Του Αρχιμ. Πορφυρίου, Ηγουμένου Τιμίου Προδρόμου Βέροιας
Πριν λίγο διάβασα ακόμα ένα άρθρο με θέμα που ενδιαφέρει πολλούς.
Σεβαστός αγιορείτης γέροντας, μακαρίτης πλέον, αναλύει το θέμα: Νέοι και
Εκκλησία.
Δηλαδή ποιός ή τί φταίει που οι νέοι δεν πάν στην Εκκλησία.
Δεν το πιστεύω ότι οι νέοι δεν παν στην Εκκλησία. Πάν και παραπάν. Αλλά οι νέοι έχουν κάποιες αξιώσεις και τις εκφράζουν πιό έντονα από όσους έπαθαν πλέον αρτηριοσκλήρυνση και κατάντησαν ωχαδερφιστές. Αλλά γιά αυτά άλλη φορά.
Το κείμενο που θα ακολουθήσει το σκέφτηκα άπειρες φορές και, να πω την αλήθεια, κάθε φορά που ετοιμαζόμουν να το γράψω με έπιανε ένας αδιόρατος φόβος. Φόβος γιατί αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω δεν λέγονται εύκολα.
Δυστοκία μεγάλη και πολυχρόνια. Και νά, τώρα, το απότοκον. Και αφού είμαστε μέσα στην Σαρακοστή,στο δεύτερο μισό, στην κατηφόρα, που είναι και πιό δύσκολη, ζητώ προκαταβολικά το συμπάθιο τών αναγνωστών μας.
1.Σε ένα ταξίδι από τον ιερό Άθωνα γιά την Θεσσαλονίκη, με λεωφορείο της γραμμής, έζησα το εξής.
Καθόμουν σε μία από τις μπροστινές θέσεις. Κάπως με ξέφυγε και φαινόταν το μικρό κομποσκοινάκι στο χέρι.
Στην άλλη μεριά του διαδρόμου, καθόταν στην ίδια σειρά των θέσεων ένα κοριτσάκι, Τετάρτης Δημοτικού, Ελενίτσα, αν θυμάμαι λεγόταν. Τώρα σίγουρα θα έχει και παιδιά. Κάπως παλιά η ιστορία.
Στην θέση του συνοδηγού μία αλλοπαρμένη νεοελληνίδα, όχι άμυαλη αλλά κοκορόμυαλη. Φαινόταν από την όλη εμφάνισή της. Και αποδείχτηκε, στην συνέχεια της ιστορίας.
Η μικρή, της διπλανής θέσης, μας έπιασε την κουβέντα.
Τί είναι αυτό; Ρώτησε γιά το κομποσχοίνι και με έκανε να ντραπώ και αμέσως να το μαζέψω στην χούφτα μου.
Τί κάνετε με αυτό; Πολύ χαριτωμένο παιδάκι. Πώς να τολμήσω να κρυφτώ και να αλλάξω την συζήτηση; Της μίλησα ευθαρσώς και γλυκά, σαν σε παιδί.
-Ξέρεις, εμείς στο χωριό μας μάς κάνουν κατηχητικό. Αλλά η μαμά μου δεν με αφήνει να πηγαίνω. Εγώ όμως ξεφεύγω και πηγαίνω.
Όταν το μαθαίνει από τις άλλες μαμάδες όμως, με μαλλώνει. Δεν θέλει να πηγαίνω στην εκκλησία και στο κατηχητικό.
Τις εικονίτσες που μας δίνει η κυρία μας στο κατηχητικό μέ τις παίρνει, και άλλες φορές μέ τις καίει και άλλες φορές με τις σκίζει.
Και κάπως συνωμοτικά, γυρίζει περισσότερο προς το μέρος μας και λέει: -Νά, αυτή είναι η μαμά μου – και έδειξε την κυρία στην θέση του συνοδηγού- Ο οδηγός είναι ο μπαμπάς μου.
Ύστερα από αυτήν την συγκλονιστική αποκάλυψη, δεν ξέρω πόσο κράτησε η κουβέντα μας.
Όμως- θυμάμαι- έδωσα κάτι στην Ελενίτσα, που το έβαλε στην τσεπούλα της. Σε ένα από τα επόμενα χωριά κατέβηκαν. Στα σκαλιά, γύρισε κρυφά προς το μέρος μας και με το χεράκι μας αποχαιρέτησε.
2.Ας γράψουμε και μία ακόμα ιστοριούλα. Φρέσκια αυτήν την φορά. Σχεδόν προχθεσινή.
Δεχθήκαμε ένα μήνυμα, στο κινητό μας τηλέφωνο, από μία αναστατωμένη μητέρα. Ο γιός της αρνήθηκε να σχεδιάσει σε χαρτόνι και να κόψει μάσκα, και, φυσικά ούτε λόγος γιά να την φορέσει στις Αποκριές.
«Ο γέροντας είπε ότι δεν πρέπει να παραμορφώνουμε τα μούτρα μας με μάσκες. Το πρόσωπό μας μοιάζει στον Χριστό, ο οποίος στενοχωριέται όταν αλλάζουμε την μορφή του στα πρόσωπά μας.» Και αυτός ο μικρός Τετάρτης Δημοτικού.
Η Τετάρτη Δημοτικού είναι μάλλον η πιό σημαντική περίοδος ενός παιδιού γιά τα θέματα της προσωπικότητας, που έχουν σχέση με την εν Αγίω Πνεύματι ζωή μας. Τα παραδείγματα που έχουμε πολλά, έως και πάρα πολλά.
- Φοβάμαι κάπως να το πώ, γιά να μην το ακούσουν οι αντίχριστοι που νομίζουν ότι αυτοί είναι «υπεύθυνοι» γιά την παιδεία των παιδιών της Ελλάδας, οι ανόητοι, και κάνουν και άλλο κακό στα παιδιά.
Η δασκάλα, λοιπόν, χαρακτήρισε φανατικό τον μικρό και είπε στην μάννα να τον προσέξει. Και επί πλέον, να απευθυνθεί σε αυτόν - ποιός είναι αυτός και τί σημαίνει γέροντας που τον αναφέρει συνέχεια ο γιός της – γιά να τον «νουθετήσουμε».
Δόξα τω Θεώ, που έχει ακόμα κλήρο ο Χριστός και δεν εξανδραποδίστηκαν τελείως οι νεολαίοι μας.
3.Τρίτη περίπτωση, και φαρμακερή. Αρχίζει και ξετυλίγεται το κουβάρι και ο λόγος μας ξεσκεπάζεται-δηλαδή αποκαλύπτεται.
Μας πιάνουν γονήδες και μας λέν: Πάτερ, πες στον τάδε ή την δείνα, το παιδί μου, να μην θρησκεύει τόσο, γιατί ξεχωρίζει και δεν τον/την χωνεύουν στο σχολείο. Πάτερ, τώρα έχουν τις πανελλαδικές. Πες στο παιδί να μην νηστεύει. Μικρό είναι ακόμα, έχει χρόνο μπροστά του. Θα νηστέψει.
Και πολλά παρόμοια.
Αλλά, έτσι έκαμναν οι άγιοι; Οι άγιες μαννάδες έτσι φέρνονταν στα άγια παιδιά τους;
Τότε γιατί τιμούμε τον Άγιο Κήρυκο και την Αγία Ιουλίττα; Γιατί τιμούμε τον Άγιο Μελίτωνα, από τους Μ΄(=Τεσσαράκοντα) Μεγαλομάρτυρες; Τον Άγιο Ακάκιο τον νεομάρτυρα, που η μάννα του τον έστειλε στον Άγιο Άθωνα; Και πόσους άλλους;!
4. Να και η τέταρτη ιστορία. Ο Αθανάσιος στην Κουλακιά, υιός Πολύχρου και Λουλούδας, τα έβαλε με την Τουρκιά. Ο πατέρας προύχοντας, και μπορούσε να γλιτώσει τον γιό του.
Όμως τον άφησε και μαρτύρησε, γιά να μην τα χαλάσει με του κατακτητές. Ούτε να τον θάψουν δεν πήγαν οι γονήδες. Και τον έθαψαν Γύφτοι Χριστιανοί, όπως το γράφει ο Άγιος Νικόδημος στο Νέον Μαρτυρολόγιον.
Γιά τις αντιδράσεις, στο θέμα του Μοναχισμού, ας μην μιλήσουμε. Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος- τί έπαθαν με αυτό το Σύριοι, Σύροι λέγονται οι άνθρωποι- τους δικαιώνει, σαν γονείς, μέχρι την κουρά.
Όποιοι συνεχίζουν να αντιδρούν, γράφει, έχουν δαιμόνιο...
Το μέγιστο πρόβλημα, σε μέγιστον βαθμό, των νέων που δεν πάνε στην Εκκλησία είναι ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ. Τραγικό ίσως, αλλά αληθινό. Και η αλήθεια δεν είναι μικρή ή μεγάλη.
Είναι μία και απόλυτη. Ίσως υπάρχουν, και σίγουρα θα υπάρχουν, και άλλοι λόγοι. Θα μας επιτρέψετε όμως να θεωρούμε τούς γονείς τον πιό σοβαρό λόγο.
Εξάλλου, το λέει και το Άγιο Ευαγγέλιο: «Εχθροί αυτού οι οικείοι αυτού», και ο άγιος Απόστολος: «Οι δε γονείς μη παροργίζητε τα τέκνα υμών». Όχι «μην τα οργίζετε», αλλά να μην τα παροργίζετε=Μην τα κάνετε έξω φρενών, μην «τα βγάζετε απ΄ τα ρούχα τους».
Άλλο είναι η τιμή και ο σεβασμός και άλλο η υποταγή.
«Είσαι μικρός, άσε τις νηστείες, να δέσεις κόκκαλο». «Μεγάλωσες, είσαι φοιτητής, κύττα να βρεις κανένα καλό κορίτσι, έχεις ανάγκες». «Τί ντύσιμο είναι αυτό; Καλόγρια είσαι; Άντε βάλε κανένα ρούχο της μόδας».
Δεν θα αναφέρουμε πολλούς αγίους. Μόνον τον Άγιο Νικόλαο, που νήστευε από βρέφος Τετάρτη και Παρασκευή, και έφτασε σε βαθύ γήρας.
Το παιδί δεν είναι εξαγοράσιμο γραμμάτιο ούτε μέσο προς συναλλαγή.
«Σε σπούδασα, να με κυττάξεις.» «Σε μεγαλώσαμε και έχεις υποχρέωση να μας φροντίσεις.» Και πόσα άλλα σχετικά, που μόνον οργή και παροργισμό προκαλούν στα παιδιά. Και γεμίζουν τα γηροκομεία, γιατί δεν αντέχονται.
Έχουμε και εμείς μιά μάννα. Ποτέ δεν βάφτηκε ούτε έβαψε τα μαλλιά της. Ποτέ δεν ανακατεύτηκε σε κανένα σπιτικό. Γιά όλους γίνεται λιμάνι και σε κανέναν δεν προκάλεσε ποτέ τρικυμία. Μόνον ευχές βγάζει το στόμα της.
Και όταν κάποιος την λέει να «συμβουλέψει», δηλαδή να ανακατευτεί, σε άλλες υποθέσεις, δεν το δέχετε με τίποτα.
Σαν άνθρωπος, εννενήντα τριών ετών, σίγουρα θα πέρασε, θα έπαθε και θα έμαθε πολλά. Κάποτε πήγε σε έναν άγιο πνευματικό και εξομολογήθηκε. Και την ρώτησε: μεταφέρεις λόγια; Όχι, ποτέ. Έ, τότε να κοινωνάς πάντοτε όποτε θέλεις.
Ψάχνουμε αίτια και αιτιατά. Ψάχνουμε αφορμές και δικαιολογίες. Μετατοπίζουμε τις ευθύνες στους άλλους. Και πάει λέγοντας.
Θέλουμε να γίνει κάτι καλό στην νεολαία; Ας ετοιμάζουμε μάννες και πατεράδες, που αγωνίζονται μέσα στην Εκκλησία σωστά. Και τότε υπάρχει ελπίδα. Μεγάλη Ελπίδα. Ο Χριστός.
10 Απριλίου 216 ξημερώνει. Εορτάζει ο Μεγαλομάρτυρας Πατριάρχης του Γένους μας, ο Άγιος Γρηγόριος ο Πέμπτος. Ο Μέγας αλείπτης της νεολαίας των Νεομαρτύρων της Πίστεώς μας.
Αδελφοί, Καλό υπόλοιπο. Και καλή Ανάσταση.
πηγή Δηλαδή ποιός ή τί φταίει που οι νέοι δεν πάν στην Εκκλησία.
Δεν το πιστεύω ότι οι νέοι δεν παν στην Εκκλησία. Πάν και παραπάν. Αλλά οι νέοι έχουν κάποιες αξιώσεις και τις εκφράζουν πιό έντονα από όσους έπαθαν πλέον αρτηριοσκλήρυνση και κατάντησαν ωχαδερφιστές. Αλλά γιά αυτά άλλη φορά.
Το κείμενο που θα ακολουθήσει το σκέφτηκα άπειρες φορές και, να πω την αλήθεια, κάθε φορά που ετοιμαζόμουν να το γράψω με έπιανε ένας αδιόρατος φόβος. Φόβος γιατί αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω δεν λέγονται εύκολα.
Δυστοκία μεγάλη και πολυχρόνια. Και νά, τώρα, το απότοκον. Και αφού είμαστε μέσα στην Σαρακοστή,στο δεύτερο μισό, στην κατηφόρα, που είναι και πιό δύσκολη, ζητώ προκαταβολικά το συμπάθιο τών αναγνωστών μας.
1.Σε ένα ταξίδι από τον ιερό Άθωνα γιά την Θεσσαλονίκη, με λεωφορείο της γραμμής, έζησα το εξής.
Καθόμουν σε μία από τις μπροστινές θέσεις. Κάπως με ξέφυγε και φαινόταν το μικρό κομποσκοινάκι στο χέρι.
Στην άλλη μεριά του διαδρόμου, καθόταν στην ίδια σειρά των θέσεων ένα κοριτσάκι, Τετάρτης Δημοτικού, Ελενίτσα, αν θυμάμαι λεγόταν. Τώρα σίγουρα θα έχει και παιδιά. Κάπως παλιά η ιστορία.
Στην θέση του συνοδηγού μία αλλοπαρμένη νεοελληνίδα, όχι άμυαλη αλλά κοκορόμυαλη. Φαινόταν από την όλη εμφάνισή της. Και αποδείχτηκε, στην συνέχεια της ιστορίας.
Η μικρή, της διπλανής θέσης, μας έπιασε την κουβέντα.
Τί είναι αυτό; Ρώτησε γιά το κομποσχοίνι και με έκανε να ντραπώ και αμέσως να το μαζέψω στην χούφτα μου.
Τί κάνετε με αυτό; Πολύ χαριτωμένο παιδάκι. Πώς να τολμήσω να κρυφτώ και να αλλάξω την συζήτηση; Της μίλησα ευθαρσώς και γλυκά, σαν σε παιδί.
-Ξέρεις, εμείς στο χωριό μας μάς κάνουν κατηχητικό. Αλλά η μαμά μου δεν με αφήνει να πηγαίνω. Εγώ όμως ξεφεύγω και πηγαίνω.
Όταν το μαθαίνει από τις άλλες μαμάδες όμως, με μαλλώνει. Δεν θέλει να πηγαίνω στην εκκλησία και στο κατηχητικό.
Τις εικονίτσες που μας δίνει η κυρία μας στο κατηχητικό μέ τις παίρνει, και άλλες φορές μέ τις καίει και άλλες φορές με τις σκίζει.
Και κάπως συνωμοτικά, γυρίζει περισσότερο προς το μέρος μας και λέει: -Νά, αυτή είναι η μαμά μου – και έδειξε την κυρία στην θέση του συνοδηγού- Ο οδηγός είναι ο μπαμπάς μου.
Ύστερα από αυτήν την συγκλονιστική αποκάλυψη, δεν ξέρω πόσο κράτησε η κουβέντα μας.
Όμως- θυμάμαι- έδωσα κάτι στην Ελενίτσα, που το έβαλε στην τσεπούλα της. Σε ένα από τα επόμενα χωριά κατέβηκαν. Στα σκαλιά, γύρισε κρυφά προς το μέρος μας και με το χεράκι μας αποχαιρέτησε.
2.Ας γράψουμε και μία ακόμα ιστοριούλα. Φρέσκια αυτήν την φορά. Σχεδόν προχθεσινή.
Δεχθήκαμε ένα μήνυμα, στο κινητό μας τηλέφωνο, από μία αναστατωμένη μητέρα. Ο γιός της αρνήθηκε να σχεδιάσει σε χαρτόνι και να κόψει μάσκα, και, φυσικά ούτε λόγος γιά να την φορέσει στις Αποκριές.
«Ο γέροντας είπε ότι δεν πρέπει να παραμορφώνουμε τα μούτρα μας με μάσκες. Το πρόσωπό μας μοιάζει στον Χριστό, ο οποίος στενοχωριέται όταν αλλάζουμε την μορφή του στα πρόσωπά μας.» Και αυτός ο μικρός Τετάρτης Δημοτικού.
Η Τετάρτη Δημοτικού είναι μάλλον η πιό σημαντική περίοδος ενός παιδιού γιά τα θέματα της προσωπικότητας, που έχουν σχέση με την εν Αγίω Πνεύματι ζωή μας. Τα παραδείγματα που έχουμε πολλά, έως και πάρα πολλά.
- Φοβάμαι κάπως να το πώ, γιά να μην το ακούσουν οι αντίχριστοι που νομίζουν ότι αυτοί είναι «υπεύθυνοι» γιά την παιδεία των παιδιών της Ελλάδας, οι ανόητοι, και κάνουν και άλλο κακό στα παιδιά.
Η δασκάλα, λοιπόν, χαρακτήρισε φανατικό τον μικρό και είπε στην μάννα να τον προσέξει. Και επί πλέον, να απευθυνθεί σε αυτόν - ποιός είναι αυτός και τί σημαίνει γέροντας που τον αναφέρει συνέχεια ο γιός της – γιά να τον «νουθετήσουμε».
Δόξα τω Θεώ, που έχει ακόμα κλήρο ο Χριστός και δεν εξανδραποδίστηκαν τελείως οι νεολαίοι μας.
3.Τρίτη περίπτωση, και φαρμακερή. Αρχίζει και ξετυλίγεται το κουβάρι και ο λόγος μας ξεσκεπάζεται-δηλαδή αποκαλύπτεται.
Μας πιάνουν γονήδες και μας λέν: Πάτερ, πες στον τάδε ή την δείνα, το παιδί μου, να μην θρησκεύει τόσο, γιατί ξεχωρίζει και δεν τον/την χωνεύουν στο σχολείο. Πάτερ, τώρα έχουν τις πανελλαδικές. Πες στο παιδί να μην νηστεύει. Μικρό είναι ακόμα, έχει χρόνο μπροστά του. Θα νηστέψει.
Και πολλά παρόμοια.
Αλλά, έτσι έκαμναν οι άγιοι; Οι άγιες μαννάδες έτσι φέρνονταν στα άγια παιδιά τους;
Τότε γιατί τιμούμε τον Άγιο Κήρυκο και την Αγία Ιουλίττα; Γιατί τιμούμε τον Άγιο Μελίτωνα, από τους Μ΄(=Τεσσαράκοντα) Μεγαλομάρτυρες; Τον Άγιο Ακάκιο τον νεομάρτυρα, που η μάννα του τον έστειλε στον Άγιο Άθωνα; Και πόσους άλλους;!
4. Να και η τέταρτη ιστορία. Ο Αθανάσιος στην Κουλακιά, υιός Πολύχρου και Λουλούδας, τα έβαλε με την Τουρκιά. Ο πατέρας προύχοντας, και μπορούσε να γλιτώσει τον γιό του.
Όμως τον άφησε και μαρτύρησε, γιά να μην τα χαλάσει με του κατακτητές. Ούτε να τον θάψουν δεν πήγαν οι γονήδες. Και τον έθαψαν Γύφτοι Χριστιανοί, όπως το γράφει ο Άγιος Νικόδημος στο Νέον Μαρτυρολόγιον.
Γιά τις αντιδράσεις, στο θέμα του Μοναχισμού, ας μην μιλήσουμε. Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος- τί έπαθαν με αυτό το Σύριοι, Σύροι λέγονται οι άνθρωποι- τους δικαιώνει, σαν γονείς, μέχρι την κουρά.
Όποιοι συνεχίζουν να αντιδρούν, γράφει, έχουν δαιμόνιο...
Το μέγιστο πρόβλημα, σε μέγιστον βαθμό, των νέων που δεν πάνε στην Εκκλησία είναι ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ. Τραγικό ίσως, αλλά αληθινό. Και η αλήθεια δεν είναι μικρή ή μεγάλη.
Είναι μία και απόλυτη. Ίσως υπάρχουν, και σίγουρα θα υπάρχουν, και άλλοι λόγοι. Θα μας επιτρέψετε όμως να θεωρούμε τούς γονείς τον πιό σοβαρό λόγο.
Εξάλλου, το λέει και το Άγιο Ευαγγέλιο: «Εχθροί αυτού οι οικείοι αυτού», και ο άγιος Απόστολος: «Οι δε γονείς μη παροργίζητε τα τέκνα υμών». Όχι «μην τα οργίζετε», αλλά να μην τα παροργίζετε=Μην τα κάνετε έξω φρενών, μην «τα βγάζετε απ΄ τα ρούχα τους».
Άλλο είναι η τιμή και ο σεβασμός και άλλο η υποταγή.
«Είσαι μικρός, άσε τις νηστείες, να δέσεις κόκκαλο». «Μεγάλωσες, είσαι φοιτητής, κύττα να βρεις κανένα καλό κορίτσι, έχεις ανάγκες». «Τί ντύσιμο είναι αυτό; Καλόγρια είσαι; Άντε βάλε κανένα ρούχο της μόδας».
Δεν θα αναφέρουμε πολλούς αγίους. Μόνον τον Άγιο Νικόλαο, που νήστευε από βρέφος Τετάρτη και Παρασκευή, και έφτασε σε βαθύ γήρας.
Το παιδί δεν είναι εξαγοράσιμο γραμμάτιο ούτε μέσο προς συναλλαγή.
«Σε σπούδασα, να με κυττάξεις.» «Σε μεγαλώσαμε και έχεις υποχρέωση να μας φροντίσεις.» Και πόσα άλλα σχετικά, που μόνον οργή και παροργισμό προκαλούν στα παιδιά. Και γεμίζουν τα γηροκομεία, γιατί δεν αντέχονται.
Έχουμε και εμείς μιά μάννα. Ποτέ δεν βάφτηκε ούτε έβαψε τα μαλλιά της. Ποτέ δεν ανακατεύτηκε σε κανένα σπιτικό. Γιά όλους γίνεται λιμάνι και σε κανέναν δεν προκάλεσε ποτέ τρικυμία. Μόνον ευχές βγάζει το στόμα της.
Και όταν κάποιος την λέει να «συμβουλέψει», δηλαδή να ανακατευτεί, σε άλλες υποθέσεις, δεν το δέχετε με τίποτα.
Σαν άνθρωπος, εννενήντα τριών ετών, σίγουρα θα πέρασε, θα έπαθε και θα έμαθε πολλά. Κάποτε πήγε σε έναν άγιο πνευματικό και εξομολογήθηκε. Και την ρώτησε: μεταφέρεις λόγια; Όχι, ποτέ. Έ, τότε να κοινωνάς πάντοτε όποτε θέλεις.
Ψάχνουμε αίτια και αιτιατά. Ψάχνουμε αφορμές και δικαιολογίες. Μετατοπίζουμε τις ευθύνες στους άλλους. Και πάει λέγοντας.
Θέλουμε να γίνει κάτι καλό στην νεολαία; Ας ετοιμάζουμε μάννες και πατεράδες, που αγωνίζονται μέσα στην Εκκλησία σωστά. Και τότε υπάρχει ελπίδα. Μεγάλη Ελπίδα. Ο Χριστός.
10 Απριλίου 216 ξημερώνει. Εορτάζει ο Μεγαλομάρτυρας Πατριάρχης του Γένους μας, ο Άγιος Γρηγόριος ο Πέμπτος. Ο Μέγας αλείπτης της νεολαίας των Νεομαρτύρων της Πίστεώς μας.
Αδελφοί, Καλό υπόλοιπο. Και καλή Ανάσταση.
