Της Καθαράς Δευτέρας εμπειρίες και λογισμοί...

Της Καθαράς Δευτέρας εμπειρίες και λογισμοί... - Στην εκκλησία

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Καλή Σαρακοστή αγαπημένοι μου αναγνώστες μ' ένα κείμενο του αγαπημένου μας ιερέα, συνεργάτη του ιστολογίου μας και της ομάδος μας, «Θέματα Ορθοδόξου Θεολογίας, Επιστήμης και Λογοτεχνίας» π.Παντελεήμωνα Κρούσκου, που έφερε στην μνήμη μου το ποίημα του Κ.Καβάφη. Ένα κείμενο κατάνυξη και ευωδιαστό λιβάνι για ν' αρχίσουμε τον καλό αγώνα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Στην εκκλησία

Την εκκλησία αγαπώ – τα εξαπτέρυγά της,
τ’ ασήμια των σκευών, τα κηροπήγιά της,
τα φώτα, τες εικόνες της, τον άμβωνά της.

Εκεί σαν μπω, μες σ’ εκκλησία των Γραικών·
με των θυμιαμάτων της τες ευωδίες,
με τες λειτουργικές φωνές και συμφωνίες,
τες μεγαλοπρεπείς των ιερέων παρουσίες
και κάθε των κινήσεως τον σοβαρό ρυθμό-
λαμπρότατοι μες στων αμφίων τον στολισμό-
ο νους μου πιαίνει σε τιμές μεγάλες της φυλής μας,
στον ένδοξό μας Βυζαντινισμό.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Νιώθωντας και νυν και αεί και πάλιν και πολλάκις: Μεγάλη Τεσσαρακοστή: το πορφυρόχρωμο σταυρώσιμο κουκούλι της κατάνυξης, απ' όπου θα ξεπηδήσει λευχειμονών ο φτερωτός άγγελος της αιώνιας πασχάλιας άνοιξης. Σιωπή και χαρμονή πένθους... Ανεκλάλητοι στεναγμοί και δάκρυα συναίσθησης, ύμνοι θείων ερώτων σε τύψεις μετανοϊκών στηθοδαρμών, ενδοσκόπηση στην εσωτέραν έρημο, ειρήνη οδυρμού και πάσχα μυροβόλων ελέγχων, οδύνη ηδονής γόνιμη, Έαρ ψυχών, θάνατος του αρχαίου χειμώνος. Κατευθυνθήτω η προσευχή μου...Καλόν Αγώνα!

Της Καθαράς Δευτέρας εμπειρίες και λογισμοί...

Γράφει ο π.Παντελεήμων Κρούσκος

Η πρώτη μακρά ακολουθία της Σαρακοστής, η πρωϊνή της Δευτέρας της Καθαράς, μόλις έλαβε τέλος. Λόγια ιερά σαν απόκρυφοι χρησμοί κατάνυξης και ελπίδας εξεστομίζοντο από χείλη βδελυρά και εξεπορεύοντο από καρδία συντετριμμένη και τεταπεινωμένη. Σιωπηρά και με γοργό ρυθμό, αντανακλώντας την καλή βία και την μυστική χαρά. Την λαχτάρα να διασχίσουν τον αγέρα τον ηγιασμένο του ναού και να κατακαθίσουν ως υδρατμοί αγρυπνίας και μετανοίας στα μελανά του ναού παραπετάσματα και στολίδια, μαρτυρώντας καταρράκτες χαρμολύπης και ικεσίας στεναγμούς πολυδάκρυτους.


«Ο Θεός ο Θεός μου προς σε ορθρίζω...», «την πάνσεπτον εγκράτειαν εναρξώμεθα φαιδρώς...», «ελήλυθεν η νηστεία, η μήτηρ της σωφροσύνης...», «το πρωΐ εισάκουσον της φωνής μου...», «πνεύμα αργίας και περιεργείας μη μοι δώς», «μνήσθητι μου Κύριε εν τη βασιλεία σου...», «άνες άφες συγχώρησον...», «ικετεύσατε υπέρ ημών άγιοι απόστολοι και άγιοι πάντες...».

...Ιδού! Θ'αρχίσουν τα απόδειπνα και οι προηγιασμένες, θα ντυθούμε στα μελανά και τα βυσσινί, θα μας ανταγωνιστεί ο κόκκινος ουρανός με το χώμα από την Σαχάρα και οι παρυφές του δρόμου με τα μαβιά λουλουδάκια και τα ταπεινά χαμομηλάκια.

Η Εκκλησία θα μυρίζει λιβάνι, κρίνο και μαδημένο τριαντάφυλλο πού σαπίζει. Και πιό πέρα, κατά τις νύχτες κοντά στην μεγαλοβδομάδα, λεμονανθό. Οι τελευταίες βροχές θα συμπίπτουν με τα δάκρυα μας, οι πρώτες ανοιξιάτικες ζέστες με τα πρώτα ελπιδηφόρα και νοσταλγικά ψελλίσματα των εγκωμίων πού θα υμνούν την συντετριμμένη άνοιξη.

Θα ψάλλουμε τα κατανυκτικά και τα πανηγυρικά. Τα μεσημέρια θα χορταίνουμε με τις προηγιασμένες και τα βραδυνά με τους χαιρετισμούς.Κάθε Κυριακή πρωΐ θα μας συγκινεί ο Βασίλειος και το βράδυ θα μετράμε τις μέρες και τις νύχτες με μετάνοιες και συγχωρητικότητα.

Ο Δαβίδ και ο Ησαΐας θα είναι η μόνιμη συντροφιά μας και η ευχή του Ιησού η αναπνοή μας. Θα πλέκουμε βάγια και μοιρολόγια για τον Χριστό. Και όλες αυτές τις σαράντα μέρες αι δυνάμεις των ουρανών αοράτως και συναδελφωμένες με την σαρακοστινή μας σιωπή και χαρμολύπη, θα δορυφορούνε θυσίες τελελεσμένες στον Κύριο των Δυνάμεων! Και έτι και έτι, 32 προσκλήσεις στην Θεία Κοινωνία από την Καθαρά Δευτέρα ως το Μέγα Σάββατον πρωϊ!

Για να κοινωνούμε συχνότατα, άλλος 5, άλλος 10 άλλος 20, άλλο 32 φορές μέσα στην σαρακοστή, πυκνές και συχνές ακολουθίες και ευκαιρίες προσευχής, ανοιχτά εξομολογητήρια, περισσέματα και υστερήματα για ελεημοσύνη(αφού στο κάτω κάτω νηστεύουμε και υστερούμαστε), περισσότερες ευκαιρίες για συμφιλίωση και να έρθουμε πιό κοντά! Περιχαρώς υποδεξώμεθα το της νηστείας άγγελμα! Ας βαδίσουμε την οδό την άμωμο, με το ίδιο φρόνημα ως το τέλος!

Δευτέρα, 23 Φεβρουαρίου 2015
πηγή 

Καλή Σαρακοστή, καλό στάδιο, καλή Λαμπρή, καλό Παράδεισο.

Βάλτε ταχίνι στην διατροφή σας! Κάνει καλό στην καρδιά, την χοληστερίνη, τον διαβήτη, την αντιγήρανση και τον καρκίνο

Κλεοπάτρα  Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος
Το ταχίνι είναι φυσικό προϊόν και παράγεται από διαλεγμένους σπόρους του σησαμιού (Sesamun Indicum), περνώντας από... τη διαδικασία της αποφλοίωσης και της ξήρανσης.

Το σησάμι είναι φυτό με ύψος 100-120cm, το οποίο αναπτύσσει απλά ή διακλαδισμένα στελέχη. Τα φύλλα του φύονται στους κόμβους εναλλάξ ή αντικριστά. Ένα σε κάθε τρία άνθη, μήκους 4-5 cm, γονιμοποιείται και αργότερα αναπτύσσεται ο υποδοχέας που φέρει τους σπόρους.

Το ταχίνι το παρασκευάζουν από φρυγμένα στο φούρνο σπόρια σουσαμιού. Εμφανίζεται ως πολτός, ως ελαιώδης κρέμα, αλεσμένου σησαμιού. Η ρίζα της λέξης βρίσκεται στην τουρκική γλώσσα και σημαίνει σησαμόπολτος.

Το ταχίνι είναι 100% αλεσμένο σουσάμι και για τις ιδιαίτερες γεύσεις του προστίθεται κακάο, πορτοκάλι ή μέλι. Περιέχει σημαντικές ποσότητες μικροστοιχείων απαραίτητων στην καθημερινή διατροφή του ανθρώπου.

Το ταχίνι καταφέρνει και συνδυάζει όλα αυτά τα θρεπτικά συστατικά, που είναι απαραίτητα για την καλή λειτουργία του οργανισμού μας. Καταρχάς, αποτελείται από μία σημαντική ποσότητα φυτικών πρωτεϊνών, υψηλής βιολογικής αξίας. Θα μπορούσε να γίνει υποκατάστατο των ζωικών πρωτεϊνών, ειδικά αν συνδυαστεί με όσπρια ή ξηρούς καρπούς.

Είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες. Ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, φώσφορος, σίδηρος, ψευδάργυρος, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη Ε και άλλες αντιοξειδωτικές ουσίες είναι μερικά από τα ευεργετικά του συστατικά.

Η θρεπτική αξία μίας κουταλιάς ταχινιού
- Ενέργεια 89 θερμίδες
- Πρωτεΐνη 2,55 γρ.
- Ολικά λιπαρά 8,06 γρ.
- Υδατάνθρακες 3,18 γρ.
- Φυτικές ίνες 1,4 γρ.
- Απλά σάκχαρα 0,07 γρ.
- Ασβέστιο 64 mg
- Σίδηρος 1,34 mg
- Μαγνήσιο 14 mg
- Φώσφορος 110 mg
- Κάλιο 62 mg
- Νάτριο 17 mg
- Ψευδάργυρος 0,69 mg
- Χαλκός 0,242 mg
- Μαγγάνιο 0,218 mg
- Σελήνιο 0,3 μg
- Θειαμίνη 0,183 mg
- Ριβοφλαβίνη 0,071 mg
- Νιασίνη 0,818 mg
- Παντοθενικό οξύ 0,104 mg
- Βιταμίνη Β6 0,022 mg
- Φυλλικό οξύ 15 μg
- Βιταμίνη E 0,04 mg

Είναι άριστη πηγή ωφέλιμων λιπαρών οξέων, μονοακόρεστων και πολυακόρεστων(ω3 και ω6). Το μεγαλύτερο ποσοστό της θερμιδικής του αξίας προέρχεται από τα λιπαρά του, γι’ αυτό και μία πολύ μικρή ποσότητα αποτελεί συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας, δηλαδή θερμίδων.

Η καθημερινή κατανάλωσή του αυξάνει την πρόσληψη φυτοστερολών. Οι φυτοστερόλες είναι στοιχεία με δομή παρόμοια της χοληστερόλης, που μειώνουν όμως την απορρόφηση της στο πεπτικό σύστημα. Μάλιστα χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό άλλων τροφίμων, με σκοπό την μείωση της χοληστερόλης. Το σουσάμι, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε σε επιστημονικό περιοδικό, είναι ο ξηρός καρπός με την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυτοστερόλες.

Η κατανάλωση του έχει συσχετιστεί όχι μόνο με την προστασία του οργανισμού από τη βλαβερή δράση των ελευθέρων ριζών αλλά και με την προστασία από τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών στα αγγεία, η δημιουργία των οποίων έχει ως κύριο αιτιολογικό παράγοντα την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών (κυρίως της LDL). Η κατανάλωση του σουσαμιού αποτελεί ασπίδα προστασίας των αγγείων, αφού έχει συσχετιστεί με μειωμένη ευαισθησία των λιποπρωτεϊνών του αίματος στην οξείδωση μέσω της δράσης της σησαμινόλης.

Επιστημονικώς αποδεδειγμένα το σουσάμι βοηθά στην πρόληψη της υπερχοληστερολαιμίας, στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην πρόληψη του καταρράκτη και στην αντιμετώπιση του διαβήτη. Το ταχίνι αποτελεί εξαιρετική επιλογή για όσους πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ή έχουν σχετικά υψηλό σάκχαρο αίματος, καθώς ανήκει στις τροφές με σχετικά χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, που όμως ικανοποιούν το αίσθημα της γλυκιάς γεύσης.

Επιπρόσθετα το ιχνοστοιχείο σελήνιο που περιέχεται σε σημαντικά ποσά στο σουσάμι, έχει τα τελευταία χρόνια συσχετιστεί με σημαντική αντιοξειδωτική δράση στον οργανισμό, καθώς αποτελεί συστατικό ενός σημαντικού αντιοξειδωτικού συστήματος- της οξειδάσης της γλουταθειόνης- το οποίο αποτελεί ένα από τα κυριότερα αμυντικά συστήματα του οργανισμού έναντι της δράσης των ελευθέρων ριζών.

Απ’ την άλλη η κατανάλωση του σουσαμιού από αθλητές που ασκούνται συστηματικά, μειώνει τον κίνδυνο πρόκλησης μυϊκών τραυματισμών, βασική αιτία των οποίων είναι το οξειδωτικό στρες, το οποίο εμφανίζεται εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής ριζών.

Τελευταίες έρευνες έδειξαν ότι το σουσάμι εμφανίζει σημαντικές αντιγηραντικές ιδιότητες λόγω της μεγάλης του περιεκτικότητας σε βιταμίνη Ε και της δράσης των λιγνανών, δηλαδή της σησαμινόλης και της σησαμίνης.

Στην Ελλάδα, είμαστε τυχεροί γιατί διαθέτουμε ταχίνι εξαιρετικής ποιότητας και τα τελευταία χρόνια κερδίζει ολοένα και περισσότερο τη θέση του στην καθημερινότητά μας.


Ταιριάζει και αναμιγνύεται υπέροχα, τόσο με το μέλι, το κακάο ή τη σοκολάτα, όσο και με το λεμόνι, το σκόρδο, το κόκκινο πιπέρι, τα όσπρια και τις σαλάτες. Τα αποτελέσματα είναι κρεμώδη και σούπερ γευστικά- το χούμους, σαν σάλτσα αλλά και σκέτο, ντρέσινγκ για σαλάτες και λαχανικά, πικάντικα ντιπ, αλλά και ταχινόμελο αντί για βούτυρο πάνω σε ψωμί.

Αποτελεί βασικό συστατικό της γνωστής ταχινόσουπας, του χαλβά και νηστίσιμων αρτοσκευασμάτων, όπως οι ταχινόπιτες, το ταχινόψωμο, τα ταχινοκουλουράκια και διάφορα κέικ.

Πώς μπορείτε να το φάτε;


Ως προϊόν επάλειψης σε ψωμί, φρυγανιές ή σε ψωμάκι σαν τοστ μόνο του ή με λίγο μέλι, που μπορεί να αποτελέσει ένα χορταστικό πρωινό ή ένα νόστιμο νηστίσιμο σνακ για το γραφείο.
Ντιπ: για ένα υγιεινό σνακ προσθέστε σε λίγο ταχίνι, χυμό λεμονιού, αλάτι και πιπέρι και συνοδεύστε το με ωμά λαχανικά π.χ. καρότα, αγγουράκια, πιπεριές κομμένα σε στικς.
Νοστιμέψτε τις νηστίσιμες σαλάτες σας προσθέτοντας αυτή τη σως: βάλτε στο μίξερ 3 κουταλιές ταχίνι, 3 κουταλιές ελαιόλαδο και 2 κουταλάκια μηλόξυδο, 2 κουταλάκια χυμό λεμονιού και 2 κουταλάκια τζίντζερ.
Σαν συστατικό σε σπιτικά γλυκά όπως το κέικ και τα μπισκότα.
Σαν γλυκό σνακ: ανακατέψτε 2 κουταλάκια αβοκάντο, 1 κουταλάκι ταχίνι, ½ κουταλιά πίτυρο βρώμης, ½ κουταλάκι λιναρόσπορο.

Επίσης, ‘δένει’ πολύ καλά με αβοκάντο, πατάτες, πιπεριές, ρεβίθια. Δοκιμάστε σαν κυρίως γεύμα, την συνταγή ‘πουρές με ταχίνι’, που μπορείτε να συνοδεύσετε με ελιές και σαλάτα.

Πηγή

Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΙ ΝΗΠΤΙΚΗ ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ «Της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα»

 

Ιωάννη Ελ. Σιδηρά
Θεολόγου – Εκκλησιαστικού Ιστορικού – Νομικού
Προδρομική της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής Περίοδος είναι η του Τριωδίου, όπου στα Συναξάρια προτάσσονται οι εξής στίχοι: «Ο δημιουργός των άνω και των κάτω, τρισάγιον μεν ύμνον εκ των αγγέλων, Τριώδιον σε παρ’ ανθρώπων δέχου».
Ο μέγιστος των Λειτουργιολόγων, αείμνηστος καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωάννης Μ. Φουντούλης γράφει χαρακτηριστικά ότι: «απ’ αυτούς τους τριωδίους ύμνους, τα τριώδια, έλαβε το όνομά της η μεγάλη περίοδος του λειτουργικού έτους, που κινείται μαζί με το Πάσχα και το περιβάλλει σαν προεόρτιος και μεθεόρτιος περίοδος. Γιατί όλο αυτό το τμήμα του εκκλησιαστικού έτους παλαιότερον εχαρακτηρίζετο μ’ αυτό το όνομα: Τριώδιον. Ανάλογα δε με το ιδιαίτερο χαρακτήρα του το διέκριναν σε «Τριώδιον Κατανυκτικόν», απ’ αρχής μέχρι το Πάσχα, και «Τριώδιον Χαρμόσυνον» ή «Τριώδιον των ανθέων», από του Πάσχα μέχρι της Κυριακής των αγίων Πάντων, που κατακλείει τον κύκλο των κινητών εορτών. Τριώδιο δε λέγεται από την αρχαιοπρεπή συνήθεια, που διετηρείτο, κατά την περίοδο αυτή, να μη ψάλλονται καθημερινώς κατά την ακολουθία και οι εννέα ωδές του ψαλτηρίου, και επομένως και ολόκληροι οι ενναεαώδιοι Κανόνες, αλλά μόνο τρεις ωδές, η 8η και η 9η, και μία από τις προηγούμενες κατά τη σειρά των ημερών. Αυτός ο αρχαίος τρόπος της ψαλμωδίας διετηρήθη εν μέρει μόνον μέχρι σήμερα, και μάλιστα μόνο για τις καθημερινές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής». Το «σταυρώσιμο ή κατανυκτικό» Τριώδιο αποτελεί εξ ολοκλήρου προπαρασκευή πνευματική για το «αναστάσιμο και χαρμόσυνο» πεντηκοστάριο. Σε όλη αυτή την περίοδο, καθώς λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, «ο μυσταγωγών» τις ψυχές των ανθρώπων είναι ο ίδιος ο Νυμφίος της Εκκλησίας Χριστός».
Ο σκοπός του Τριωδίου
Στο ερώτημα: ποιος είναι ο σκοπός του Τριωδίου, η απάντηση δίδεται από την Εκκλησία, η οποία ευστόχως και προσφυώς διακηρύσσει σε πάντα άνθρωπο αγαθής προαιρέσεως:
«Ο Σκοπός βέβαια του Τριωδίου, σύμφωνα με τους αγίους Πατέρες μας, σημειώνεται στον Συναξαριστή, δι’ ολοκλήρου της Βίβλου του Τριωδίου, για να μας επανενθυμίσει με συντομία ολόκληρη την προς εμάς ευεργεσία του Θεού και να επανατοποθετήσει σε όλους μας την υπόμνηση ότι αφού πλαστήκαμε παρ’ αυτού (του Θεού) και αθετήσαμε την προς γυμνασία εντολή που μας δόθηκε, υποστήκαμε την έξωση από την τρυφή του παραδείσου και απερρίφθημεν εξαιτίας του φθόνου του αρχέκακου όφεως και εχθρού, ο οποίος κατεβλήθη εξαιτίας της επάρσεώς του, καθώς και ότι εμείναμε στερημένοι των αγαθών και καθοδηγούμενοι υπό του διαβόλου. Δια του Τριωδίου υπομνηματίζεται σ’ εμάς ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού με τα φιλάνθρωπα σπλάχνα του αφού υπέστη το θείο πάθος και συνέκλινε τους ουρανούς, κατέβη και ενοίκησε εντός της Παρθένου και έγινε άνθρωπος και δια της κατ’ αυτόν πολιτείας εφανέρωσε σ’ εμάς την εις ουρανούς άνοδο διά της ταπεινώσεως αφού προηγουμένως έθεσε την νηστεία και την αποχή από τις κακές και λοιπές πράξεις.
Ενθυμούμεθα επίσης ότι έπαθε και ανέστη και ανήλθε στους ουρανούς εξαποστείλας το Πανάγιο Πνεύμα στους Αγίους αυτού μαθητές και Αποστόλους διά των οποίων κατά πάντα ανεκηρύχθη, Υιός του Θεού και Θεός τέλειος, αλλά και τι ενήργησαν οι θείοι Απόστολοι διά της χάριτος του Παναγίου Πνεύματος, οι οποίοι τους εκ περάτων πάντες τους Αγίους συνένωσαν επί τω αυτώ διά του κηρύγματος αναπληρώσαντες τον άνω κόσμο. Αυτός λοιπόν ο σκοπός ετέθη εκ αρχής από τον κτίσαντα. Σε όλα αυτά ενυπάρχει ο σκοπός του Τριωδίου».
Η Εκκλησία στο «κάθισμα» του όρθρου, κατά την Δευτέρα της Τυρινής, προσκαλεί το πλήρωμα αυτής με τους παρακάτω θεσπέσιους λόγους της:
«Ηνέωκται της θείας μετανοίας τα πρόθυρα προσέλθωμεν προθύμως
αγνισθέντες τα σώματα
βρωμάτων και παθών την αποχήν ποιούντες
ως υπήκοοι Χριστού
του καλέσαντος τον κόσμον εις βασιλείαν την επουράνιον
δεκάτας του παντός ενιαυτού προσφέροντες
τω Πάντων Βασιλεί
όπως και την Ανάστασιν Αυτού πόθω κατίδωμεν».
Οι παρούσες τρεις εορτές του Τριωδίου, του Τελώνου και Φαρισαίου, του Ασώτου και της Δευτέρας Παρουσίας επενοήθησαν από τους Αγίους Πατέρες ως ένα είδος προγυμνάσια και παρακίνηση προκειμένου εμείς να προπαρασκευασθούμε και να είμαστε έτοιμοι για τους πνευματικούς αγώνες των νηστειών εγκαταλείποντας την εκ συνήθειας μισαρά έξη. Και πρώτη απ’ όλες την του Τελώνου και Φαρισαίου παραβολή σ’ εμάς εκθέτουν και ως προσφώνηση την εβδομάδα αυτή κατονομάζουν…
Οι Θείοι Πατέρες προσαλπίζουν «την εσομένην της νηστείας κατά των δαιμόνων παράταξη», προκειμένου να αποκαθάρουμε εάν υπάρχει κάποιο εγκαταλελειμμένο πάθος μέσα στις ψυχές μας, το οποίο από μακρού χρόνου εσωτερικά ενεργεί… και ακόμη να αποκτήσουμε με την επιμέλειά μας αυτό το οποίο δεν κατέχουμε. Οι περικοπές του Τελώνου και Φαρισαίου και του Ασώτου σχετίζονται με την παρούσα ζωή, ενώ η περικοπή της Απόκρεω (ή Δευτέρας Παρουσίας) αναφέρεται στη μέλλουσα ζωή. Όλες δε κατατείνουν στο να προκατασκευάσουν πνευματικά το πλήρωμα της Εκκλησίας για το «εκούσιον πάθος» και την «τριήμερον έγερσιν» του Θεανθρώπου Χριστού.
Ο Αρχιμ. Ναυκράτιος Τσουλκανάκης εύστοχα υπογραμμίζει ότι: «Η περικοπή της Τυροφάγου ανοίγει το στάδιο των αρετών και προωθεί τους πιστούς στον πνευματικό αγώνα που πρόκειται να διεξαχθεί κατά την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Έτσι, τοποθετώντας μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο την υπόθεση των τεσσάρων αυτών πρώτων Κυριακών του Τριωδίου, μπορούμε να κατανοήσουμε εύκολα και τη σημασία τους ως στάδιο προπαρασκευής για τη μεγάλη Τεσσαρακοστή».

Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου 
Στην ευαγγελική περικοπή του Τελώνου και Φαρισαίου, όπου εντόνως υπογραμμίζεται η υψοποιός ταπείνωση, που οδηγεί στην κατά θεό δικαίωση μέσω της μετάνοιας – μεταστροφής, σε αντίθεση προς την Φαρισαϊκή έπαρση που οδηγεί στην κατά θεόν κατάκριση, οι θεοφόροι πατέρες της Εκκλησίας με επιμονή αναφέρονται στις δύο αυτές πνευματικές καταστάσεις του ανθρώπου. Ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης στο θεόπνευστο πνευματικό πόνημά του: «Η κλίμαξ των αρετών» (Λόγος ΚΓ΄) γράφει για την υπερηφάνεια: «Υπερηφανεία εστί Θεού άρνησις, δαιμόνων εύρημα, εξουθένωσις ανθρώπων, κατακρίσεως μήτηρ… πτωμάτων πρόξενος, …Βλασφημίας ρίζα». Γι’ αυτό τον λόγο ο Ιερός Χρυσόστομος με έμφαση μας προτρέπει: «Ας ανανήψουμε λοιπόν, αγαπητοί, και ας αποδυθούμε το πονηρό αυτό ιμάτιον και ας διαρρήξουμε και ας αποκόψουμε αυτό και ας γίνουμε κάποτε ελεύθεροι με την αληθινή ελευθερία, και ας λάβουμε αίσθηση της ευγενείας που δίδεται σ’ εμάς από το Θεό… Και ας καταφρονήσουμε την δόξα των πολλών, γιατί τίποτε δεν είναι τόσο καταγέλαστο και άτιμο, όπως αυτό το πάθος, και τίποτε, τόσο γεμάτο από ντροπή και πολύ αδοξία… Εάν λοιπόν επιθυμούμε να επιτύχουμε την (πνευματική δόξα, ας την αποφύγουμε…». Αντιθέτως, η «τελωνική ταπείνωση» της ευαγγελικής περικοπής καθίσταται πρότυπο προς μίμηση στην μέγιστη αρετή της ταπεινοφροσύνης γράφει χαρακτηριστικά: «Μέγα δώρο η ταπεινοφροσύνη. Μεγάλη δόξα, μεγάλη προκοπή και τιμή σ’ αυτούς που την κατέχουν. Γιατί σ’ αυτήν υπάρχει άπτωτος δρόμος και σοφία ολόκληρη. Δια της υψηλοφροσύνης εταπεινώθη εκείνος ο Φαρισαίος και διά της ταπεινοφροσύνης υψώθη ο Τελώνης».
Η ταπείνωση και η προσευχή λοιπόν είναι ευάρεστες πνευματικές καταστάσεις και πράξεις ενώπιον του Θεού. Γι’ αυτές βαθυστοχάστως ο Αστέριος Απαμείας γράφει: «Είναι άριστο και λίαν επωφελές το να ασκεί κάποιος την προσευχή με ταπεινό φρόνημα… γιατί και ο Τελώνης και ο Φαρισαίος με την ίδια σπουδή ανέβηκαν στο ιερό και με την ίδια σπουδή προσευχήθηκαν, αλλά οδηγήθηκαν σε διαφορετικής εκβάσεως τέλος, γιατί ο Φαρισαίος ήταν «γεγαυρωμένος» (υπερήφανος) ως δούλος αυθάδης, ο οποίος δεν παρεκάλεσε τον Δεσπότη Χριστό, ούτε έκλινε με ταπεινότητα το φρόνημά του ενώπιον της εξουσίας του Θεού, ούτε ζήτησε όσα δεν κατείχε, αλλά απαριθμούσε όσα εγωιστικά και τυπολατρικά είχε επιτύχει ούτε παρεκάλεσε να ελεηθεί αλλά πορεύθηκε στο ιερό για να επαινεθεί…».
Κυριακή του «Ασώτου» ή του «Ευσπλαχνικού Πατέρα»
Κατά τη δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου, γνωστή και ως Κυριακή του «Ασώτου» ή του «Ευσπλαχνικού Πατέρα», η σχετική περικοπή αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο πρέπει να επιχειρείται η μετάνοια του αμαρτωλού αλλά και η στάση, η όλη πνευματική διάκριση και συμπεριφορά με την οποία θα πρέπει να δέχεται την ειλικρινή μετάνοια ο άνθρωπος εκείνος στον οποίο εκδηλούται και εκφράζεται η μετάνοια αυτή από τον αμαρτωλό. Εύστοχα ο Αρχιμ. Ναυκράτιος Τσουλκανάκης επισημαίνει ότι: «…η μετάνοια ως εκδήλωση ανάνηψης από τη ζωή της αμαρτίας και επιστροφής του αμαρτωλού ανθρώπου στη θεία ζωή, αποτελεί την κεντρική γραμμή του κηρύγματος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθιερωμένο ακόμη από τον Πρόδρομο και Βαπτιστή Ιωάννη και τον ίδιο τον Κύριο».
Στο σχετικό της συγκεκριμένης Κυριακής συναξάριο αναγράφονται τα κάτωθι: «Μόλις λοιπόν ανένηψε ο Άσωτος, ο οποίος απώλεσε εξαιτίας της πείνας του την αρετή, έρχεται προς τον πατέρα λέγοντας «Πάτερ, ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιόν σου και ουκ ειμί άξιος κληθήναι υιός σου». Ο Πατέρας εκείνος δέχεται τον μετανοούντα υιό χωρίς να τον ονειδίζει, αλλά περιπλέκεται μαζί του και τον αγκαλιάζει φανερώνοντας τα θεϊκά και πατρικά σπλάχνα του. Δίδει σ’ αυτόν ένδυμα, δηλαδή το άγιο βάπτισμα, και ως σφραγίδα και αρραβώνα την χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Επιπλέον προς αυτά, του προσφέρει υποδήματα προκειμένου καθόλου να μην πλήττεται από τους όφεις και τους σκορπιούς κατά τα προς Θεό διαβήματά του, αλλά περισσότερο να τους συντρίβει. Μετέπειτα δε λόγω της υπερβάλλουσας χαράς του θυσιάζει τον Μόσχο τον σιτευτό για τον Μονογενή του Υιό. Ο Πατέρας ακόμη και την σάρκα και το αίμα του προσφέρει στον Υιό του. Και στον πρεσβύτερο υιό του που απορεί με την υπεράπειρη ευσπλαχνία του ο φιλάνθρωπος πατέρας προσπαθεί να τον ηρεμήσει με λόγους ήπιους και προσηνείς. Εσύ πάντοτε μαζί μου είσαι, του λέγει, και επιβάλλεται να χαρείς και να συναισθανθείς τον πατέρα σου, διότι ο Υιός μου αυτός νεκρός ήταν μέσα στην αμαρτία προηγουμένως και ανέζησε μετανοήσας για όσα έπραττε παραλόγως και μέσα στην απώλεια καθώς βρισκόταν μακριά μου εξαιτίας της συνήθειας των ηδονών. Βρέθηκε από εμένα που με τα οικεία σπλάχνα και την της ψυχής μου συμπαθείας του μετακάλεσα».
Η μόνη παραφωνία μέσα σε όλο αυτό το μυστήριο της μετανοίας του Ασώτου και της ευσπλαχνίας και συγχωρητικότητος του Πατέρα, αποτελεί ο Πρεσβύτερος αδελφός, ο οποίος, όπως εύστοχα γράφει ο Αρχιμ. Ναυκράτιος: «είναι αλήθεια, πως στην παραβολή αυτή εμφανίζεται απλώς σαν ένας φύλακας και εργάτης της πατρικής περιουσίας, όχι όμως και ως ένας σοφός διαχειριστής και καλός οικονόμος της, αφού δεν κατάλαβε πόσο άξιζε να διαθέσει και πάλι αυτήν που απένειμε πλέον, για την αποκατάσταση και αναψυχή του κατεστραμμένου αδελφού του, μιας ψυχής αντάλλαγμα της οποίας δεν υπάρχει τίποτε ισάξιο στον κόσμο αυτό… Ήταν ένας ψυχρός εκτελεστής των εντολών του πατέρα του, ένας ψυχρός διαχειριστής οικονομικών ποσών, που είχε χάσει τον ανθρωπισμό του, όπως και πολλοί άνθρωποι άλλωστε της εποχής μας. Λυπήθηκε για την σπατάλη που έκανε ο Άσωτος, ξοδεύοντας βέβαια το μερίδιό του από την πατρική περιουσία και όχι από εκείνο της δικής του. Οργίσθηκε επίσης για τα έξοδα που έγιναν και στην υποδοχή του ασώτου αδελφού του. Αυτό ήταν μάλλον ένα πολύ καλό πρόσχημα για την επίθεση εναντίον του πατέρα του. Ταυτόχρονα όμως αυτή η επίθεση τον ξεσκέπασε ψυχικά και του έδωσε την πραγματική του θέση μέσα στον κόσμο των συγγενικών και γενικότερα των διανθρωπίνων σχέσεων».
Κυριακή της Απόκρεω ή Κυριακή της «Μελλούσης Κρίσεως και Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου»
Την τρίτη Κυριακή του Τριωδίου, γνωστή ως Κυριακή της Απόκρεω ή Κυριακή της «Μελλούσης Κρίσεως και Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου», όπως αναγράφεται στο βιβλίο του «Κατανυκτικού Τριωδίου», «αυτήν (την παραβολή της δευτέρας παρουσίας του Κυρίου) οι Θειότατοι Πατέρες την έθεσαν μετά από δύο παραβολές προκειμένου κάποιος αν διδαχθεί μέσα από τις παρεμβολές εκείνες την φιλανθρωπία του Θεού, να μη συνεχίσει να ζει αμέσως… Ο Θεός είναι φιλάνθρωπος και όταν απομακρυνθώ από την αμαρτία, μπορώ το παν να κατορθώσω. Οι Πατέρες, αυτή την φοβερά ημέρα την κατέταξαν στο σημείο αυτό, ώστε διά του θανάτου και της γνώσεως των επερχόμενων δεινών να συνταράξει τους αμελώς ζώντας προκειμένου να επανέλθουν στην ενάρετη ζωή μη αποβλέποντες μόνο στο φιλάνθρωπον του Κυρίου, αλλά και στο ότι είναι δίκαιος κριτής και αποδίδει στον καθένα κατά τα έργα του… Κατά κάποιο τρόπο και η παρούσα εορτή ωσάν το τέλος των άλλων τίθεται τώρα, επειδή η εορτή αυτή θα είναι και η τελευταία για εμάς. Πρέπει βέβαια να εξετάσουμε έως την επομένη Κυριακή την αρχή του κόσμου και την έκπτωση τον Αδάμ από του παραδείσου… Η δε παρούσα (Κυριακή της Απόκρεω) είναι το τέλος όλων των δικών μας καταστάσεων καθώς και του κόσμου αυτού».
Στην Κυριακή της Απόκρεω οι Πατέρες έθεσαν, νομίζω, την καταστολή της Τρυφής και της αδηφαγίας ένεκα του σεβασμού προς την Εορτή και μας καλούν να επιδείξουμε την προς τους πλησίον συμπάθεια. Και ορθώς, επειδή εξαιτίας της τρυφής εξορίσθημεν της Εδέμ και βρεθήκαμε κάτω από κρίση και κατάρα, που τώρα η παρούσα εορτή μας τα υπενθυμίζει, ενώ κατά την άλλη Κυριακή πρόκειται να εκβληθούμε όπως ο Αδάμ και η Εύα έως ότου έλθει ο Χριστός, για να μας επαναφέρει στον Παράδεισο». Οι πνευματικές προϋποθέσεις, που τίθενται στο Ευαγγελικό ανάγνωσμα για να γίνει ο κάθε άνθρωπος μέτοχος και συγκοινωνός της Βασιλείας του Θεού, είναι οι: α) Η προς τον Θεόν αγάπη, και β) Η αγάπη προς τον πλησίον. Ο Χριστός συνδέει άνευ άλλης προϋποθέσεως την εισόδευση του ανθρώπου στην άληκτη και άφθαρτη Βασιλεία του με την στάση που επιδεικνύει ο άνθρωπος απέναντι στον κάθε συνάνθρωπό του, ο οποίος είναι ο πάσχων και ενδεής της ζωής. Λέγει Κύριος ο Θεός: «Τότε ερεί ο Βασιλεύς τοις εκ δεξιόν αυτού• Δεύτε οι ευλογημένοι του Πατρός μου, κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν βασιλείαν από καταβολής κόσμου. Επείνασα γαρ και εδώκατέ μοι φαγείν• εδίψησα και εποτίσατέ με• ξένος ημίν και συνηγάγετέ με• γυμνός και περιεβάλετέ με• ησθένησα και επισκέψασθέ με• εν φυλακή ήμην και ήλθετε προς με. Τότε αποκριθήσονται
αυτώ οι δίκαιοι, λέγοντες• κύριε, πότε σε είδομεν πεινώντα και εθρέψαμεν; ή διψώντα και εποτίσαμεν; πότε δε σε είδομεν ασθενή, ή εν φυλακή και ήλθομεν προς σε; Και αποκριθείς ο Βασιλεύς, ερεί αυτοίς• Αμήν λέγω υμίν, εφ’ όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε».
Στην μέλλουσα κρίση το «βιβλίον της ζωής» θα ανοίξει και τα κούφια και λάθρα θα αποκαλυφθούν για τα πεπραγμένα εκάστου. Η κρίση του μέλλοντος είναι βεβαιότητα αναμφισβήτητη και υπό του Κυρίου διακηρυχθείσα. Γι’ αυτό ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος λέγει εμφατικώς προς κάθε ανθρώπινη ύπαρξη: «Ο καιρός της μετανοίας είναι ολίγος, ενώ της Βασιλείας των Ουρανών δεν έχει τέλος… μετανόησε για να μην καταισχυνθείς (ντροπιασθείς) επί του φοβερού βήματος, όπου μετά φόβου παρίστανται χιλιάδες και μυριάδες αγγέλων και αρχαγγέλων, όταν τα κρυπτά γίνονται φανερά, όταν ανοίγονται βίβλοι των πράξεων, όταν διαχωρίζονται μεταξύ τους οι άνθρωποι, όπως τα πρόβατα και τα ερίφια. Όντως φοβερά ώρα και φρικτή, επειδή ο Δικαιοκρίτης φοβερά επιπλήττει… ο Κριτής ισχυρός και το δικαστήριο αδυσώπητο και τα έργα μας προ των οφθαλμών όλων ίστανται και ο ποταμός του πυρός προ του βήματος και ο ύμνος των δικαίων μετά των αγγέλων ασίγητος και ο κοπετός των αμαρτωλών αβάστακτος και τα δάκρυα ανωφελή. Τότε και θησαυροί ανοίγονται και δίκαιοι απολαμβάνουν… Ταύτα πάντα κατανόησε και σπεύσε να σωθείς… Τι προσδοκάς; Τι ενθυμείσαι; Ποιος υπέρ σου θα απολογηθεί; Δεν γνωρίζεις ότι ο καθένας για τον εαυτό του θα δώσει λόγο στον Θεό; Δεν γνωρίζεις ότι ο καθένας θα θερίσει αυτό που έσπειρε και ο καθένας τον δικό του φορτίο θα βαστάζει; Όσο καιρό έχεις, σκόρπισε το φορτίο των αμαρτιών σου. Σε προσκαλεί ο Θεός, λέγοντας «Δεύτε προς με πάντες οι πεφορτισμένοι. Όλους μας προτρέπει, κανείς να μη το αγνοήσει.»
Κυριακή της Τυρινής ή Τυροφάγου: ανάμνησις της από του Παραδείσου της Τρυφής εξορίας του πρωτοπλάστου Αδάμ
Κατά την τελευταία Κυριακή της περιόδου του Τριωδίου, γνωστή ως Κυριακή της Τυρινής ή Τυροφάγου, όπως αναγράφεται στο Συναξάριο «ανάμνησιν ποιούμεθα της από του Παραδείσου της Τρυφής εξορίας του πρωτοπλάστου Αδάμ». Η ονομασία της Κυριακής αυτής καθιερώθηκε από το είδος των τροφών που καταλύονται πριν από την έναρξη της νηστείας της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Σταδιακά από την Κυριακή της Απόκρεω ή Κρεατοφάγου μεταβαίνουμε στην Κυριακή της Τυρινής απέχοντες από το κρέας έως ότου εισέλθουμε στην νηστεία της Αγίας Τεσσαρακοστής. Η συγκεκριμένη Κυριακή φέρει και την ονομασία «Κυριακή της Συγχωρήσεως ή Συγγνώμης» επειδή ακριβώς στο «Λυχνικό», το εσπέρας δηλαδή της Κυριακής αυτής, οι πιστοί στους ναούς αλληλοσυγχωρούμεθα λαμβάνοντας την ευχή των ιερέων ή του Επισκόπου της τοπικής Εκκλησίας.
Γεννάται λοιπόν το εύλογο ερώτημα: Γιατί αναμιμνησκόμεθα της εξορίας του πρωτόπλαστου Αδάμ από τον Παράδεισο; Την απάντηση δίδει ο Συναξαριστής όπου αναγράφεται: «Την ανάμνηση αυτή οι Άγιοι Πατέρες μας προ της Αγίας Τεσσαρακοστής ενέταξαν για να μας αποδείξουν ορισμένα πράγματα, όπως το της νηστείας φάρμακο πόσο ωφέλιμο είναι για την ανθρώπινη φύση και πόσο αισχρό «της αδηφαγίας και ανηκοΐας»… και θέτουν ενώπιον μας τον πρωτόπλαστο Αδάμ, για το πόσο κακό υπέστη, καθώς ουδέ κατ’ ολίγον ενήστευσε… επειδή το πρώτο καλό παράγγελμα του Θεού στους ανθρώπους ήταν το της νηστείας, το οποίο εκείνος (ο Αδάμ) δεν εφύλαξε, αλλά υπετάχθη στην γαστέρα του και πολύ περισσότερο στον πλάνο όφι διά της Εύας και όχι μόνον δεν έγινε Θεός αλλά και τον θάνατο εγεύθη και την απώλεια στο γένος όλο μετέδωσε. Γι’ αυτό, εξαιτίας της του πρώτου Αδάμ Τρυφής ο Κύριος ενήστευσε τεσσαράκοντα ημέρες και έγινε υπήκοος. Χάριν αυτού και η παρούσα Αγία Τεσσαρακοστή επενοήθη προκειμένου αυτό το οποίο υπέστη εκείνος που δεν εφύλαξε την εντολή απολέσας την αφθαρσίαν εμείς αφού την φυλάξουμε, θα την απολαύσουμε διά της νηστείας. Επειδή λοιπόν αιτία όλων των σχετιζομένων με το ανθρώπινο γένος υπήρξε η παράβαση και η εκ της τρυφής έκπτωση του Αδάμ, για τον λόγο αυτό (οι Πατέρες) ενώπιόν μας θέτουν το γεγονός αυτό, ώστε αναμιμνησκόμενοι της παραβάσεως εκείνης, να την αποφύγουμε με διάκριση…». Έτσι, ανοίγει το στάδιο των αρετών και το πλήρωμα της Εκκλησίας, ικετευτικώς αναβοά: «της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα».
πηγή 

ΠΩΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΕ ΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΛΟΓΟ -1

Δημ. Νατσιός
Δάσκαλος-Κιλκίς

ἀπὸ τὴν «ΑΦΥΠΝΙΣΗ»,
περιοδικὴ ἔκδοση Ἱ. Κοινοβίου Ὁσ. Νικοδήμου
(Πεντάλοφος Παιονίας)
ἀρ. τ. 22, Ὀκτώβριος 2014

«…Εὐχαριστῶ τίς μακριές σειρές
τῶν προγόνων, πού δούλεψαν τή φωνή
τήν τεμαχίσαν σέ κρίκους, τήν κάμαν νοήματα, τή σφυρηλάτησαν ὅπως
τό χρυσάφι οἱ μεταλλουργοί κ’ ἔγινε Ὅμηροι, Αἰσχύλοι, Εὐαγγέλια
κι ἄλλα κοσμήματα…
(Νικηφόρος Βρεττάκος _« Ὁ ἀγρός τῶν λέξεων»)

.               Στίς 26 Σεπτεμβρίου τοῦ 1959 ὁ ἀείμνηστος καθηγητής καί πρωθυπουργός Ξενοφῶν Ζολώτας εἶχε ἐκφωνήσει στήν Οὐάσιγκτον ἕναν λόγο πού ἔμεινε μνημειώδης. Αἰτία ἦταν ἡ γλῶσσα πού χρησιμοποίησε: τά Ἀγγλικά, ὅμως σχεδόν ὅλες οἱ ὁρολογίες πού περιεῖχε ἡ εἰσήγησή του ἦταν ἑλληνικές! Τό ἀκροατήριό του τό ἀποτελοῦσαν οἱ σύνεδροι τῆς Διεθνοῦς Τράπεζας Ἀνασυγκρότησης καί Ἀνάπτυξης καί δέν ἀντιμετώπισαν κανένα πρόβλημα στήν κατανόηση τοῦ προφορικοῦ κειμένου πού ἀνέγνωσε ὁ Ἕλληνας καθηγητής. (Οἱ μόνες ἀμιγεῖς ἀγγλικές λέξεις ἦταν λίγοι σύνδεσμοι, ἄρθρα καί προθέσεις). Ὁ Ξενοφῶν Ζολώτας κατεῖχε τότε τήν θέση τοῦ Διοικητῆ τῆς Τράπεζας τῆς Ἑλλάδας. Οἱ μεγάλες ἐφημερίδες «New York Times» καί «Washington Post» δημοσίευσαν τήν ἑπομένη τόν λόγο του στήν πρώτη σελίδα τους. Ἡ ἐντύπωση πού προκάλεσε ἦταν τεράστια. Ὁ εὐφυέστατος καθηγητής «δίδαξε» στόν κόσμο ὅτι ἡ ἑλληνική γλῶσσα εἶναι ἡ μήτρα τῶν σύγχρονων μεγάλων, κυρίως λατινογενῶν, γλωσσῶν καί ἀστείρευτη πηγή δανεισμοῦ καί γονιμοποίησής τους. (Στίς 2 Ὀκτωβρίου τοῦ ἴδιου ἔτους ἐκφώνησε καί δεύτερο λόγο μέ τόν ἴδιο τρόπο).
.               Παραθέτουμε τό κείμενο _πρωτότυπο καί μετάφραση. Καί μόνο ἡ παράθεση αὐτοῦ τοῦ σπουδαίου λόγου ἀρκεῖ γιά νά αἰτιολογήσει τόν τίτλο τοῦ παρόντος κειμένου.
.               «Kyrie,

I eulogize the archons of the Panethnic Numismatic Thesarus and the Ecumenical Trapeza tor the orthodoxy of the axioms methods and policies, although there is an episode of cacophony of the Trapeza with Hellas. With enthusiasm we dialogue and synagonize at the synods of our didymous Organizations in which polymorphous economic ideas and dogmas are analyzed.
Our critical problems such as the numismatic plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is characteristic of our epoch. But, to my thesis, we have the dynamism to program therapeutic praktices as a prophylaxis from chaos and catastrophe. In parallel, a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic. I apologize for my eccentric monologue. I emphasize my eucharistia to you Kyrie, to the eugenic and generous American Ethnos and to the organizers and protagonists of this Amphictyony and the gastronomic symposia».

.               Ἀκολουθεῖ ἡ μετάφραση, ἄν καί μέ λίγη προσοχή ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νά κατανοήσει τό κείμενο.
.               «Κύριοι, εὐλογῶ τούς ἄρχοντες τοῦ Διεθνοῦς Νοµισµατικοῦ Ταµείου καί τήν Οἰκουµενική Τράπεζα γιά τήν ὀρθοδοξία τῶν ἀξιωµάτων, µεθόδων καί πολιτικῶν, παρά τό γεγονός ὅτι ὑπάρχει ἕνα ἐπεισόδιο κακοφωνίας τῆς Τράπεζας µέ τήν Ἑλλάδα.
»Μέ ἐνθουσιασµό διαλεγόµαστε καί συναγωνιζόµαστε στίς συνόδους τῶν διδύµων Ὀργανισµῶν, τῶν ὁποίων τίς πολύµορφες οἰκονοµικές ἰδέες καί τά δόγµατα ἀναλύουµε καί συνθέτουµε.
.               »Τά κρίσιµα προβλήµατα, ὅπως ὁ νοµισµατικός πληθωρισµός, παράγουν κάποια ἀγωνία καί µελαγχολία. Αὐτό τό φαινόµενο εἶναι χαρακτηριστικό τῆς ἐποχῆς µας. Ἀλλά ἡ θέση µου εἶναι ὅτι ἔχουµε τόν δυναµισµό νά προγραµµατίσουµε θεραπευτικές πρακτικές σάν µέτρο προφύλαξης ἀπό τό χάος καί τήν καταστροφή. Παράλληλα, µιά παγκοσµίως ἀνυπόκριτη οἰκονοµική συνεργασία καί ἁρµονία σ’ ἕνα δηµοκρατικό κλίµα εἶναι βασική. Ἀπολογοῦµαι γιά τόν ἐκκεντρικό µου µονόλογο. Ἐκφράζω µέ ἔµφαση τήν εὐχαριστία µου σέ ἐσένα κύριε, στό εὐγενικό καί γενναιόδωρο ἀµερικανικό ἔθνος καί στούς ὀργανισµούς καί πρωταγωνιστές τῆς Ἀµφικτονίας καί τοῦ γαστρονοµικοῦ Συµποσίου».
.               Μπορεῖ σήμερα νά μᾶς τσαλαπατεῖ ἡ διεθνής κοινή γνώμη, καταπίνοντας ἀβασάνιστα τίς ὕβρεις καί τούς χλευασμούς τῶν πλανητικῶν Μ.Μ.Ε, ὅμως δέν παύει ἡ γλῶσσα μας νά εἶναι τό Διεθνές Δανειοληπτικό Ταμεῖο λέξεων. Κάθε καινούργια ἐφεύρεση ἤ ἀνακάλυψη τῶν ἐπιστημῶν, ὅταν ἔρχονται τά «βαφτίσια» της, ἡ ὀνοματoδοσία της, στήν ἑλληνική γλῶσσα προστρέχουν οἱ πάντες (τηλεόραση, ραδιόφωνο, τηλέφωνο). Σχεδόν ὅλες οἱ ἐπιστῆμες χρησιμοποιοῦν παγκοσμίως ἑλληνικούς ὅρους.

πηγή 

... ε τώρα Τεσσαρακοστή

Το άγχος και ο αδαμικός φόβος

Τὸ ἄγχος ὑπὸ τὸ πρίσμα τῆς Χριστιανικῆς Ἀνθρωπολογίας

Ἰωάννου Κορναράκη (†), Καθηγητοῦ Πανεπ. Ἀθηνῶν
ἀπὸ τὸ βιβλίο
«Ψυχοδυναμικὰ δρώμενα στὴν πορεία τῆς ἁγιότητος»,
ἐκδ. «ΤΗΝΟΣ», Ἀθῆναι 2010, σελ. 225
[Πρώτη δημοσίευση, περ. «Ὀρθόδοξη Μαρτυρία,
Λευκωσία, Ἄνοιξη 2002, ἀρ. τ. 67, σελ. 13-18] 

.                 Τὸ ἄγχος εἶναι ἀναμφιβόλως ἕνα πληθωρικὸ ψυχολογικὸ χαρακτηριστικὸ τῆς συμπεριφορᾶς τοῦ ἀνθρώπου τῆς ἐποχῆς μας. Οἱ χαρακτηρισμοί: ἀγχώδης ἀντίδραση, ἀγχογόνος κατάσταση ἀνθρώπινης ζωῆς, ἀγχωτικὸς τύπος καὶ ἄλλοι παρόμοιοι καὶ σχετικοὶ μὲ τὴν ἔννοια τοῦ ἄγχους χαρακτηρισμοί, ἀκούγονται συχνὰ στὴν καθημερινή μας ζωή. Στὸ ἐπίπεδο τῆς ἐπιστημονικῆς ψυχολογικῆς ἔρευνας τὸ ἄγχος ἐντοπίσθηκε ὡς νοσογόνο σύμπτωμα ἀνθρώπινης συμπεριφορᾶς, κατὰ τὸ δεύτερο ἥμισυ τοῦ 19ου αἰῶνος, στὸ πλαίσιο τῆς ἀναπτύξεως τῶν διαφόρων θεωριῶν τῆς Ψυχολογίας τοῦ Βάθους (τοῦ ἀσυνειδήτου). Ἀλλὰ τὸ ἄγχος ὑπῆρχε πάντοτε στὴν ἀνθρώπινη ψυχή, ἀπὸ κάποια χρονικὴ στιγμὴ καὶ ἐξῆς, ὡς λανθάνον αἴτιο ἐνδεχόμενης ψυχικῆς διαταραχῆς, μικρῆς ἢ μεγάλης ἐκτάσεως. Ἁπλῶς κατὰ τὸ δεύτερο ἥμισυ τοῦ 20ου αἰῶνος οἱ συνεχεῖς, μεγάλες καὶ συχνὰ ἐκπληκτικὲς ἀλλαγὲς συνθηκῶν καὶ ὅρων ἀνθρώπινης ζωῆς, ὀφειλόμενες στὴν ταχεία ἐξέλιξη τῶν ἐπιστημῶν καὶ μάλιστα τῆς τεχνολογίας, ὅπως καὶ στὴ σχετικὴ συνεργία λοιπῶν κοινωνικῶν, ἰδεολογικῶν καὶ πολιτισμικῶν παραγόντων, συνετέλεσαν στὴν ἔντονη διέγερση τοῦ ἀνθρώπινου ψυχισμοῦ, μὲ συνέπεια τὴν ἐκδήλωση ψυχολογικῶν προβλημάτων ἀλλὰ καὶ ψυχοπαθολογικῶν συμπτωμάτων μὲ κορυφαῖο, συχνά, χαρακτηριστικὸ τὸ ἄγχος.
.                 Τὸ ἄγχος γεννήθηκε στὴν ἀνθρώπινη ψυχὴ στὸν παράδεισο ἀμέσως μὲ τὴν πτώση τοῦ ἀνθρώπου στὴν ἁμαρτία. Ἡ παράβαση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, ποὺ προῆλθε ἀπὸ τὴ θανατηφόρο παρακοὴ τοῦ Ἀδάμ, βιώθηκε καὶ ἐκδηλώθηκε ἤδη μέσα στὸν παράδεισο ὡς ἀγχογόνος ἀντίδραση στὰ ἀποτελέσματα τῆς παρακοῆς αὐτῆς, ἐπὶ τοῦ ψυχοσωματικοῦ ὀργανισμοῦ τοῦ ἀδαμικοῦ ἀνθρώπου.
.               Ἡ πρώτη ἀγχωτικὴ ἀντίδραση τοῦ ἀδαμικοῦ ζεύγους σχετίζεται μὲ τὴν μεταπτωτικὴ αὐτοσυνειδησία τοῦ ζεύγους αὐτοῦ· «καὶ διηνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν δύο, καὶ ἔγνωσαν ὅτι γυμνοὶ ἦσαν, καὶ ἔρραψαν φύλλα συκῆς καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς περιζώματα» (Γέν. γ´ 7).
.               Ἡ προσεκτικὴ μελέτη τοῦ στίχου αὐτοῦ δείχνει ὅτι οἱ παραβάτες τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, μόλις ἔφαγαν τὸν ἀπαγορευμένο καρπό, βρέθηκαν μπροστὰ σὲ μία εἰκόνα τοῦ ἑαυτοῦ τους, τόσον ἀποκρουστικὴ στὰ μάτια τῆς αὐτοσυνειδησίας τους, ὥστε ἀμέσως, χωρὶς τὴν παραμικρὴ χρονοτριβή, προσπάθησαν νὰ καλύψουν τὴν ἀσχημοσύνη τῆς ψυχικῆς, ἀπαράδεκτης γι’ αὐτούς, εἰκόνας τους.
.               Ἔτσι στὸ Γέν. γ´ 7 ἔχουμε δύο σημαντικὰ ὑπαρξιακὰ γεγονότα τῆς ζωῆς τῶν παραβατῶν αὐτῶν τὴν ἀπαράδεκτη γι’ αὐτοὺς μεταπτωτικὴ αὐτοσυνειδησία τους καὶ τὴν κάλυψη τῆς εἰκόνας τῆς αὐτοσυνειδησίας τοὺς αὐτῆς, μὲ τέτοια συνάφεια μεταξύ τους, ὥστε νὰ μαρτυρεῖται ἐντυπωσιακὰ ὁ ἀγχώδης χαρακτήρας τῆς ἀμεσότητος μὲ τὴν ὁποία ἔσπευσαν, εὐθὺς ἀμέσως, νὰ πραγματοποιήσουν τὴν κάλυψη αὐτή, τῆς κακοποιημένης ἀπὸ τὴν ἁμαρτία προσωπικῆς τους εἰκόνας.
.               Ἐξ ἄλλου ἡ δεύτερη ἀγχώδης ἀντίδραση τοῦ ἀδαμικοῦ ζεύγους στὴν ἀποτρόπαια αὐτὴ εἰκόνα τους, ἦταν ἡ ἄμεση, ἐσπευσμένη, ἀπόκρυψή τους πίσω ἀπὸ τὰ δέντρα τοῦ παραδείσου, ὅταν «ἤκουσαν τῆς φωνῆς Κυρίου τοῦ Θεοῦ περιπατοῦντος ἐν τῷ παραδείσω τὸ δειλινὸν» (Γέν. γ´ 8). Τὸ ἠχητικὸ ἐρέθισμα τῆς φωνῆς τοῦ Θεοῦ τοὺς προκάλεσε ἔντρομη φυγὴ καὶ κρύψιμο. Ἔτσι «ἐκρύβησαν ὅ τε Ἀδὰμ καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ ἀπὸ προσώπου Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἐν μέσῳ τοῦ ξύλου τοῦ παραδείσου».
.               Ὅταν ὅμως ὁ Θεὸς ἐκάλεσε ὀνομαστικῶς τὸν Ἀδάμ, μὲ τὴν ἐρώτηση· «Ἀδάμ, ποῦ εἶ;», ἐκεῖνος ἀπήντησε ὁμολογώντας καὶ δικαιολογώντας συγχρόνως τὸ κρύψιμό του πίσω ἀπὸ τὰ δέντρα τοῦ παραδείσου· «τῆς φωνῆς σου ἤκουσα περιπατοῦντος ἐν τῷ παραδείσῳ καὶ ἐφοβήθην, ὅτι γυμνός εἰμι, καὶ ἐκρύβην». Ἡ αὐτοσυνειδησία τῆς γυμνότητος τῆς εἰκόνας τους ἀπὸ τὰ θεουργὰ χαρίσματα τοῦ «κατ’ εἰκόνα» λειτούργησε μὲ ἔντρομη ἀμεσότητα, γιὰ τὴν ἀπόκρυψή τους ἀπὸ τὴν ἐλεγκτικὴ παρουσία τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ. «Ἐφοβήθην» καὶ «ἐκρύβην»! Φόβος καὶ κρύψιμο, πρὸ τῆς ἐλεγκτικῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ!
.               Ἂν θὰ θέλαμε νὰ συσχετίσουμε τὶς δύο αὐτὲς λέξεις ἢ ἀντιδράσεις τοῦ πεπτωκότος ἀδαμικοῦ ἀνθρώπου, φόβο καὶ κρύψιμο, μὲ βασικὲς ἔννοιες τῆς Ψυχολογίας τοῦ ἀσυνειδήτου (τοῦ Βάθους), θὰ διαπιστώναμε χωρὶς δυσκολία τὴ σύμπτωση τοῦ ἀδαμικοῦ φόβου μὲ τὸ ἄγχος, ὅπως ἀκριβῶς τὸ ἐννοεῖ ἡ σύγχρονη Ψυχολογία στὴν ψυχοδυναμική του λειτουργία. Ἀλλὰ καὶ τὸ κρύψιμο θὰ μπορούσαμε ἄνετα νὰ τὸ παραλληλίσουμε καὶ μᾶλλον νὰ τὸ ταυτίσουμε μὲ τὴν ἔννοια τῆς ἀπωθήσεως τοῦ ἑαυτοῦ στὸ ἀσυνείδητό του, ὅπως ἀκριβῶς τὴν ἀντιλαμβάνεται τὴν ἔννοια αὐτή, στὴ σχέση της μὲ τὸ ἄγχος, ἡ ἴδια Ψυχολογία.
.               Σύμφωνα μὲ τέτοιες συσχετίσεις μποροῦμε νὰ δεχθοῦμε ὅτι ἡ πτώση στὴν ἁμαρτία ἐπεσκότισε πράγματι καὶ ἀχρείωσε σὲ μεγάλο βαθμὸ τὴ χαρισματικὴ (θεουργὸ) δυναμικὴ τοῦ «κατ’ εἰκόνα». Τὸ μεγάλο αὐτὸ δῶρο τοῦ Θεοῦ στὸν πρωτόπλαστο, βυθίστηκε στὸ σκότος μίας ψυχικῆς πραγματικότητας, ἄγνωστης πλέον καὶ ἀπρόσιτης στὸ σκοτισμένο λογικὸ τοῦ ἀνθρώπου. Θὰ λέγαμε μὲ τὴ γλώσσα τῆς σύγχρονης ψυχολογίας στὸν ἀσυνείδητο ψυχισμό του.
.               Ἔτσι, εἰς τὸ ἑξῆς, οἱ ψυχικὲς ἀντιδράσεις τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου εἶχαν πλέον ἀσυνείδητες ἀφετηρίες, ἐφ᾽ ὅσον ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου, βυθισμένος στὸ σκότος τῆς ἁμαρτίας, δὲν μπορεῖ πλέον νὰ κατοπτεύση φωτιστικὰ τὸ ἀπύθμενο βάθος τῆς ἁμαρτίας αὐτῆς, στὴν ὁποία εἶχε ἤδη δουλωθῆ!
.               Ἑπομένως ὄχι μόνο τὸ ἄγχος ἀλλὰ καὶ ἡ ἀπώθηση τοῦ ἑαυτοῦ στὸν ἀσυνείδητο ψυχισμό του εἶναι συμπτώματα τῆς διαβρώσεως τοῦ «κατ’ εἰκόνα» ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσία στὴν ἁμαρτία, μὲ κοινὴ ὅμως ἐσωτερικὴ ἁμαρτητικὴ σχέση, ποὺ οὐσιώνεται στὴ βίωση τῆς ἐνοχῆς γιὰ τὴν παράβαση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι τὸ ἄγχος ἔχει σαφῶς ἐνοχικὴ ἀφετηρία. Ἐκφράσθηκε ὡς φόβος μπροστὰ στὴν ἀπειλὴ τῆς ἐλεγκτικῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ.
.               Καὶ εἶναι ἰδιαίτερα ἀξιοπρόσεκτο τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ σύγχρονη Ψυχολογία τοῦ ἀσυνειδήτου, κατανοεῖ τὸ ἄγχος ἐπίσης ὡς ἀσυνείδητη καὶ διάχυτη στὴ συνολικὴ ὕπαρξη τοῦ ἄνθρωπου ἐνοχικὴ ἀγωνία. Πρόκειται ἀσφαλῶς γιὰ τὸ ἰσχυρότερο πάθος τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς· τὸ βίωμα ἢ τὸ αἴσθημα τῆς ἐνοχῆς, ποὺ ἐξ ἄλλου ἀποτελεῖ καὶ τὸν πυρήνα τοῦ νευρωτικοῦ γενικὰ φαινομένου.

* * *

.               Ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ τὸ ἄγχος ὑποδηλώνει τὴν ἀόριστη, μὴ δυνάμενη νὰ προσδιορισθεῖ ἐξ ἀντικειμένου ἀγωνία ἐνώπιον κάποιας ἀπειλῆς κινδύνου. Τὸ δὲ ἔντονο κινητικὸ – ψυχοδυναμικὸ στοιχεῖο του, ποὺ προεκτείνεται συχνὰ στὴ συμπεριφορὰ τῆς ἀγχωτικῆς ἀντιδράσεως, μὲ μορφὴ ἐπιθετικότητος, ἀποτελεῖ ἀσφαλῶς μαρτυρία τῆς ἐνοχικῆς ἀφετηρίας του.

* * *

.               Ἀλλὰ τὸ ἄγχος, ὡς παθογόνος παράγοντας τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, ὡς πάθος, εἶναι ὑπὸ ὡρισμένους ὅρους, ἐπιδεκτικὸ μιᾶς ἀξιοποιήσεώς του ὡς ἐργαλείου πνευματικῆς καὶ μάλιστα νηπτικῆς προκοπῆς. Κατὰ τὸν ἅγ. Μάξιμο, τὰ πάθη, ἂν καὶ δὲν «συνεκτίσθησαν προηγουμένως» στὴν ἀνθρώπινη φύση, εἶναι καλὰ γιὰ τοὺς προχωρημένους στὴν πνευματικὴ ζωή. Γιατί αὐτοὶ μποροῦν νὰ χρησιμοποιοῦν τὴν ἐμπειρία τῶν παθῶν ποὺ εἶχαν (καὶ τὰ ἐξέβαλαν ἀπὸ τὴ σαρκική τους ἀφετηρία) γιὰ τὴν ἀπόκτηση οὐρανίων ἀρετῶν. Ὅπως τὸν φόβο ὡς μέσο προφυλάξεως ἀπὸ τὴ μέλλουσα τιμωρία ἀλλὰ καὶ τὴ λύπη, ὡς διορθωτικὴ διάθεση, κατὰ τὴ μεταμέλεια γιὰ κάποιο κακό, ποὺ διαπράχθηκε κατὰ τὸν παρόντα βίο.
.               Πρόκειται ἐδῶ γιὰ μία μεταποιητικὴ «κατεργασία» τῆς δυναμικῆς ἑνὸς πάθους σὲ πνευματικὴ λειτουργία ἀρετῆς. Τὴ μεταποιητικὴ αὐτὴ μέθοδο μεταβολῆς μίας ἀρνητικῆς πνευματικῆς ἐμπειρίας σὲ θετικὴ καὶ ἐποικοδομητικὴ ἐνέργεια ἀνωτέρου ἐπιπέδου πνευματικῆς ζωῆς, ἐπισημαίνει καὶ ὁ ἅγ. Μάξιμος σὲ ὁρισμένα σημεῖα τοῦ συγγραφικοῦ του ἔργου.
.               Ἐφ᾽ ὅσον «Πᾶν πάθος κατὰ συμπλοκὴν πάντως αἰσθητοῦ τινός, καὶ αἰσθήσεως καὶ “φυσικῆς δυνάμεως”, θυμοῦ λέγω τυχόν, ἢ ἐπιθυμίας, ἢ λόγου παρατραπέντος τοῦ κατὰ φύσιν συνίσταται», εἶναι δυνατὸν ἕνας «σπουδαῖος» πνευματικὸς ἀγωνιστής, κατὰ τὴν ἐπιδίωξη κάποιας ἀρετῆς νὰ «μεταποιήση» ἢ νὰ «μεθορμήση» ἢ νὰ «μετεργασθῆ» ἢ νὰ «ἐπαναγάγη» τὴ φυσικὴ αὐτὴ δυναμικὴ τοῦ πάθους σὲ βιωματικὴ ποιότητα ἀρετῆς.

* * *

.               Εἶναι λοιπὸν δυνατὸν ἕνας ἀγωνιζόμενος χριστιανός, ποὺ ἀνήκει σ’ ἕνα ἀγχώδη τύπο, νὰ προσπαθήσει νὰ «μεθορμήση» τὴν ἀγχωτική του δυναμικὴ σὲ ὑψηλὰ πεδία πνευματικῆς ζωῆς, ὅπως ἀκριβῶς εἶναι ἡ νήψη, ἡ ἐγρήγορση, ἡ πατερικὴ προσοχὴ καὶ ἄλλες παρόμοιες πνευματικὲς ἐμπειρίες καὶ ἐνέργειες. Στὴν ἁγιογραφικὴ ἀλλὰ καὶ στὴν πατερικὴ διδαχὴ συναντοῦμε προτροπὲς ποὺ μᾶς προσανατολίζουν στὴν πνευματικὴ ἀξιοποίηση μιᾶς «ἀγχωτικῆς» ἢ «φοβικῆς» δυναμικῆς. Ὅπως ἐνδεικτικῶς:

α) Στὴν Π. Δ. «δουλεύσατε τῷ Κυρίῳ ἐν φόβῳ καὶ ἀγαλλιᾶσθε αὐτῷ ἐν τρόμῳ» (Ψαλμ. β´ 11).

β) Στὴν Κ.Δ. «Γρηγορεῖτε οὖν ὅτι οὐκ οἴδατε τὴν ἡμέραν οὐδὲ τὴν ὥραν ἐν ᾗ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται». «Γρηγορεῖτε οὖν· οὐκ οἴδατε γὰρ πότε ὁ κύριος τῆς οἰκίας ἔρχεται… μὴ ἐλθὼν ἐξαίφνης εὕρῃ ὑμᾶς καθεύδοντας».
.                     «Μετὰ φόβου καὶ τρόμου τὴν ἑαυτῶν σωτηρίαν κατεργάζεσθε». «Νήψατε, γρηγορήσατε· ὁ ἀντίδικος ὑμῶν διάβολος ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ».

γ) Κατὰ τὸν ἅγ. Μακάριο τὸν Αἰγύπτιο, αὐτὸς ποὺ θέλει πραγματικὰ νὰ εὐχαρίστησει τὸν Θεὸ καὶ νὰ δεχθεῖ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πρέπει νὰ βιάζει τὸν ἑαυτό του στὴν τήρηση ὅλων τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ… ὅπως ἀκριβῶς αὐτὸς ποὺ προσπαθεῖ νὰ μάθει τὴν εὐχὴ καὶ «βιάζεται καὶ ἄγχει». Κι’ αὐτὸς λοιπὸν ποὺ θέλει νὰ ἐφαρμόσει τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ «βιάζεται καὶ ἄγχει καὶ ἐθίζει ἔθος ἀγαθόν… Καὶ ἐμεῖς λοιπὸν βιασώμεθα καὶ ἄγξωμεν ἑαυτοὺς εἰς τὴν κατόρθωσιν τῶν ἀρετῶν».
.               Ὁ ἴδιος ἅγιος συνιστᾶ· «Πάντοτε οὖν ἐν τῇ συνειδήσει ὀφείλεις ἔχειν τὴν μέριμναν καὶ τὸν φόβον…. τὸν φόβον καὶ τὸν πόνον, ὡς φυσικὸν καὶ ἄτρεπτον, τὸν συντριμμὸν τῆς καρδίας πάντοτε πεπηγμένον».
.               Ἐπίσης, κατὰ τὸν ἀββᾶ Δωρόθεο, ὁ ἀδιαλείπτως προσευχόμενος ἄνθρωπος, ἂν ἀξιωθεῖ νὰ ἀποκτήσει κάποιο χάρισμα γνωρίζει πὼς τὸ κατόρθωσε καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ὑπερηφανευθεῖ γιὰ τὸ χάρισμα αὐτό, ὅτι μὲ τὴ δική του δύναμη τὸ ἀπέκτησε ἀλλὰ τὸ ἀποδίδει στὸν Θεὸ καὶ συνεχῶς τὸν παρακαλεῖ «τρέμων» νὰ μὴ ἀποδειχθεῖ ἀνάξιος αὐτοῦ τοῦ χαρίσματος καὶ στερηθεῖ τῆς βοήθειάς του καὶ ἀποκαλυφθεῖ ἔτσι ἡ ἀσθένεια καὶ ἡ ἀδυναμία του.
.               Ἡ ἀνάδυση τοῦ ἄγχους ἀπὸ ἀσυνείδητες, ἄγνωστες καὶ ἀπρόσιτες ἀπὸ τὸ λογικὸ ἐνδοψυχικὲς ἀφετηρίες, κάνουν πολὺ δύσκολη, ἂν μὴ ἀδύνατη, τὴν κατὰ μέτωπο καταπολέμησή του. Γεγονὸς ποὺ ἀφορᾶ σ’ ὅλα τὰ πάθη τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου. Γι’ αὐτὸ τὸ λόγο ἡ πατερικὴ ἐμπειρία ποὺ ἐπισημαίνει ὅτι ὁ πνευματικὸς ἀγωνιστὴς δὲν εἶναι ἐκριζωτὴς τῶν παθῶν ἀλλὰ ἀνταγωνιστής, δείχνει ὅτι ἡ μέθοδος τῆς μετοχετεύσεως τῆς ψυχικῆς δυναμικῆς τοῦ πάθους σὲ στόχους πνευματικῆς ζωῆς, δημιουργεῖ ἐλπίδες μίας θεοφιλοῦς ἀξιοποιήσεως τοῦ ἄγχους, σὲ νηπτικοὺς ἀγῶνες καὶ προσπάθειες φωτιστικῆς αὐτογνωσίας, στὸ κλίμα τῆς ἀδιάλειπτης μνήμης τοῦ ὀνόματος καὶ τῆς παρουσίας τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ στὴ προσωπικὴ ζωὴ τοῦ πνευματικοῦ ἀγωνιστοῦ.
.                Ἂν τὸ ἄγχος βιώνεται ὡς ἕνας ἀνεπιθύμητος ψυχικὸς ἀναγκασμός, σὰν μία πιεστικὴ βία στὸν πυρήνα τῆς αὐτοσυνειδησίας τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου, ὁ μόνος τρόπος νὰ ἀνταγωνιστεῖ κανεὶς τὸ ἄγχος εἶναι ἡ ἄσκηση βίας στὴ βία τοῦ πάθους αὐτοῦ. Στὸ σημεῖο τοῦτο εἶναι χρήσιμη ἡ προτροπὴ τοῦ ὁσίου Νείλου τοῦ ἀσκητοῦ· «Θέλησον τῇ βίᾳ τῆς φιλόθεου σπουδῆς ἐκνικῆσαι καὶ λύσαι τὴν βίαν (τοῦ ἄγχους)! «Ἡμεῖς τῇ βίᾳ τὴν βίαν καταγωνισώμεθα».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στὸ ἐρώτημα “πῶς μπορεῖ ἕνας πνευματικὸς ἄνθρωπος νὰ ἀντιμετώπισει καὶ νὰ ἀξιοποιήση τὸ ἄγχος ὡς ἐργαλεῖο πνευματικῆς προκοπῆς” μία ἐπιγραμματικὴ – συνοπτικὴ ἀπάντηση θὰ ἦταν, στὸ ἐρώτημα αὐτὸ ἡ ἑξῆς·

– Νὰ παραδώσει τὸ ἄγχος καὶ τὴν ἀνασφάλεια ποὺ τὸ συνοδεύει στὸ ἔλεος καὶ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
– Νὰ προσπαθήσει νὰ τὸ ἰδεῖ καὶ νὰ τὸ κατανοήσει στὴν ψυχοδυναμική του ἰδιαιτερότητα ὡς φοβίας ἢ ἀόριστης ἀγωνίας ἢ ἀναιτιολόγητης ἐπιθετικῆς παρορμήσεως ἢ τέλος ὡς ἐνοχικῆς φοβικῆς εὐαισθησίας, ὡς παράγοντα τῆς παιδείας τοῦ Κυρίου!
– Νὰ ἐντοπίσει ἐνδεχομένως τὸ ἐνοχικὸ ὑπόστρωμα τοῦ ἄγχους, ποὺ συνήθως ἀποτελεῖ τὴν κυρία ψυχοδυναμική του ἀφετηρία. Ἀπωθημένες ἁμαρτητικὲς ἐμπειρίες, δηλ. ἀνεξομολόγητες ἐνοχές, ἐκδικοῦνται μὲ ἀσυνείδητη ἀγχώδη ἀντίδραση.
– Νὰ συλλάβει τὴν ἀφυπνιστικὴ πνευματικὴ σημασία τοῦ ἄγχους, ὡς ἐρεθίσματος μιᾶς ἐργασίας αὐτογνωσίας μὲ κριτήρια ἀντικειμενικὰ καὶ ὄχι αὐτοδικαιωτικά.
– Νὰ μεταποιήσει τὴ δυναμικὴ τῆς ἀγχωτικῆς ἀγωνίας σὲ νηπτικὸ τρόπο βιώσεως τῆς πνευματικῆς ζωῆς, σύμφωνα μὲ τὴν μνημονευθεῖσα προτροπὴ τοῦ ἁγ. Μακαρίου τοῦ Αἰγυπτίου: «Καὶ ἡμεῖς τοίνυν βιασώμεθα καὶ ἄγξωμεν ἑαυτοὺς εἰς τὴν ταπεινοφροσύνην, τὴν ἀγάπην καὶ τὴν πραότητα, ἵνα ἀποστείλῃ τὸ Πνεῦμα αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ἡμῶν ὁ Θεός»!
.               Ὄντως τὰ ἀντίρροπα τοῦ ἄγχους εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη, ἡ ἀγάπη καὶ ἡ πραότητα!

πηγή 

Καθαρά Δευτέρα

 

 

Εορτάζει 48 ημέρες πριν το Άγιο Πάσχα.

Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος των Απόκρεω. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονταν» πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα), και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού.
Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή του Πάσχα.
Η κυρά Σαρακοστή
Ένα έθιμο που έχει σχεδόν χαθεί είναι αυτό της Κυρά Σαρακοστής. Πρόκειται για ένα ιδιόμορφο ημερολόγιο με το οποίο μετρούσαν τις εβδομάδες της νηστείας (Σαρακοστής).
Η κυρά Σαρακοστή στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Απεικόνιζε μια γυναίκα με σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, σαν καλόγρια, χωρίς στόμα, λόγω νηστείας, και με εφτά πόδια που αναπαριστούσαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες βδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο, έκοβαν και το τελευταίο πόδι.
Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα, και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι.
Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί, αλλά από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό. Η διαδικασία ήταν κι εδώ η ίδια όπως και με την χάρτινη. Μια παραλλαγή του εθίμου της Κυράς Σαρακοστής είναι φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα.
Για την Κυρά Σαρακοστή έχουν γραφτεί και οι εξής στίχοι:
Την Κυρά Σαρακοστή που ‘ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν με αλεύρι και νερό.
Για στολίδι της φορούσαν στο κεφάλι έναν σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν γιατί νήστευε καιρό.
Και τις μέρες της μετρούσαν με τα πόδια της τα επτά.
Έκοβαν ένα την βδομάδα μέχρι ‘νάρθει η Πασχαλιά.