γιατί περικλείει πολλούς καί σοβαρούς κινδύνους.
Μερικοί από αυτούς είναι :
1) ὁ ἐθισμὸς ποὺ μπορεῖ νὰ λειτουργεῖ ὡς ψυχοναρκωτικό, ἐφάμιλλο μὲ ὅλα
τὰ ἄλλα ναρκωτικά. Ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ ἐξάρτηση ἀπό τήν τηλεόραση,
ὑποδουλώνεται, χάνει ἔτσι τήν ἐλευθερία του. Ἡ τηλεόραση γίνεται πάθος
ἀπό τό ὁποῖο δέν μπορεῖ νά ἐλευθερωθεῖ.
2) Ἡ δυσλειτουργία τῆς προσωπικότητος τοῦ ἀνθρώπου, ἰδιαιτέρως τῶν
παιδιῶν, ἀφοῦ δημιουργεῖ μεγάλα προβλήματα στὴν λεκτικὴ σκέψη, δηλαδὴ
στὸν λόγο καὶ στὴν δυνατότητα τῆς ἔκφρασης.
Τό παιδί ἀλλά καί ὁ ὥριμος τηλεθεατής δέν εἶναι παρά ἕνας παθητικός
σιωπηλός δέκτης ὅσων τοῦ προβάλλονται. Δέν κάνει διάλογο ἀλλά ὑφίσταται
μία πλύση ἐγκεφάλου. Δέν καλλιεργεῖ τό λόγο οὔτε τήν σκέψη του. Δέν
ἐκφράζεται, οὔτε προσπαθεῖ νά ἐπικοινωνήσει μέ...
κανέναν. Οὐσιαστικά ἀπομονώνεται ἀπό τούς πάντες,
κλείνεται στόν ἑαυτό του, γίνεται ἐγωκεντρικός καί ἀρρωσταίνει ψυχικά. Ἡ
προσωπικότητα του δέν ἀναπτύσσεται ὁμαλά
3) Ὁ κίνδυνος τοῦ μιμητισμοῦ καὶ τῆς βίας Τά πρότυπα πού προβάλλονται
εἶναι ἀρνητικά, δαιμονικά. Ἰδίως τά παιδιά τείνουν νά μιμοῦνται αὐτό πού
βλέπουν. Ἔχουμε παιδιά πού αὐτοκτόνησαν ἤ πού ἔκαναν ἐγκλήματα
μιμούμενοι τά προβαλλόμενα ὑπό τῆς μικρῆς ὀθόνης.
4) Ἡ ἀνικανότητα ἐπικοινωνίας, παρὰ τὴν συνεχῆ πληροφόρηση. Παρ’ ὅλη
τήν τεράστια κυκλοφορία πληροφοριῶν οἱ ἄνθρωποι ὅλο καί πιό πολύ
δυσκολεύονται νά ἐπικοινωνήσουν μεταξύ τους. Ἡ τηλεόραση ἐπιβάλλει τή
σιωπή μέσα στήν οἰκογένεια. Αὐτός πού θέλει νά πεῖ τόν πόνο του, νά
περιγράψει μιά κατάσταση πού ἔζησε, δέν βρίσκει κάποιον νά τόν ἀκούσει.
Καί ὁ ἴδιος σιγά-σιγά μαθαίνει νά μήν ἐπικοινωνεῖ. Ὁ ἄνθρωπος σιγά-σιγά
ἀπομονώνεται, γίνεται μοναχικός, ἀνίκανος νά ἐπικοινωνήσει, ἀνίκανος νά
ἀγαπήσει ἀληθινά τόν ἄλλο.
5) Οἱ σπουδαιότεροι κίνδυνοι :οἱ ἠθικοί.
Ἡ τηλεόραση εἶναι δάσκαλος τῆς ἀνηθικότητας καί μάλιστα κάθε εἴδους. Ὁ
Κύριος μᾶς ἔδωσε ἐντολή νά μήν μολύνουμε τήν καθαρότητα τῆς ψυχῆς μας
οὔτε μέ ἕνα πονηρό βλέμμα, οὔτε μέ μιά πονηρή σκέψη. Εἶπε ὅτι ἤδη ἔκανε
πορνεία στήν καρδιά του ἐκεῖνος πού βλέπει πονηρά μέ σκοπό νά
ἐπιθυμήσει.
Σκεφτεῖτε τώρα ἄν ἑκούσια στηνόμαστε μπροστά στήν μικρή ὀθόνη καί
βλέπουμε ὅλες αὐτές τίς βρώμικες σκηνές καί εἰκόνες πού προβάλλει, πόσο
ἁμαρτάνουμε, πόσο λερώνουμε τήν ψυχή μας. Ἡ ἁγνότητα, ἡ καθαρότητα εἶναι
ἕνας πολύτιμος θησαυρός πού πρέπει νά τόν διαφυλάξουμε. Ἕνας ἅγιος
ἔλεγε ὅτι ὁ Θεός ζητάει ἀπό τούς νέους (ἀλλά καί ἀπό τούς ἐγγάμους
ἐπίσης ζητάει τήν σωφροσύνη καί τήν ταπείνωση) κυρίως δύο πράγματα:
α) τήν ἁγνότητα καί
β) τήν ταπείνωση. Ὁ ἅγιος Ἀπ. Παῦλος γράφοντας στό νέο τότε ἅγιο Τιμόθεο
τόν προέτρεπε: «σεαυτόν ἁγνόν τήρει», δηλ. «φρόντιζε νά τηρεῖς τόν
ἑαυτό σου ἁγνό, καθαρό». Εἶναι ἑπομένως ἐντολή ἀπό το Θεό ἡ τήρηση τῆς
ἁγνότητας.
Ἡ ἁγνότητα δέν ἀφορᾶ μόνο στό σῶμα, ἀφορᾶ καί στή ψυχή. Πρέπει νά
εἴμαστε καθαροί καί στίς σκέψεις μας καί στίς ἐπιθυμίες μας καί στά
συναισθήματά μας.Αὐτό εἶναι ἀδύνατο ὅταν δέν προσέχουμε τί βλέπουμε
,διότι οἱ σκέψεις μας , οἱ ἐπιθυμίες μας, τά συναισθήματά μας
τροφοδοτοῦνται κυρίως ἀπό τό τί βλέπουμε καί τί ἀκοῦμε.Οἱ αἰσθήσεις μας
εἶναι οἱ πόρτες καί τά παράθυρα τῆς ψυχῆς μας. Μ’ αὐτές ἡ ψυχή μας
ἐπικοινωνεῖ μέ τόν κόσμο. Ὅταν ἀφήνουμε νά περνᾶνε ἀπό τίς αἰσθήσεις
μόνο καλά, καθαρά πράγματα τότε καί ἠ ψυχή μένει καθαρή . Ἀντίθετα ὅταν
περνοῦν σάπια, μολυσμένα, ἀνήθικα πράγματα τότε καί ἡ ψυχή λερώνεται.
Τότε καί ἡ φαντασία καί μνήμη λειτουργοῦν καταστροφικά καί μᾶς τά
ξαναθυμίζουν. Τότε καί οἱ σκέψεις μας καί οἱ ἐπιθυμίες μας εἶναι
ἀνάλογες μέ αὐτά πού εἴδαμε ἤ ἀκούσαμε καί τείνουμε-ἐδῶ εἶναι καί ὁ πιό
φοβερός κίνδυνος- νά τά κάνουμε καί πράξη , νά τά μιμηθοῦμε. Αὐτό
λέγεται πλήρης συγκατάθεση στήν ἁμαρτία, εἶναι ἡ ὁλοκλήρωση τῆς
ἁμαρτίας, ἡ ἔμπρακτη ἁμαρτία ὅπως λέμε.
Ἀπό μιά μικρή ἀμέλεια καί ἀπροσεξία στό βλέμμα μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά
κάνει καί τίς χειρότερες ἁμαρτίες.Ἕνα σχετικό παράδειγμα ἀπό τήν Παλαιά
Διαθήκη εἶναι αὐτό τοῦ Δαβίδ. Αὐτός ἦταν σπουδαῖος ἀνθρωπος: Βασιλιᾶς
καί προφήτης, ἄνθρωπος πού ἀγαποῦσε καί σεβόταν τόν Θεό.Ἐπειδή ὅμως δέν
πρόσεξε κάποτε τό βλέμμα του καί εἶδε πονηρά μιά γυναίκα μέ σκοπό νά
ἐπιθυμήση, ἔκανε διπλῆ φοβερή ἁμαρτία: μοιχεία καί φόνο. Κατόπιν ἐκλαιγε
καί ἐξομολογεῖτο ὅλη του τή ζωή. Μάλιστα ἔγραψε καί τόν 50ο Ψαλμό, τόν
ψαλμό τῆς Μετανοίας (Ἐλέησόν με ὁ Θεός…) καί πολλούς ἄλλους. Ὁ Θεός πού
δέχτηκε τήν μεγάλη του μετάνοια τόν συγχώρησε. Θά μποροῦσε ὅμως πολύ
εὔκολα νά ἀποφύγει ὅλη αὐτήν τήν ταλαιπωρία καί τήν διπλῆ ἁμαρτία, τήν
διπλῆ μαχαιριά στήν ψυχή του, ἄν πρόσεχε τά μάτια του καί τά ἔπαιρνε
ἀμέσως ἀπό τόν πειρασμό. «Ἐκ τοῦ ὁρᾶν τίκτεται τό ἐρᾶν» λέει ἡ Ἁγία
Γραφή δηλ ἀπό τό βλέμμα γεννιέται ἡ ἐπιθυμία. Αὐτό πού βλέπουμε, ἄν δέν
προσέξουμε, πέφτουμε στόν πειρασμό νά τό ἐπιθυμήσουμε κιόλας. Γιαυτό ἄς
βλέπουμε πάντα ὑγιῆ, ἁγνά θεάματα καί ποτέ σαρκικά , σάπια, ὕποπτα,
πονηρά.
Πόσο πολύ μπορεῖ νά πληγωθοῦμε μέ τά λεγόμενα ἀκατάλληλα θεάματα, πού
εἶναι γιά ὅλους ἀκατάλληλα καί ὄχι μόνο γιά τούς ἀνηλίκους ὅπως γράφουν.
Μάλιστα τελευταῖα δέν γράφουν κἄν ἀκατάλληλα ἀλλά κατάλληλο γιά ὅλους-
γιά τά παιδιά ἀπαιτεῖται γονική συναίνεση. Εἶναι μιά ἀκόμη παγίδα διότι
πῶς εἶναι δυνατόν νά γνωρίζει ὁ καϋμένος ὁ γονιός ἐκ τῶν προτέρων τί θά
προβληθεῖ· καί δείχνουν ὅ,τι θέλουν παρασέρνοντας καί τά παιδιά στήν
τηλεθέαση ἀνεπίτρεπτων καί αἰσχρῶν ἀκόμη καί νά τά ὀνομάσει κανείς,
πραγμάτων.
6) Ἄλλος μεγάλος κίνδυνος εἶναι ὅτι ἡ τηλεόραση πολλές φορές
παραπληροφορεῖ δίνει δηλ. ψευτική εἰκόνα τοῦ κόσμου καί τῆς κοινωνίας.
Οἱ δημοσιογράφοι, οἱ παραγωγοὶ προγραμμάτων καὶ οἱ σύμβουλοι τῶν
τηλεοπτικῶν Σταθμῶν περισσότερο διαμορφώνουν τὴν κοινωνία, παρὰ τὴν
ἐκφράζουν καὶ μάλιστα τὴν διαμορφώνουν ἀρνητικά, ἐνῶ θὰ μποροῦσε νὰ
λειτουργῆ παιδευτικά.
Αὐτό συμβαίνει γιά τούς ἑξῆς λόγους:
Πρῶτον, ὁ τρόπος προβολῆς τῶν διαφόρων κοινωνικῶν φαινομένων ἐξαρτᾶται
ἀπὸ τὴν ὀπτικὴ γωνία μέ τὴν ὁποία τὰ βλέπει ὁ δημοσιογράφος, ὁ
παραγωγός. Ἡ ψυχολογία μᾶς ἔχει διδάξει ὅτι ὑπάρχει τὸ φαινόμενο τῆς
προβολῆς, σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος προβάλλει στὸν ἄλλο αὐτὸ ποὺ
ἔχει μέσα του. Ἔτσι, ὁ ἐμπαθὴς ἄνθρωπος συνεχῶς βλέπει καὶ στὴν κοινωνία
τὰ πάθη ποὺ ὑπάρχουν μέσα του. Ὅποιος εἶναι ἄρρωστος ψυχικὰ βλέπει
παντοῦ ἀρρώστειες καὶ πάθη, ἐνῶ ὅποιος ἔχει ψυχικὴ ὑγεία βλέπει καὶ τὴν
ὑγιῆ πλευρὰ τῆς κοινωνίας.
Μέσα ἀπὸ τὸ πρίσμα αὐτὸ πρέπει νὰ δοῦμε τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν προβάλλονται
ἀπὸ τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημερώσεως παραδείγματα ποὺ συνιστοῦν καί
συμβάλλουν στὴν πνευματική ὑγεία τοῦ λαοῦ, ἐνῶ ὑπάρχουν τόσα πολλά.
Πλεονάζουν τὰ ἐγκλήματα καὶ οἱ διάφορες μορφὲς βίας. Οὐσιαστικά, μὲ
τέτοιες παρουσιάσεις ἐπιδιώκεται νὰ ἀπαντηθοῦν ἐρωτήματα ποὺ ἀπασχολοῦν
τὸν ἴδιο τὸν παρουσιαστή. Ἔτσι, μέσα ἀπὸ τὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης δὲν
περνοῦν ἀξίες ἀλτρουϊσμού, εὐποιίας, καλωσύνης, ἀγάπης. Καὶ ἂν
παρουσιάζωνται μερικὰ τέτοια περιστατικὰ εἶναι πολὺ λίγα σὲ σχέση μὲ τὰ
ἐγκλήματα, ποὺ προτάσσονται στὴν παρουσίαση.
Δεύτερον, ἡ παρουσίαση μερικῶν φρικιαστικῶν γεγονότων εἶναι
ἀποσπασματικὴ καὶ ἀπολυτοποιεῖται, λόγω τῆς τρομερῆς ἀνταγωνιστικότητας.
Γιὰ παράδειγμα μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἕνα μεμονωμένο περιστατικὸ ποὺ
παρουσιάζεται ἀπὸ τὸ ἕνα “κανάλι”, λόγω τῆς ἀνταγωνιστικότητος,
παρουσιάζεται ταυτόχρονα καὶ ἀπὸ τὰ ἄλλα. Ἐὰν κάποιο γεγονὸς εἶναι
φρικιαστικό, τότε ὅλα τὰ “κανάλια” γιὰ νὰ εἶναι ἐνημερωμένα καί, φυσικά,
γιὰ νὰ προσελκύσουν τὴν προσοχὴ καὶ τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ κοινοῦ,
ἀσχολοῦνται μὲ αὐτό, γίνονται συζητήσεις ἐπὶ συζητήσεων, καλοῦνται
ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, παιδαγωγοὶ γιὰ νὰ μελετήσουν τὸ φαινόμενο.
Στὴν πραγματικότητα αὐτὸ γίνεται γιὰ νὰ ἀνεβάσουν τὸ ποσοστὸ τῆς
ἀκροαματικότητος, γιατί πιστεύεται ὅτι αὐτὸ θὰ συντελέση στὴν αὔξηση τῶν
διαφημήσεων καὶ βέβαια, τὴν εἰσροὴ χρηματικῶν πόρων στὸν Σταθμό. Ἔτσι,
ἕνα μεμονωμένο γεγονὸς γίνεται καθολικό, παρουσιάζεται ὅτι ἐκφράζει τὴν
κοινωνία, ἐνῶ δὲν συμβαίνει αὐτὸ στὴν πράξη.
Νὰ πῶς μπαίνουμε μὲ τὴν τηλεόραση σ’ ἕναν ψευτικό, φανταστικὸ κόσμο καὶ
οὐσιαστικὰ ἀφηνόμαστε νὰ μᾶς διαμορφώσουν ταΐζοντάς μας ψέμματα ἢ μισὲς
ἀλήθειες. Αὐτὸ λέγεται εἰσβολὴ στὴν ψυχή μας καὶ καταστρατήγηση τῆς
ἐλευθερίας μας.
Ἡ σύγχρονη τηλεόραση δὲν ἐκφράζει τὴν κατάσταση τῆς κοινωνίας, ἀλλὰ
προσπαθεῖ νὰ τὴν διαμορφώση. Ἂν σκεφθῆ κανεὶς ὅτι ἡ χρήση τῆς τηλεόρασης
τίθεται μέσα στὴν προοπτική τῆς κάθε λογῆς ἐξουσίας, ποὺ ἐπιδιώκει νὰ
ἀποχαυνώση τὸν λαὸ καὶ νὰ τὸν ἀποπροσανατολίση, τότε καταλαβαίνει τοὺς
βαθύτερους σκοπούς.
Δὲν πρέπει νὰ στεκόμαστε σὲ παθητικὴ κατάσταση, ἀλλὰ νὰ
δραστηριοποιηθοῦμε. Ἡ ἐνεργοποίηση, ἐκτὸς τῶν ἄλλων, συνίσταται στὸ νὰ
ἀναπτύξουμε τοὺς ἐσωτερικοὺς μηχανισμοὺς καὶ νὰ ἀντιδροῦμε σὲ κάθε
προσπάθεια καταδυνάστευσης τῆς ἐλευθερίας μας. Ἡ προσπάθεια νὰ
διαφυλάξουμε τὴν ἐσωτερική μας ἐλευθερία εἶναι ἐπιβεβλημένη ἀνάγκη.
Ὑπάρχουν ἀκόμη πολλές ἀρνητικές ἐπιδράσεις καί ἀποτελέσματα τῆς τηλεόρασης:
7) Ἡ τηλεόραση εἶναι χρονοφάγος. Ὑπολογίζεται ὅτι ἕνας σύγχρονος
ἄνθρωπος 65 ἐτῶν ἔχει περάσει τά 9 του χρόνια παρακολουθώντας τηλεόραση.
Κατασπαταλεῖται πολύτιμος χρόνος πού θά μποροῦσε νά ἀξιοποιηθεῖ
δημιουργικά καί ψυχοφελῶς.
8) Ἡ τηλεόραση ὑποκατέστησε τή μελέτη, τό βιβλίο, ἐνῶ ἡ ἀπόδοση τῶν
μαθητῶν πού τήν παρακολουθοῦν πέφτει. Ἀκόμη τά παιδιά ἰδίως τά μικρότερα
ἔχουν ἀδυναμία συγκεντρώσεως τῆς προσοχῆς τους ἐξ αἰτίας τῆς
τηλεόρασης.
9) Ἡ τηλεόραση προκαλεῖ καί σωματικές βλάβες ἐκτός ἀπό τίς ψυχικές:
μείωση τῆς ὀπτικῆς ὀξύτητας, σωματική ἀδράνεια πού ὁδηγεῖ στήν
παχυσαρκία, πονοκέφαλο (ὅταν βλέπει κανείς πολύ) κλπ.
10) Ἡ τηλεόραση ἀπομόνωσε τούς ἀνθρώπους, ἐξάλειψε τίς εὐκαιρίες γιά
ἐπικοινωνία μεταξύ τῶν ἀνθρώπων καί ἔκανε τήν ψυχαγωγία ἀτομική ἀπό
συλλογική. Τά παιδιά ἔπαψαν νά παίζουν τά ἐνεργητικά παιγνίδια πού
ἔπαιζαν παλαιότερα καί προτιμοῦν νά παρακολουθοῦν παθητικά τά διάφορα
;παιδικά καί ὄχι μόνο…Ἔτσι ὅμως δέν κοινωνικοποιοῦνται, δέν ἀναπτύσσεται
φυσιολογικά ἡ προσωπικότητά τους· δέν μαθαίνουν νά ἀγαποῦν.
Ἀτέλειωτος ὁ κατάλογος τῶν κινδύνων καί τῶν βλαβερῶν ἀποτελεσμάτων. Εἴπαμε τούς σπουδαιότερους…
Πῶς θά ἀντιμετωπίσουμε λοιπόν αὐτήν τήν κατάσταση πού δημιούργησε ἡ εἰσβολή τῆς τηλεόρασης στή ζωή μας;
1) Ἡ ἰδανική λύση θά ἦταν νά κλείσουμε μιά γιά πάντα καί νά ἀποκλείσουμε ἀπό τή ζωή μας τήν τηλεόραση.
Ἐπειδή ὅμως δέν μποροῦμε ἴσως νά τό ἐπιβάλλουμε καί στά ὑπόλοιπα μέλη
τῆς οἰκογένειάς μας τουλάχιστον ἄς τό προσπαθήσουμε στόν ἑαυτό μας. Ἔτσι
θά γλυτώσουμε ὁριστικά μιά γιά πάντα ἀπό ὅλους τούς πειρασμούς καί τούς
κινδύνους πού φέρνει μαζί της ἡ τηλεόραση. Ὁ διάβολος μπῆκε στά σπίτια
μας καί μᾶς κάνει μάθημα. Δέν πρέπει νά τοῦ τό ἐπιτρέψουμε. Ἄς τόν
διώξουμε μέ μιά ἀποφασιστική κίνηση ἀπό τή ζωή μας.
2) Ἄν μᾶς φαίνεται ἀκατόρθωτη αὐτή ἡ ἰδανική λύση (στήν πραγματικότητα
δέν εἶναι) τουλάχιστον ἄς βάλουμε ὅρια αὐστηρότατα καί κανόνες στόν
ἑαυτό μας.
Ἄς ἀποφύγουμε τόν πειρασμό τῆς μικρῆς ὀθόνης πάντοτε καί μάλιστα ὅταν
βρεθοῦμε μόνοι μας στό σπίτι. Ἄς μήν τήν ἔχουμε σέ καμμιά περίπτωση στό
δωμάτιό μας. Ἄς ἔχουμε τό θάρρος νά φύγουμε ἤ νά ἀλλάξουμε ἀμέσως κανάλι
ὅταν προβάλλονται πράγματα πού μᾶς λερώνουν ἤ μᾶς ἀναστατώνουν καί μᾶς
δαιμονοποιοῦν. Δέν ἐπιτρέπεται νά συζητᾶμε ἤ νά παίζουμε μέ τό διάβολο.
Πολλές φορές καί προγράμματα φαινομενικά ἀθῶα (π.χ. ἕνα μάτς
ποδοσφαίρου) τά βρωμίζουν παρεμβάλλοντας αἰσχρές διαφημήσεις· πρέπει νά
ἔχουμε τήν ἑτοιμότητα καί τήν ἀποφασιστικότητα νά ἀλλάξουμε ἀμέσως
κανάλι ἤ καί νά σταματήσουμε τήν τηλεθέαση.
3) Ἄς διαμορφώσουμε ἔτσι τή ζωή μας, τό καθημερινό μας πρόγραμμα ὥστε νά
μήν μένει νεκρός χρόνος. Πάντα νά κάνουμε κάτι δημιουργικό, θετικό
(μελέτη πνευματική, προσευχή, βοήθεια στό σπίτι, περίπατος, βοήθεια
κάποιων πού ἔχουν ἀνάγκη, ἄθληση) γιά νά μήν πέφτουμε στήν εὔκολη
λύση-πειρασμό νά δοῦμε τηλεόραση Ἡ Ἁγία Γραφή καθώς καί ἡ δημιουργία
τοῦ Θεοῦ, οἱ ἀξεπέραστες φυσικές ὀμορφιές εἶναι ἡ τηλεόραση τοῦ Θεοῦ. Ἄς
ἀνοίξουμε αὐτήν τήν τηλεόραση καί ἄς κλείσουμε τήν ἄλλη τήν διαβολική.
4) Τέλος ἄς ζητήσουμε τή βοήθεια τοῦ πνευματικοῦ μας στό συγκεκριμένο
θέμα καί ἄς προσευχηθοῦμε. Ἡ Θεία βοήθεια θά ἔλθει καί θά μᾶς ἀναδείξει
νικητές. Ὁ Θεός νά τό δώσει γιά ὅλους μας.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
