εντολείς ψηφοφόρους τους. Το δημοκρατικό πολίτευμα (έστω και η σαρδανάπαλη παραποίησή του από τα πρασινογάλαζα Συντάγματα) απαιτεί να πραγματώνεται και να φαίνεται η διαφορά της έκθεσης ατομικών γνωμών, απόψεων, πεποιθήσεων, από τον λόγο που εκφέρεται εξ ονόματος των πολιτών για να υπηρετήσει τις δικές τους ανάγκες, απαιτήσεις, προσδοκίες.

Και γιατί τη διαφορά την κάνει η γραβάτα; Απλώς γιατί συνέπεσε αυτό το δευτερεύον (διακοσμητικό μόνο) στοιχείο της ανδρικής ενδυμασίας να είναι αυτό που, ακόμα, «κάνει μια μέρα να διαφέρει από τις άλλες μέρες, μιαν ώρα να διαφέρει από τις άλλες ώρες». Είναι μια γλώσσα το ένδυμα, για να «πούμε» στον άλλον ή στους άλλους αυτό που δεν λέγεται, μόνο «δείχνεται». Κάθε γλώσσα είναι συμβατική: ένας κώδικας για να πραγματωθεί η σχέση, να κοινωνηθεί η εμπειρία. Ακόμα και ο πιο σκληροπυρηνικός Κνίτης, αν συμβεί ποτέ να ερωτευθεί, θα πει «βασίλισσά μου» την αγαπημένη του, δεν θα την πει «επανάστασή μου»! Αν θεωρεί κομφορμισμό τη λέξη «βασίλισσα», μάλλον απέχει πολύ από το να είναι ερωτευμένος.

Με πρώτον διδάξαντα τον κ. Αλέκο Αλαβάνο, το κόμμα του κ. Τσίπρα κατάπιε αφελέστατα το παπανδρεϊκό δόλωμα του λαϊκισμού. Και μάλιστα εκείνο το είδος του λαϊκισμού, που στην ελληνική αργκό το ονομάζουμε «αμερικανιά»: Να συμμορφώνεσαι επιδεικτικά με το ατημέλητο ντύσιμο της λούμπεν πλειονότητας του πληθυσμού των ΗΠΑ, να θεωρείς «αντισυμβατική» συμπεριφορά τη συμμόρφωση με την κραυγαλέα ακαλαισθησία μαζών σε τεράστιο ποσοστό «λειτουργικών αναλφαβήτων» – εξηλιθιωμένων από το κανιβαλικό «αμερικανικό ποδόσφαιρο» και την παχυσαρκία.

Οταν ο πολιτικός λόγος είναι απελπιστικά συμβατικός (πνιγερά και μονοδιάστατα οικονομικίστικος), το αντισυμβατικό ντύσιμο παίζει τον ρόλο μόνο της στιλπνής σαπουνόφουσκας. Ο αγραβάτωτος ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τίποτα να αντιτάξει στη διαφθορά και φαυλότητα του πελατειακού κράτους, στην ασυδοσία των «νταβατζήδων», στην αναξιοκρατία και αδικία. Δυστυχώς δεν διδάχτηκε τίποτα από το μασκαριλίκι των πασοκικών ζιβάγκο, που εισπράττουν σήμερα στις δημοσκοπήσεις το 3,6% της λαϊκής προτίμησης.

Τα κατάλοιπα της πασοκικής (πράσινης και γαλάζιας) αντικοινωνικής λοιμικής συντηρούνται απολιθωμένα και σε πολλές άλλες πτυχές του δημόσιου βίου: Ο τάχα και αντικομφορμισμός της τηλεοπτικής δημοσιογραφίας επιμένει ακόμα στον λαϊκισμό των προσφωνήσεων και αντιφωνήσεων με τα μικρά ονόματα, στον ενικό, από το δημόσιο βήμα της μικρής οθόνης. «Πες μας, Κική, Σία, Τάκη – ναι Μπάμπη, Μίλτο, Νένα» – η τεχνητή οικειότητα ακροζυγιάζεται στην κόψη του γελοίου. Ο δημοσιογράφος, όταν μεταδίδει την ανταπόκρισή του ή παρουσιάζει το πολιτικό κριτικό του σχόλιο, επιτελεί, και αυτός, κοινωνικό λειτούργημα, υπηρετεί την πληροφόρηση του κοινωνικού σώματος. Είναι λαϊκισμός να συγχέει τον ρόλο του με αυτόν του κονφερασιέ θεατρικής «επιθεώρησης» ή περιοδεύοντος τσίρκου.

Ρεαλιστική ελπίδα ανάκαμψης από τη θανατερή παρακμή θα υπάρξει μόνο αν εμφανιστεί στον πολιτικό ορίζοντα κόμμα ή ηγέτης με αίσθηση της σημασίας που έχει το «τελετουργικό» προκειμένου να λειτουργήσει η ζωή.