Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2015

Aπάντηση σέ μία «Θεολογική» τραγωδία

Aπάντηση σέ μία «Θεολογική» τραγωδία

«Φάσκοντες εἶναι σοφοί ἐμωράνθησαν…
καί παρέδωκεν αὐτούς ὁ Θεός
εἰς ἀδόκιμον νοῦν»
(Ρωμ. 1, 22-28)
«ἀγνοοῦντας διδάξομεν,
κακουργοῦσιν οὐκ ἐπιτρέψομεν»
(Μ. Ἀθανάσιος)
Ὡς τραγωδία καί μόνο μπορεῖ νά εἰδωθεῖ ἀπό σώφρονα λογισμό ἡ πρωτοφανής, ἀδυσώπητη καί ἀνιλεής ἐπίθεση τοῦ συνταξιούχου θεολόγου κ. Θεοδώρου Βλαχοπούλου (στό ἑξῆς Θ.Β) πρός τόν Μητροπολίτη Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας κ. ΚΟΣΜΑ.
Λόγος ἀπρεπής, σχεδόν πεζοδρομιακός, ἀγγίζων τά ὅρια τῆς ἀξιοπρέπειας τοῦ θιγομένου. Σχολειασμοί πού δέν ἀφήνουν τίποτε ἀνέγγιχτο, ἀκόμη καί τά προσωπικά στοιχεῖα μιᾶς προσωπικότητος. Τό ἀπύθμενο θράσος τοῦ θεολόγου Θ.Β. μᾶς ἀναγκάζει νά ἐκφράσουμε τίς ἀκόλουθες σκέψεις καί νά σας κάνουμε κοινωνούς αὐτῶν.
Α. Σύντομο χρονικό.
Ἀπ΄ τήν στιγμή τῆς ἐκλογῆς σέ Μητροπολίτη Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας τοῦ ἀρχιμανδρίτου π. Κοσμᾶ Παπαχρήστου, ὁ τ. Γραμματεύς, ἐπί πεντηκονταετία, τῆς Ἱ. Μητροπόλεως ἔβγαλε ὅση χολή φύλαγε τόσα ἔτη. Ἄρθρα ποικίλα στόν ἔντυπο καί ἠλεκτρονικό τύπο στοχοποίησαν ἀναίτια τόν νῦν Μητροπολίτη, πού κατέρριψαν τά ὅρια τῆς κοσμιότητος καί εὐγενείας πρός τόν Ἐπίσκοπο. Ὁ κ. Θ.Β. τόσα ἔτη διατρίβων παρά τούς πόδας τοῦ μακ. ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ, δέν κατόρθωσε νά μάθει τίποτα ἀπό τόν εὐγενῆ Ἀβραντινῆ καί ἄφησε νά ξεχειλίσει το περίσσευμα τῆς καρδίας του.
Ἐπί δεκαετία τώρα, ὁ Θ.Β. δέν «χώνεψε» ὅτι συνταξιοδοτήθηκε ἐκ τῆς Ἱ. Μητροπόλεως, τήν ὁποία ἀπό το 2005 ὁ Θεός ἀνἐδειξε νά προΐσταται ὁ πρ. ἀρχιμανδρίτης, ἱεροκήρυκας π. Κοσμᾶς. Οἱ καιροί ἄλλαξαν, ὅμως το κέντρο τῆς ποιμαντικῆς διακονίας παρέμεινε ὁἄνθρωπος, ἡ ψυχή του καί ἡ σωτηρία της καί ὄχι τά κτίρια, τά μέγαρα, τά οἰκόπεδα, οἱ τραπεζικοί λογαριασμοί, τά ἔσοδα καί οἱ τόκοι!
Αὐτή ἡ ἀδυναμία (ἀνικανότητα) τοῦ Θ.Β. κατανοήσεως τοῦ γεγονότος πού μετά μανίας ἀπευχόταν (τήν ἐκλογή), δημιούργησε τήν ψυχολογική ἀντίδραση πρός τό σεμνό πρόσωπο τοῦ Ἱεράρχη. Δέν μποροῦσε μέ τίποτα ὁ Θ.Β. νά συμβιβαστεί μέ τήν προαγωγή. Ἀνερυθρίαστα, κατόπιν, προέβη σέ μία ἄνευ προηγουμένου πολεμική δημοσιεύοντας τοξικά ἄρθρα, πού ἀπό τήν κοινή λογική δέν γίνονται ἀνεκτά. Μή δυνάμενοι νά ἀνθέξουμε τόν βόρβορο πού ἐκτινάσσεται, δημοσιοποιοῦμε τίς σκέψεις μας, ὄχι ὡς «ἀλάνθαστοι καί σώφρονες» άλλά μέ τήν ἱερή ἀγανάκτηση τῶν ἀναγνωστῶν τοῦ τοπικοῦ Τύπου καί ἀνθρώπων πού συνδέονται πνευματικά μέ τόν Ἀκαρνανίας ΚΟΣΜΑ.
Β. «Ἄν δεν ἀποδεχθεῖς αὐτό πού ἔχεις, ποτέ δεν θα δεχθεῖς αὐτό πού εἶσαι».
Ὁ νῦν Μητροπολίτης κ. ΚΟΣΜΑΣ ἔθεσε, ἐξ΄ ἀρχῆς, κάποιους στόχους. Ὡς γνώστης τῶν ποιμαντικῶν ἀναγκῶν τῆς ἀπεράντου Αἰτωλοακαρνανίας - ἐφ' ὅσον τήν διακόνησε ἐξομολογῶν, λειτουργῶν, περιοδεύων ἀπ΄ ἄκρου εἰς ἄκρον ἐπί τριακονταετία -- σχεδίασε ἕναν ὁδικό χάρτη καίριων δράσεων ποιμαντικῆς διακονίας, τηρουμένων ὅμως καί τῶν δεδομένων οἰκονομικῶν συνθηκῶν τῆς Ἑλλάδος (τέλη 2005). Κέντρο παρέμεινε ὁἌνθρωπος, ὡς ψυχοσωματική ἑνότητα (ὁ μαθητής, ἡ φοιτήτρια, ὁ ἄνεργος, ὁ γονιός, ἡ μητέρα, οἱ ἡλικιωμένοι) καί οἱ ἀνάγκες του. Οἱ τρόποι ὑλοποιήσεως τοῦ ὁδικοῦ χάρτη ἦταν πολλοί: Ρ/Σ με 24ωρη λειτουργία, ἐκ βάθρων ἀνακατασκευή τῆς πεπαλαιωμένης καί δυσλειτουργικῆς κατασκηνώσεως (600 παιδιά σέ 5 περιόδους), λειτουργία συγχρόνου Βιβλιοπωλείου στήν ἕδρα τῆς Ἱ. Μητροπόλεως, καθημερινές Θ. Λειτουργίες σέ Μεσολόγγι καί Ἀγρίνιο, λειτουργία ἀναγνωρισμένων Σχολῶν Ἁγιογραφίας καί Βυζ. Μουσικῆς στά κέντρα καί στήν Περιφέρεια, ἵδρυση Σχολῶν Γονέων παντοῦ, λειτουργία συσσιτίων (70 ἀτομα Μεσ/γγι, 280 ἄτομα Εὐαγγελίστρια Ἀγρινίου), Κοινωνικά Παντοπωλεῖα σέ συνεργασία μέ Δήμους, Κοιν. Φροντιστήρια (560 μαθητές σέ Ἁγ. Δημήτριο Άγρινίου), ἐπανέκδοση τοῦ περιοδικοῦ ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ, διανομή ρουχισμοῦ, οἰκονομική ἐνίσχυση φοιτητῶν καί γενικότερα δράσεις πού ἀποπνέουν μία δυναμική γιά τήν λειτουργική καί πνευματική ἀναγέννηση τῶν πολιτῶν τῆς Ἱ. Μητροπόλεως.
Πράγματι, ἦταν κάτι πρωτόγνωρο γιά τήν Μητρόπολή μας, πού ἐπέδειξε μία στοιβαρή ἐξωστρέφεια, σπάζοντας τά δεσμά τοῦ παρελθόντος καί πού ἀναγνωρίστηκε ἀπό σοβαρούς ἀνθρώπους καί ἐπιστήμονες ἄλλων Ἱ. Μητροπόλεων καί ὄχι μόνο. Εἰδικότερα, ἡ Κατασκήνωση - ὅπως λειτουργικά ἀναδιαμορφώθηκε - ἀποτελεῖ «πρότυπο» γιά ἄλλες Ἱ. Μητροπόλεις, οἱ ὁποῖες ἐπανειλημμένως ἔχουν ἀποστείλει ἁρμόδια στελέχη γιά νά δανειστοῦν ἰδέες ὀργανώσεως καί λειτουργίας στίς ἀντίστοιχες ἒγκαταστάσεις τῶν Μητροπόλεών τους. Ἡ Ἱερά Σύνοδος πραγματοποίησε στή Ρίζα τό Β΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Στελεχῶν Νεότητος ὅλων τῶν Ἱ. Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, στά τέλη Αὐγούστου τοῦ 2013, μέ τήν παρουσία ἐκπροσώπων τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν κ.κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ Β΄, Μητροπολιτῶν καί κατηχητῶν. Ἀναγνωρίστηκε τό ἔργο πού ἔγινε στην Κατασκήνωση τῆς Ρίζας.
Σέ ὅλα τά ἀνωτέρω ὁ Θ.Β. ἀναρμοδίως ξεσήκωσε μεγάλη πολεμική. Χωρίς καμία διάθεση ἀναγνωρίσεως τοῦ ὅλου ἐπιτελεσθέντος ἔργου σέ τόσο σύντομο διάστημα, καθῶς κορυφώνονταν ἡ οἰκονομική κρίση, συνεχίζει νά δημοσιεύει ἄρθρα καί νά ρωτᾶ τόν Ἀκαρνανίας ΚΟΣΜΑ «τί ἔργο ἔχεις νά ἐπιδείξεις ὡς Μητροπολίτης…». Λίθοι κεκράξονται! … Λέτε καί ρωτᾶ κάποιον μαθητῆ διατί «δέ διάβασες τό μάθημά σου, εἶσαι ἕνα τίποτα».
Δέκα χρόνια πολεμικῆς μανίας καί χολερικῶν σχολειασμῶν δέν συγκεντρώνονται σέ λίγες γραμμές. Τό ποτήρι ξεχείλισε ὅταν ὁ Θ.Β. τόλμησε στό φύλλο τῆς ΑΙΧΜΗΣ, τήν Πέμπτη 8/10/2015, νά μιλήσει ὑποτιμητικά γιά τήν ἱερή εἰκόνα τῆς Ἱ. Μονῆς Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Μυρτιᾶς, τῆς ἀγαπημένης μας Μυρτιᾶς, πού ἐκεῖ ἔζησε καί πολεμήθηκε ὁ νῦν Ἡγούμενος τῆς Ἱ. Μονῆς Δοχειρίου, Γέρων Γρηγόριος (Ζουμῆς) καί το ἀποτύπωσε σέ βιβλίο του 1, ἐκεῖ πού ἀναπαύεται ὁ ἀγωνιστής μακ. Μητροπολίτης Ἀγυᾶς Παῦλος (Καρβέλης), ὁ πρᾶος καί ταπεινός Ἡγούμενος Σωφρόνιος (Βαζούρας), ὁ φλογερός ἱεροκήρυκας καί ἀγαπητός μας ἀδελφός ἀρχιμ. Αὐγουστῖνος (Ἀνδριτσόπουλος), ὁ σεμνός ἀρχιμ. Ἀπόστολος (Καστανᾶς), ὁ λαϊκός ἱεροκήρυκας - θεολόγος Νικ. Σωτηρόπουλος. Τολμᾶ νά ἐρωτᾶ ὁ Βλαχόπουλος, χωρίς ἴχνος ντροπῆς, γιά τήν θαυματουργή ἱερή Εἰκόνα τῆς Παναγίας, γιά ἕνα προσύνημα πού ἀναβλήθηκε - χωρίς νά γνωρίζει τούς λόγους - καί γιά ἄλλα φαιδρά καί ἀσεβῆ (κατηγορία ἀργυρολογίας).
Σέ αὐτό τό σημεῖο ἔφθασε ν΄αναρωτᾶται γιά τήν θαυματουργία τῆς Εἰκόνος τῆς Θεοτόκου. Θά μᾶς κάνει Εἰκονομάχους; Μήπως νά κατεβάσουμε τίς εἰκόνες; Μήπως τό εἶχε εἰσηγηθεῖ στόν μακ. ΘΕΟΚΛΗΤΟ; Ἀφῆστε κ. Βλαχόπουλε τίς εἰκόνες μας ν' ἁγιάζουν, νά θαυματοποιοῦν καί μήν ασχολεῖσθε μ΄ αὐτές. Εἶναι ἅγιες, ἱερές, θαυματουργές ὅπως ἀπεφάνθησαν οἱ Οἰκουμενικές Σύνοδοι. Ἐσεῖς ἴστασθαι πάνω ἀπό τίς Οἰκουμενικές Συνόδους; Καμία διδασκαλία ἀπό ἐσᾶς. Δέν εἶσθε ἁρμόδιος γιά νά διδάξετε «ἦθος» καί νά ζητᾶτε εὐκαίρως - ἀκαίρως τόν λόγο καί να ἐγκαλεῖτε τόν Ἀκαρνανίας ΚΟΣΜΑ γιά το ἦθος, τήν προσφορά του, ἀκόμα καί το παράστημά του!! Ποιόν ἐγκαλεῖται, τόν ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ;; Μά ποιός εἶσθε; Ἔχετε αὐτοχρισθεῖ εἰσαγγελέας - ἀνακριτής καί δικάζετε χωρίς ἀκροατήριο; Ξέρετε πώς δέν ἔχετε πιά ἀκροατήριο, εἶσθε μόνος, ὁλομόναχος καί μερικά ὀλίγα τραγικά πρόσωπα δίπλα σας, «ἀπό τόν καιρό ἐκεῖνο»! «Οὐαί τᾦ ἑνί» (Ἐκκλ. 4,10). «Τό γάρ πολύ τῆς θλίψεως γεννᾶ παραφροσύνη». ΝΤΡΟΠΗ.
Γ. «Τρίκλινο Ἰνάχου - Συκοῦλα Μενιδίου - Καραϊσκάκης Ἀστακοῦ - Φλωριάδα - Βάρνακας Ξηρομέρου - Κόφτρα - Ἀβαρῖκος - Λαμπίρι Θέρμου - Δρυμός Βονίτσης … κ.λπ. ὀρεινά».
Σίγουρα τά ἀνωτέρω θά σᾶς θυμίζουν μόνο τίς τριμηνίες πού εἰσπράττατε (ὡς ὀφείλατε), διότι λίγοι ἐξ ἡμῶν τά ἔχουν ἐπισκεφθεῖ ἔστω μιᾶ φορά. Δίκιο ἔχετε. Δέν ξέρω ἄν ἔχετε ἐπισκεφθεῖ κ. Θ.Β. τίς ἀνωτέρω περιοχές, ὅμως ὁ Ἀκαρνανίας ΚΟΣΜΑΣ τό θέρος, ἀλλά καί ὅλο τόν χρόνο ἐδαπάνησε ἑαυτόν νά ἐπισκέπτεται τήν ὄμορφη Αἰτ/νία στίς ἀκρώρειές της, νά λειτουργεῖ, νά ἐξομολογεῖ, νά κάνει Παρακλήσεις, Χαιρετισμούς τῆς Παναγίας μας, Ἐγκαίνια Ναῶν, Θυρανοίξια, νά ὁμιλεῖ μέ τούς ἁπλούς πιστούς πού ἐδειχναν ἐκπληξη νά βλέπουν τόν Δεσπότη τους νά τούς ἐπισκέπτεται, τό θεωροῦν τιμή τους. Αὐτή εἶναι ἡποιμαντική τοῦ Αἰτωλίας ΚΟΣΜΑ καί αὐτή ἀκριβῶς ἐπιθυμοῦν οἱ πολίτες. Νά γίνεσαι κερί, καθαρό, εὐωδιάζον, που λιώνει (φθίνει) γιά νά φωτίζει. Ἄν δέν λιώνεις, δέν φωτίζεις καί παραμένεις ἕνα ἁπλό διακοσμητικό γιά τήν ἑστία. Τότε γίνεσαι Ἐπίσκοπος καί ὄχι στυγνός Δεσπότης. Τότε μόνο κομίζεις τό Ευ-αγγέλιο τῆς Ἀναστάσεως, τότε μόνο εἶσαι Πατέρας πού γνωρίζεις τόν πόνο τῶν ἀνθρώπων, συμπάσχεις - συμπονᾶς στό πένθος τους καί συγχαίρεις μέ τή χαρά τους καί ὄχι ἕνας κρύος, στεγνός, ἀπόμακρος (οἰκονομικός) διοικητής πού βάζεις ποινές καί ἐπιτίμια. Πρῶτα τουλάχιστον θά ἀφουγκραστεῖς τόν ἄλλον, θά τόν ἀκούσεις στόν χῶρο του. Καί για νά καλύψεις τήν ἀπέραντη Αἰτ/νία χρειάζεται νά εἶσαι παντοῦ, σέ δύο ἤ τρία μέρη τήν ἡμέρα μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Ν΄ αγγίξεις τήν ψυχή τοῦ πάχοντος ἀνθρώπου καί ὁ λόγος σου τότε δρᾶ ὡς βάλσαμο «ὡς δρόσος Ἀερμῶν» (Ψ. ΡΛΒ΄1,3).
Δ. «Μωραίνει Κύριος …».
Ὁτιδήποτε ἄλλο εἰπωθεῖ θά πρόκειται περί ματαιοπονίας. Δέν ἐπιθυμοῦμε νά συγκρουστοῦμε μαζί σας, δέν θα λάβετε τέτοια χαρά ἀπό ἐμᾶς. Ὅμως δέκα χρόνια ξεπεράσατε πολύ τά ἐσκαμμένα. Κοιτᾶξτε τήν ζωή σας, ἀπολαῦστε τή σύνταξή σας καί ἀφῆστε τούς νεοέλληνες ν΄ ἀγωνίζονται γιά ἕνα αὔριο πού θά τούς δώσει τήν ἐν Χριστῷ ἐλπίδα τῆς ἠθικῆς ἀνατάσεως καί πνευματικῆς ἀναστάσεως. Ἄν δεν μπορεῖτε νά σταθεῖτε καλοπροαίρετα καί συνθετικά στόν Μητροπολίτη κ. ΚΟΣΜΑ, σᾶς παρακαλοῦμε νά μήν ξανααναφερθεῖτε ὑποτιμητικά, συκοφαντικά, χλευαστικά πρός τήν ἐν Χριστῷ Ἀρχιερατική διακονία του, πού ὁ Κύριός μας τοῦ χάρισε, ὡς ἀντίδωρον τῆς ταπεινώσεως πού ἐπέδειξε ἐπί τριακονταετία, καλλιεργώντας τό «Θεοῦ γεώργιον» (Κορ. Α΄. 3,9) τῆς Αἰτωλοακαρνανικῆς γῆς. Ζεῖ Κύριος ὁ Θεός ἡμῶν. Ἐνημερώσετε ἔντιμα καί τούς Μεσολογγίτες φίλους σας γιά τίς ἀπαντήσεις πού λάβατε καί λαμβάνετε διαρκῶς ἀπό τόν Μακαριώτατο καί ἄλλους Ἀρχιερεῖς στόν συκοφαντικό ἀγώνα σας ἐναντίον τοῦ Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχη μας, γιά νά σπιλώσετε, εἰς μάτην, τήν προσωπικότητά του. Εἰδάλλως στό προσωπό σας ἴσως πραγματωθεῖ τό ρητό «μωραίνει Κύριος ὅν βούλεται ἀπωλέσαι».
Ἄς μέ συγχωρέσουν οἱ ἀναγνῶστες τῆς ΑΙΧΜΗΣ ἀλλά προέβην στήν ἀνωτέρω ἀπάντηση ὁρμώμενος ἀπό δικαιολογημένη ἀγανάκτηση γιά τά ὅσα ἀσυνέτως ἐλέχθησαν καί ἐγράφησαν τόσο γιά τίς ἱερές καί πάνσεπτες Εἰκόνες ὅσο καί γιά τό πρόσωπο τοῦἘπισκόπου, Διαδόχου τῶν Ἱερῶν Ἀποστόλων, ὁ ὁποῖος, κατά τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, κεῖται εἰς τύπον καί τόπον Χριστοῦ (Ἁγ. Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος).
Ἱ.Π. Μεσολογγίου 21.10.2015
Ἐντίμως
Χριστόφορος Γ. Μπαμπάνης
Φιλόλογος
1.Ἀρχιμ. Γρηγόριος (Ζουμῆς). Μορφές πού γνώρισα νά ἀσκοῦνται στό σκάμμα τῆς Ἐκκλησίας, Ἱερά Μονή Δοχειρίου, Ἅγιον Ὄρος, 2010.

To μεγαλύτερο μαρτύριο του Ντοστογιέφσκι στην εξορία της Σιβηρίας, ήταν ο πόνος, που ένιωθε να μένει μόνος ανάμεσα σε διακόσιους πενήντα τόσους συντρόφους, κλέφτες, φονιάδες … Μοναξιά δεν είναι η θεληματική μόνωση, η απομόνωση από τους ανθρώπους. Μοναξιά είναι το να ζεις μ’ ανθρώπους που σκέφτονται διαφορετικά, αντίθετα από σένα. Είναι σε τελευταία ανάλυση, ο πόλεμος των ιδεών. Να πιστεύεις στο φως, ενώ όλοι οι άλλοι Αγαπούν το σκοτάδι. Ακόμα πιο πολύ να πολεμάνε τις ιδέες σου. Και δεν πρόκειται για ιδέες, προσωπικές, πλανεμένες, ψεύτικες, αλλά για Θείες αλήθειες, μοναδικές και αιώνιες. Τέτοια εχθρική στάση απέναντι στην αλήθεια, είναι - γι’ αυτόν που πιστεύει - μαρτύριο, δοξασμένο μαρτύριο. Ο ίδιος είναι μάρτυρας, μάρτυρας του Θεού. Αγία και ηρωική τέτοια μοναξιά όταν την επιτρέπει ο Θεός.



ΗΣΥΧΙΑ "Η Ασκητική του Προσώπου"
Μιχαήλ Μιχαϊλίδη

“Zωντανοί” πίνακες ζωγραφικής στους τοίχους!

Τεράρια στους τοίχους, κάθετοι κήποι ή μήπως “ζωντανοί” πίνακες ζωγραφικής; Όπως κι αν τους ονομάσετε το αποτέλεσμα είναι το λιγότερο εντυπωσιακό. Η σχεδιάστρια τοπίων Kim Fisher δημιουργεί μικρούς κάθετους κήπους στους τοίχους των σπιτιών. Πρόκειται για στρογγυλές κάθετες γλάστρες στο εσωτερικό των οποίων καλλιεργούνται παχύφυτα πάνω σε βότσαλα.
perierga.gr - "Zωντανοί" πίνακες ζωγραφικής στους τοίχους!
Κάθε γλάστρα κρέμεται στη συνέχεια στον τοίχο και η φροντίδα της γίνεται όπως ακριβώς σε ένα κανονικό φυτό, με τη διαφορά ότι το νερό που απαιτείται είναι ελάχιστο. Η ίδια λέει πως τον τρόπο αυτό της καλλιέργειας τον εμπνεύστηκε από τους πίνακες που κοσμούν τους τοίχους και σκέφτηκε να πειραματιστεί με φυτά αντί με χρώματα…
perierga.gr - "Zωντανοί" πίνακες ζωγραφικής στους τοίχους!
perierga.gr - "Zωντανοί" πίνακες ζωγραφικής στους τοίχους!
perierga.gr - "Zωντανοί" πίνακες ζωγραφικής στους τοίχους!
πηγή

Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας

Αναγνώριση και συλλογή άγριων φαγώσιμων

Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Βλίτο (φύλλα)-Αmaranthus sp.

Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Κάπαρη (φύλλα)-Capparis spinosa
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Καλέντουλα άγρια-Calendula officinalis
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Λάπαθο-Rumex sp.
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Σπόροι μάραθου-Foeniculum vulgare
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Μολόχα-Malva sp.
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Πεντάνευρο το λογχοειδές-Plantago lancelota
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Ραδίκια
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Ραδίκια άγρια
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Σέσκουλα-Beta vulgaris
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Σέσκουλο-Beta vulgaris
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Σινάπι-Sinapis alba
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Σκόλυμος-Scolymus hispanicus L.
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Στρύφνος (αγριοντοματιά)-Solanum nigrum
Οκτώβριος: Άγρια φαγώσιμα χόρτα της Ελλάδας
Καρποί τριανταφυλλιάς

Όλος ο αγώνας για ένα...ρο


Κάπου στο Άγιον Όρος, ένας ασκητής φορούσε ένα χιλιομπαλωμένο, σχεδόν κουρελιασμένο ζωστικό και στην διάρκεια της ολιγόλεπτης συζήτησης με την συντροφιά κάποιων νέων ανθρώπων πήρε ένα θραύσμα από κεραμίδι που βρισκόταν πεταμένο στο χώμα κι έγραψε πάνω σε μια πέτρα την λέξη "άγριος". Κατόπιν έσβησε το "ρ" κι απόμεινε το "άγιος". «Όλος ο αγώνας μας», είπε, «όσων ερχόμαστε στο Άγιον Όρος είναι να διώξουμε αυτό το ρο μεταμορφώνοντας βαθμιαία τον άγριο κοσμικό εαυτό μας σε Άγιο»!

Κυψέλη συλλέγει το μέλι χωρίς να ενοχλούνται οι μέλισσες!

Δύο μελισσοκόμοι από την Αυστραλία, ο Stuart και ο γιος του Cedar Anderson, ανακάλυψαν μια συσκευή που επιτρέπει την αυτόματη εξαγωγή του μελιού από τις κυψέλες χωρίς να ενοχληθούν οι μέλισσες.


 
Η εφεύρεση επιτρέπει στους μελισσοκόμους να συλλέγουν το μέλι από τις κυψέλες τους εύκολα και γρήγορα αφήνοντας τις μέλισσες στην ησυχία τους!
Η πανέξυπνη αυτή εφεύρεση λειτουργεί παρέχοντας στις μέλισσες ένα μερικώς ολοκληρωμένο τοίχο με κυψέλες κηρήθρας, που στη συνέχεια θα ολοκληρώσουν δημιουργώντας το δικό τους κερί. 
Αφού συμπληρώσουν τις κυψέλες αυτές με μέλι και τις καλύψουν με κερί, ο μελισσοκόμος μπορεί να ανοίξει το άλλο άκρο, επιτρέποντας στο μέλι να ρέει προς τα έξω από ένα σωλήνα χωρίς να ενοχλήσει τις μέλισσες. Οι μέλισσες απλά θα ανοίξουν εκ νέου τις κυψέλες και θα τις γεμίσουν ξανά!

Ἡ πολιτική δὲν εἶναι ἡ τέχνη τοῦ ἐφικτοῦ. Εἶναι ἡ ἐπιλογή μεταξύ τοῦ καταστροφικοῦ καὶ τοῦ δυσάρεστου

John Kenneth Galbraith

Ο Πρωτομάστορας, ο Δημήτρης Πικιώνης και η λαϊκή μας παράδοση

Pikionis
Ήθελα ν’ ανεβώ έως Εσένα.
Να μένω πάντα στην αγκάλη σου.
Γιατί κάθε άλλο είναι απάτη και σκότος.
Δημήτρης Πικιώνης
Του Δημήτρη Ξυδερού από το Άρδην τ. 99
Περπατώντας στον λόφο των Μουσών, προσπερνάμε συχνά έναν παράξενο ναό, τον ναό του Αγίου Δημητρίου Λουμπαρδιάρη. Στέκει εκεί μονάκριβος, όπως ακριβώς κι ο αρχιτέκτονάς του, ο Δημήτρης Πικιώνης. Στέκει εκεί, κοντά στην Πνύκα και στο θέατρο του Διονύσου, κοντά στον λόφο της Ακροπόλεως. Στέκει εκεί και φέρει το νέο και το παλαιό, φέρει ολάκερη την παράδοση του λαού μας σ’ ένα μονάκριβο σχήμα, στο σχήμα του ουρανού1. Αυτό το «Σχήμα, είναι ο κόσμος – νέος στα μάτια του πρωτόπλαστου. Για τον Καλλιτέχνη που μια φορά αντίκρισε αυτή τη χαρά, ο κόσμος-Σχήμα είναι αγέραστος. Κάτι που για πρώτη φορά πάντα το βλέπει». Με αυτό τον τρόπο προλογίζει ο Πικιώνης το δοκίμιό του Η λαϊκή μας τέχνη κι εμείς. Με αυτό τον τρόπο αντικρίζουμε το αγέραστο έργο του.
Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου αναστηλώθηκε αγκαλιάζοντας τη βυζαντινή θολωτή μονόκλιτη βασιλική του 9ου αιώνα, κρυμμένη και φανερωμένη, απ’ το γυμνό σκυρόδερμα και τις επεκτάσεις των ξύλινων στοών. Οι εξωτερικοί τοίχοι κοσμήθηκαν με κεραμικά γεωμετρικά σχέδια, καθώς και κομμάτια από μάρμαρο. Συνομιλούν έτσι χιλιάδες έτη ιστορίας, από την αρχαιότητα και το Βυζάντιο, ως τη λαϊκή μας παράδοση και τη νεωτερική τέχνη.
Συνεχίζοντας στον πρόλογό του, ο δημιουργός μας συμβουλεύει: «Πρέπει να είμαστε ικανοί να ξεχωρίζουμε την Τέχνη σε κάθε τι, είτε παλιό ’ναι αυτό, είτε και προσπάθεια γι’ αυτήν ακόμα, για να μπορέσουμε να νιώσουμε βαθιά».
Ο Πικιώνης δούλεψε εκεί με τους μαθητές του και με Ναξιώτες μαρμαράδες. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ήταν σχεδόν καθημερινά στο εργοτάξιο και μετά από συζητήσεις με όλους τους συνεργάτες του εξηγούσε, ρωτούσε, σχεδίαζε, στοχαζόταν και αποφάσιζε. Με αυτό τον τρόπο διαμόρφωσε και τον χώρο γύρω από την Ακρόπολη. Με λιθόστρωτα –μοναδικά έργα τέχνης–, με αναφορές στη λαϊκή τέχνη αλλά και στον ζωγράφο Πωλ Σεζάν. Εκεί λοιπόν ο αρχιτέκτονας, όπως άλλωστε και στα υπόλοιπα έργα του, συνετέλεσε αυτή τη μεγάλη υπέρβαση, τον εκσυγχρονισμό της παράδοσης.
Αυτό ήταν το όραμα της γενιάς του ’30. Ο Γιώργος Σεφέρης, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Άγγελος Τερζάκης, ο Γιώργος Θεοτοκάς, ο Φώτης Κόντογλου, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Κωνσταντίνος Παρθένης και πολλοί άλλοι το έθεσαν στο έργο τους. Όπως άλλωστε και οι προκάτοχοί τους, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Κωστής Παλαμάς, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Κώστας Βάρναλης, αλλά και οι προηγούμενοι αυτών – ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Γεώργιος Βιζυηνός, ο Ανδρέας Κάλβος, ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός…
Τo συναντάμε στην «κλασική» μουσική του Μανώλη Καλομοίρη, του Νίκου Σκαλκώτα, του Μίκη Θεοδωράκη, του Αλέκου Ξένου, αλλά και του Γιάννη Ξενάκη, το συναντάμε στον λαϊκό μας κινηματογράφο, στον Νίκο Κούνδουρο, ως και τον κορυφαίο μας σκηνοθέτη, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο.
Άλλωστε, η μεγάλη τέχνη, η διαχρονική, πάντοτε αυτό επιτύχαινε. «Ὅσοι ἀπομείναμε πιστοὶ στὴν παράδοση, ὅσοι δὲν ἀρνηθήκαμε τὸ γάλα ποὺ βυζάξαμε, ἀγωνιζόμαστε, ἄλλος ἐδῶ, ἄλλος ἐκεῖ, καταπάνω στὴν ψευτιά. Καταπάνω σ᾿ αὐτοὺς ποὺ θέλουνε την Ἑλλάδα ἕνα κουφάρι χωρὶς ψυχή, ἕνα λουλούδι χωρὶς μυρουδιά. Κουράγιο, ὁ καιρὸς θὰ δείξει ποιὸς ἔχει δίκιο, ἂν καὶ δὲ χρειάζεται ὁλότελα αὐτὴ ἡ ἀπόδειξη»,2 έγραφε ο Φώτης Κόντογλου. Και θα προσθέσει ο Γιάννης Τσαρούχης: «Η παράδοση θα μας μάθει όχι το τέλειο, μα ν’ αμφιβάλλουμε για το ατράνταχτο κάποιων θεωριών».3 Ο Γιώργος Σεφέρης τονίζει: «Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον»4.
Ο Πικιώνης, αναζητώντας τη λαϊκή τέχνη, επικαλείται τους ποιητές, τον Διονύσιο Σολωμό και τον Ρόμπερτ Μπράουνινγκ: «Ο θεμελιώδης ρυθμός ας στυλωθεί εις το κέντρο της εθνικότητος και ας υψώνεται κάθετα…» θα γράψει ο πρώτος και «God plants us where we grow» ο δεύτερος. Υπογραμμίζει ο Πικιώνης ότι: «Δεν υπάρχει λαός που να έζησε ή να ζει επάνω στον πλανήτη μας και που να μην έχει ερευνηθεί η ζωή του και η τέχνη του». Κι ο ίδιος με πάθος μελετάει βαθύτατα την ελληνική, αλλά και την τέχνη άλλων λαών. Άλλωστε, για να γνωρίσει κάποιος τους πολιτισμούς άλλων λαών πρέπει πρώτιστα να γνωρίζει τον δικό του. Γι’ αυτό και το έργο του είναι ταυτόχρονα λόγιο και λαϊκό, διεθνές και εθνικό.
«Δε στοχαζόμαστε καν πως τούτη η αγνότις και η αλήθεια που αναγνωρίζουμε στην τέχνη του λαού προϋποθέτει ένα σύνολο ανθρώπου, ένα σύνολο ζωής αγνής και φυσικής».
πικιω1
Όμως δεν μελετάει για να αντιγράψει τυφλά ή να αποδεχτεί οποιοδήποτε καλλιτεχνικό κίνημα επιβάλλεται ως μόδα. Σε μια εποχή που κυριαρχεί η ξενομανία και τα νέα ρεύματα βομβάρδιζαν την ελληνική πραγματικότητα σημειώνει: «Τέτοιοι όμως, όπως είμαστε τώρα, ο κίνδυνος να ξεχάσουμε ολότελα τον εαυτό μας και να καταποντιστούμε χωρίς να το καταλάβουμε στη θάλασσα των ξένων πράξεων και έργων, παρουσιάζεται πολύ μεγάλος». Κατακρίνει έτσι τον τρόπο που αντιμετωπίζεται η τέχνη της εποχής του, ανήκει σε αυτούς που δυσκολεύονται να συμβιβαστούν με τις εύκολες πελατειακές λύσεις: «Κι έτσι αυτή η ιστορία της τέχνης, όπως την παίρνουμε, είναι σαν ένα κατάστημα με γύψινα εκμαγεία. Μπαίνεις μέσα και διαλέγεις του γούστου σου».
Στις αρχές του 20ου αιώνα ο μοντερνισμός προβάλλεται με μια σωρεία κινημάτων που εναλλάσσονται: Ο εξπρεσιονισμός, ο βορτισισμός, ο φωβισμός, ο κυβισμός, ο ορφισμός, ο φουτουρισμός, η αφηρημένη τέχνη (Ρωσική Σχολή), ο νεοπλαστικισμός (de Stijl). Ακολουθούν, στη μεσοπολεμική περίοδο, η Πιτούρα Μεταφίζικα, ο ντανταϊσμός, ο υπερρεαλισμός, ο κονστρουκτιβισμός, το Μπαουχάουζ.
Το διεθνές στυλ προτάσσει τη λειτουργία, τον φονξιοναλισμό, με το σύνθημα «Form follows function». O Άντολφ Λως (Adolf Loos) θα γράψει ένα μανιφέστο, με τον τίτλο Διακόσμηση Και Έγκλημα, ενάντια στη διακοσμητική προσέγγιση των αρχιτεκτόνων και των καλλιτεχνών. Ο πατέρας του φουτουρισμού, Φιλίππο Τομάζο Μαρινέτι θα αποθεώσει την κυριαρχία της μηχανής και ο αρχιτέκτονάς του Αντόνιο Σαντ’ Ελία θα μιλήσει για «μια πόλη μοντέρνα, όμοια μ’ ένα απέραντο εργοτάξιο και για ένα σπίτι παρόμοιο με μια γιγαντιαία μηχανή». Όπως επίσης κι ο Λε Κορμπιζιέ θα αναφερθεί στην κατοικία ως μηχανή, «La maison est une machine à habiter» (παρ’ όλο που θα εξάρει, σε επίσκεψή του στην Ελλάδα, την παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική).
Η εποχή της μηχανής ευαγγελίζεται έναν καλύτερο κόσμο. Όμως, κανένα κίνημα δεν κατάφερε να κρατήσει παρά για μικρή χρονική περίοδο. Πολλά από τα κινήματα αυτά, εν τη γέννησή τους, θα συνδεθούν με την «αριστερή», τη λαϊκή οδό, όμως θα έρθουν σε ρήξη με την παράδοση του λαού και κατ’ επέκταση με τον ίδιο τον λαό. Συνεπώς, γίνονται κινήματα ολίγων, ολιγαρχικά, με αποτέλεσμα ο εκάστοτε λαός να τα απορρίψει. Όπως έγραφε ο Σεφέρης: «Ξέρεις τὰ σπίτια πεισματώνουν εὔκολα, σὰν τὰ γυμνώσεις»5. Αυτός ήταν άλλωστε ο λόγος του βραχύ τους βίου.
Στη Σοβιετική Ένωση εγκαταλείπεται σταδιακά το διεθνές στυλ και συντελείται μια στροφή προς την παράδοση, τον σοσιαλιστικό κλασικισμό και τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Αλλά και στη Σκανδιναβία, ο σπουδαίος αρχιτέκτονας και βιομηχανικός σχεδιαστής Άλβαρ Άαλτο θα συνδέσει τον μοντερνισμό με τον εντόπιο κλασικισμό, την παράδοση.
Ο μεγάλος φιλόσοφος Κώστας Παπαϊωάννου, εξετάζοντας τις μοντέρνες κοινωνίες, θα παρατηρήσει: «Ο “κλειστός” χαρακτήρας των μοντέρνων “μονολιθικών” κοινωνιών προέρχεται και στηρίζεται πάνω στο βίαιο ξερίζωμα κάθε παράδοσης και στην παντοδυναμία της προπαγάνδας, δηλ. μιας απρόσωπης, από την ίδια της τη Φύση ανήμπορης να γίνει γλώσσα ενός οποιουδήποτε αυθεντικού πνεύματος, μηχανής που πνίγει και στερεύει τόσο την κριτική συνείδηση των ατόμων όσο και τη μαζική αυθορμησία και που, εξουδετερώνοντας την ίδια την ψυχή της μάζας, αφανίζει στην ίδια της τη ρίζα κάθε δυνατότητα της κοινωνίας να συγκροτηθεί σε κοινότητα και ν’ αποκτήσει μια αυθεντική Παράδοση».6
Μονάχα οι άξιοι καλλιτέχνες-τεχνίτες, που κατάφεραν να κοινωνήσουν στα κινήματα του μοντερνισμού την παράδοση, αγαπήθηκαν αληθινά από τους λαούς. Όπως και κάθε ιδιοφυής καλλιτέχνης, ο Πικιώνης αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να ανακαλύψει τη δική του Ιερά Οδό. Κατανοεί ότι η οδός αυτή δεν θα μπορούσε να είναι ένα ολιγαρχικό διεθνές στυλ, αποκομμένο από την παράδοση. Και ο φανός που κράτησε ήταν αυτός που του άφησε ο ίδιος ο λαός: «Μερικοί πιο δύσκολοι θεωρούμε χρέος μας να κάνουμε εκλογή από την εθνική μας κληρονομιά, από το άμεσο παρελθόν, τη λαϊκή μας τέχνη».
Αξίζει να αναφερθεί εδώ το κίνημα «Arts and Crafts» με πρωτεργάτες τον αρχιτέκτονα, σχεδιαστή και κριτικό τέχνης Αύγουστο Πιούτζιν, τον συγγραφέα, κριτικό τέχνης και ζωγράφο Τζον Ράσκιν και τον σχεδιαστή υφασμάτων, ποιητή, πεζογράφο, μεταφραστή και ελευθεριακό σοσιαλιστή Ουίλιαμ Μόρις.Το «Arts and Crafts» άνθισε στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική μεταξύ 1880 και 1910 και ήταν μια αντίδραση στην εξαθλιωμένη κατάσταση των διακοσμητικών τεχνών, αλλά και στον τρόπο που παράγονταν. Υπερασπιζόταν την παραδοσιακή χειροτεχνία, χρησιμοποιούσε απλές φόρμες και τα θέματα, οι διακοσμήσεις τους, ήταν παρμένα από τη λαϊκή και τη μεσαιωνική παράδοση. Επιπροσθέτως, υπήρξε κίνημα αντιβιομηχανικό και οι δημιουργοί του προώθησαν κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές. Ο Πικιώνης φαίνεται να συμφωνεί με το κίνημα αυτό.
Αναζητάει την απλότητα της λαϊκής τέχνης, τη λιτή αρχοντιά, το ευγενές ιδεώδες. Αυτή του ταιριάζει: «…Γιατί τάχα η απλότις εκείνη του λαού να μην έγινε και δική μας;»
Αυτή την απλότητα θα περάσει στο έργο του. Αυτή η απλότητα φέρει μέσα της μια αρχέγονη σοφία που διατρέχει όλη μας την τέχνη: «Δε στοχαζόμαστε καν πως τούτη η αγνότις και η αλήθεια, που αναγνωρίζουμε στην τέχνη του λαού, προϋποθέτει ένα σύνολο ανθρώπου, ένα σύνολο ζωής αγνής και φυσικής». Και πορεύεται σε μια οδό όπου θα συναντήσει κι άλλους συντρόφους, όπως τον Οδυσσέα Ελύτη: «Έρχομαι από μακριά. Οι συλλέκτριες των κρόκων της Θήρας πορεύονται πλάι μου, κι από κοντά, πηγαιμένες με τον Άνεμο τον βόρειο, οι Μυροφόρες, ωραίες μες στα τριανταφυλλιά τους και τη χρυσή των αγγέλων αντανάκλαση».7
πικιων3
Ο Πικιώνης υπήρξε δίκαιος, αλλά και άτεγκτος με το έργο του. Το περίφημο αρχιτεκτόνημά του, το δημοτικό σχολείο στα Πευκάκια του Λυκαβηττού, το οποίο χτίστηκε το 1932, θεωρήθηκε ένα υπόδειγμα μοντερνισμού. Ωστόσο, μόλις ολοκληρώθηκε, δεν δίστασε να το αποκηρύξει. Σταδιακά απομακρύνθηκε από τη ρασιοναλιστική θεώρηση και θα προσβλέψει σε κάτι υψηλότερο: «Θα χρειαστεί να πετάξεις ό,τι ψεύτικο και περιττό φωλιάζει μέσα σου, να γυμνωθείς με θάρρος, ολότελα από τα ψεύτικα και απατηλά ρούχα που φορούσες ως τώρα, και καθαρός και αγνός να αισθανθείς πως πάτησες το πύρινο έδαφος της πραγματικότητας». Είναι αυτός ο πανάρχαιος νόστος που τον στοιχειώνει. Είναι ο μεγάλος νόστος που στοίχειωνε και τον Άγγελο Σικελιανό:
Γιατί το ξέρω. πιο βαθιά κι απ’ τον πηχτόν αστρόφως,
κρυμμένος σαν αετός,
με περιμένει, εκεί που πια ο θείος αρχίζει ζόφος,
ο πρώτος μου εαυτός…8
Την ίδια τη φύση ονόμαζε δάσκαλό του. Η ίδια η αττική γη, του έδειχνε τον δρόμο για να βαδίσει: «Αν κοιτάξεις το δρόμο που ακολούθησε ο άνθρωπος για να φτάσει σε ένα οποιοδήποτε πολιτισμό, νιώθεις τι αφάνταστος κόπος του χρειάστηκε για κάθε του βήμα προς τα εμπρός».
Έκανε λοιπόν αυτό το βήμα και ήταν τέτοια η συνομιλία του έργου του με τον τόπο, που έμοιαζε τόσο φυσικό όπως στη λαϊκή αρχιτεκτονική, σαν να φυτρώνει από τη γη: «Μιαν ιδέα του φυσικού τούτου δρόμου μπορούμε σήμερα να πάρουμε από τη ζωή του φυσικού ανθρώπου, του χωριάτη. Αν κοιτάξεις, θα δεις πως η φύση είναι εκείνη που έβαλε τις βάσεις και ρύθμισε τη ζωή του». Ο σοφός λαϊκός άνθρωπος, ο χωριάτης που: «Ξέρει πλέρια τις ανάγκες του. Στο έδαφος επάνω θα χαράξει το χώρο το χρήσιμο για την κατοικία του».
Θαυμάζει την αρμονία που φέρει αυτή η αρχιτεκτονική, την τόσο φυσική διάταξη των μαζών που δένει με τον τόπο της, με τη γη της. Φέρει το υλικό αυτής της γης, το χρώμα, τις γραμμές της: «Ακανόνιστο χωρίς να το ζητήσει ξεπίτηδες, κανονικό τόσο όσο είναι βολετό, συμμετρικό ή ασύμμετρο, τι ωραία ενώνεται με τη φύση γύρω!»
Είναι η τέχνη και η σοφία που έφεραν μαζί τους οι μάστορες που έχτισαν τα Αναφιώτικα. Είναι η τέχνη και η σοφία που έφεραν οι πρόσφυγές μας, μετά την καταστροφή του 1922, από τη γη της Ιωνίας. Μ’ αυτή την τέχνη και τη σοφία ξαναέχτισαν τα σπίτια τους. Όταν ο μεταπολεμικός αρχιτέκτονας Άρης Κωνσταντινίδης, στην τελευταία του συνέντευξη, ρωτήθηκε να αναφέρει μια συνοικία των Αθηνών που αγαπάει, απάντησε: «Tα Aναφιώτικα». Κι όταν ξαναρωτήθηκε γιατί, αποκρίθηκε: «Γιατί τα σπίτια δεν έχουν χτιστεί από αρχιτέκτονες»9.
Ο Πικιώνης θεωρεί ότι οι σύγχρονες συνθέσεις δεν μπορούν να φτάσουν την αρμονία και τη φυσικότητα της παλαιότερης αρχιτεκτονικής και σε μια υποσημείωση διαπιστώνει: «Μόνο οι αρχαίοι και ο μεσαίωνας είχαν στις αρχιτεκτονικές συλλήψεις των τη φυσικότητα αυτή, που στην πρωτογενή της κατάσταση, στην πρώτη της να πούμε βαθμίδα, θαυμάζουμε στη λαϊκή τέχνη».
Δεν είναι πάντοτε γεμάτη ομορφιά, όπως και η ζωή δεν είναι πάντοτε ευλογημένη, αλλά βρίσκει μέσα της τα υψηλότερα ιδανικά: «Αληθινή θα βρεις λοιπόν την τέχνη του λαού πάντοτε, ικανή να γίνει θεμέλιο για το παραπέρα, για το ανώτερο. Αλάνθαστη σαν το ένστικτο, χρήσιμη».
Η ζωή του απλού ανθρώπου είναι φυσική, με σωματική και ψυχική υγεία, με πρακτικότητα, με εγκράτεια και ηρεμία: «Όταν όλες αυτές οι συνθήκες ταραχθούν από κάτι ξένο, από την ψευτιά της πολιτισμένης ζωής λ.χ. ,η φυσικότητα αυτή του λαού είναι κίνδυνος να χαθεί. Τη φυσικότητα την έχει ο απλός, χωρίς να το νιώθει. Ενστικτώδη». Με τους όρους φύση και φυσικό ο Πικιώνης μιλάει συχνά για την τέχνη του λαού και παρατηρεί ότι φυσική είναι όλη η αρχαία αρχιτεκτονική, που τα δημιουργήματά της φαίνονται να ’ναι μια συνέχεια της φύσης.
Και θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι: «Τόσο απλά και φυσικά είναι τα αποτελέσματα αυτά, κι όμως συλλογίσου αν μπορείς να τα ξανάβρεις στα έργα του σημερινού ανθρώπου, ακόμα κι όταν η θέλησή του είναι φανερή να μένει στο απλό και φυσικό». Και η απάντηση στο ερώτημα που θέτει είναι προφανής.
Ο Πικιώνης επικαλείται το γλύπτη Ωγκύστ Ροντέν που έλεγε «Η μικρή αλήθεια φέρνει μαζί της την αλήθεια ολάκερη». Αυτή την αλήθεια της κατασκευής ονομάζει μητέρα της αρμονίας. Και αναφέρεται ξανά σε μια ομιλία του Ροντέν για τους αρχιτέκτονες των δυτικών μητροπόλεων: «Ήσαν μεγάλοι ζωγράφοι με το να είναι αληθινοί οικοδόμοι». Και προσθέτει ο Πικιώνης: «Αληθινός οικοδόμος, μ’ όλη την πρωτογένεια της τέχνης του, είναι πάντοτε ο λαός».
Είναι τέτοια η αγάπη και το δέος που αισθάνεται ο Πικιώνης για τον λαό, που λίγοι τον έχουν υπερασπιστεί με τέτοιο σθένος. Είναι η ίδια αγάπη και το ίδιο δέος που ένιωθε ο Σεφέρης ακούγοντας τους ψαράδες να τραγουδούν τον Ερωτόκριτο. Είναι η ίδια αγάπη και το ίδιο δέος που ένιωθε ο «ιταλομαθής» Διονύσιος Σολωμός, όταν αγόραζε λέξεις από τους φτωχούς κατοίκους της Ζακύνθου, όπως τόσο υπέροχα περιγράφει ο Θόδωρος Αγγελόπουλος στο αριστουργηματικό του κινηματογραφικό έργο «Μια αιωνιότητα και μια ημέρα».
«Ό,τι μνημείο αληθινής τέχνης έχεις μπροστά σου», γράφει ο Πικιώνης, «νιώθεις να γίνεται μέσα στην ψυχή σου η μετάφραση, η μετουσίωση αυτής της μορφής σε έννοιες καθαρά ανθρώπινες». Η αληθινή τέχνη, λοιπόν, έχει μια τεράστια δύναμη. Μπορεί να ξεπερνάει τα όρια των λαών, να γίνεται πανανθρώπινη. Και συνεχίζει: «Κοίταξε την αρχαία καμπύλη, τη βυζαντινή, τη λαϊκή, την αιγυπτιακή, τη γοτθική, τη γιαπωνέζικη, την ινδιάνικη, την περσική. Ποιο είναι το μυστικό τους; Άγνωστο. Το νιώθεις, το αισθάνεσαι, το μεταφράζεις». Αυτή είναι η μυστική συγκινησιακή δύναμη, που γίνεται μια κοινή γλώσσα.
Καταλήγοντας, θα παραθέσει ένα απαράμιλλο απόσπασμα από το έργο του Διονύσιου Σολωμού: «Γιατί καθένας την ψυχή του γρικούσε όλη ψυχές γεμάτη». Αυτό συνοψίζει ολόκληρη τη λαϊκή και την υψηλή τέχνη. Είναι γεμάτη ψυχές, αμέτρητες ψυχές που φέρουν την κοινή μνήμη, την αέναη αλήθεια και την αέναη σοφία. Είναι το «Κοινό και το Κύριο» για το οποίο μιλάει ο εθνικός μας ποιητής. Και συνεχίζει ο Πικιώνης: «Γι’ αυτό, τη μορφή τη βλέπεις να μην είναι ατομική, μα αντικειμενική. Κοίταξε μιαν αρχαία κορωνίδα, σου εκφράζει, όπως λέει ο Ροντέν –εν τομή– όλο το χαρακτήρα της εποχής».
«Υποτάξου πρώτα στη γλώσσα του λαού, και, αν είσαι αρκετός κυρίεψέ την», θα γράψει ο Διονύσιος Σολωμός. Ο Πικιώνης το κατάφερε. Κατάφερε να κυριέψει τη γλώσσα του λαού μας και να την εξυψώσει. Μας μιλάει με «λογισμό και μ’ όνειρο»10, αρκεί λοιπόν ν’ αγροικήσουμε.
Ο Πικιώνης απεβίωσε το 1968. Δεν χωρούσε πια σ’ αυτή την πόλη. Η δική του Αθήνα άλλαξε πολύ από τότε. Από τη δεκαετία του 1950 κι έπειτα, η πόλη επεκτείνεται ραγδαία και στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ξεκινάει η επέλαση του μπρουταλιστικού μοντερνισμού που ισοπέδωσε ό,τι θεωρούσε παλαιό, η επέλαση του άξεστου τσιμέντου (béton brut το ονόμαζε ο Λε Κορμπιζέ). Η έλευση του μεταμοντερνισμού θα επιφέρει τη νέα ρήξη.
delfoi_pikionis_photos_01
Οι επαρχίες αδειάζουν ταχύτατα και οι ελεύθεροι χωρικοί συγκεντρώνονται και υποτάσσονται στις μητροπόλεις. Στο κλεινόν άστυ προελαύνουν οι εργολάβοι, αλλά και οι μηχανικοί. Προελαύνουν οι εγγράμματες, αλλά αμόρφωτες ολιγαρχίες, που προβιβάζουν το οικονομικό κέρδος σε ύψιστο στόχο. Μια ασχεδίαστη ξένη Αθήνα εξαπλώνεται βίαια και ταχύτατα στην αττική γη. Η πολεοδομία παραγκωνίζεται, η αισθητική υποσκελίζεται, επινοείται η αντιπαροχή και η αυθαίρετη δόμηση. Στις μέρες μας ο πληθυσμός των Αθηνών καταλήγει να είναι τεράστιος, σχεδόν ο μισός πληθυσμός της Ελλάδος.
Βρισκόμαστε λοιπόν συνωστισμένοι σε τερατουπόλεις, πολλών εκατομμυρίων, με τρομερές επιπτώσεις στην ίδια μας τη φύση. Η αποξένωση, η μοναξιά, η αδιαφορία, θα βασιλέψουν στις γειτονιές μας. Επιπλέον, θα έρθουμε αντιμέτωποι με μια μεγάλη οικολογική καταστροφή. Παραδοθήκαμε, με αυτό τον τρόπο, στο εφήμερο, και χάσαμε την αιωνιότητα. Χάσαμε την κόσμησή μας, τη σημασιοδότησή μας. Απωλέσαμε το ευγενές και ενστερνιστήκαμε το αγενές.
Με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, το «κοινόν» αφέθηκε στην επέλαση του νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος και θα σαρώσει ό,τι απέμεινε στο πέρασμά του. Έτσι και η εγχώρια παραγωγή, με ελάχιστες εξαιρέσεις, είτε θα υποπέσει στον άκρατο μιμητισμό της νεοφιλελεύθερης σκέψης και τέχνης, είτε θα μετουσιωθεί σε μεταπρατική.
Η ατομική αυτή τέχνη δεν θα εκφράζει πια τον λαό, αλλά θα είναι άκρως εγωκεντρική, ιδιωτική και συνεπώς άκρως ολιγαρχική. Έτσι λοιπόν συνεχίζεται η επέλαση της αμορφωσιάς και της ασχήμιας. Η επέλαση της παρακμής.
Ξεριζωμένοι και περικυκλωμένοι από κτήρια θηρία κι από μύριες εξατμίσεις αυτοκινήτων που πλημμύρισαν και κατασπάραξαν τον στερνό μας ουρανό. Η σύγχρονη αρχιτεκτονική, με λιγοστές δυστυχώς φωτεινές αντιστάσεις, έγινε τόσο ανιαρή που πια αποπνέει μια βαρετή αισθητική και ισοπεδώνει κάθε ευαισθησία και φαντασία της ανθρώπινης φύσης, εγκαταλείποντας τη μαγεία και τον μύθο. Όμως οι ψυχές μας «δὲ βολεύονται μὲ λιγότερο οὐρανό», «δὲ βολεύονται παρὰ μόνο στὸν ἥλιο».11
Ο Αριστοτέλης, στα Πολιτικά του, διερευνούσε το μέγεθος μιας πόλης ούτως ώστε να λειτουργεί άριστα. Στον τόπο μας χρειάζεται να σπάσει ο αθηνοκεντρισμός και να αναπτυχθούν οι μικρότερες πόλεις. Δεν χρειαζόμαστε πόλεις θηρία, απάνθρωπες πόλεις. Άλλωστε η τεχνολογία είναι αρωγός σε μια τέτοια κατεύθυνση.
Σήμερα περπατάς στις συνοικίες κι ανακαλείς τους στίχους τουΓιώργου Σεφέρη: «Οἱ οὐρανοξύστες τῆς Νέας Ὑόρκης δὲ θὰ γνωρίσουν ποτὲ τὴ δροσούλα ποὺ κατεβαίνει στὴν Κηφισιά μὰ οἱ δυὸ καμινάδες ποὺ μ᾿ ἄρεσαν στὴν ξενιτιὰ πίσω ἀπ᾿ τὰ κέδρα, γυρίζουν πάλι σὰ βλέπω τὰ δυὸ κυπαρίσσια πάνω ἀπὸ τὴ γνώριμή σου τὴν ἐκκλησία ποὺ ἔχει τοὺς κολασμένους ζωγραφιστοὺς νὰ τυραννιοῦνται μὲς στὴ φωτιὰ καὶ στὴν ἀθάλη»12.
Δίχως να χτίζονται πια κτήρια μνημεία, κτήρια που περικλείουν τη μνήμη και τη σοφία του λαού μας ως ακολούθως, απωλέσαμε την ανθρωπιά μας. Και διαβάζεις με νόστο στους τοίχους: «Γκρεμίστε τις πολυκατοικίες να δούμε το ηλιοβασίλεμα».
Στη μακρά αυτή περίοδο παρακμής, την περίοδο του παρασιτικού «εκσυγχρονισμού», οι τέχνες έχασαν τον δρόμο τους και οδηγηθήκαμε σε μια μεγάλη πολιτισμική και πολιτική κρίση. Η πόλη ιερό άλσος που διέσχιζαν οι ποταμοί της, ο Ιλισός, ο Ηριδανός, αλλά και ο Κηφισός, κρύφτηκε κάτω από το τσιμέντο και την άσφαλτο. Η πόλη-μουσείο αρχιτεκτονικής που συνομιλούσε με την αρχαία ελληνική, την ελληνιστική και ρωμαϊκή, τη βυζαντινή, την παραδοσιακή, με τις υπέροχες λαϊκές συνοικίες, τον νεοκλασικισμό, τον εκλεκτικισμό, τον μοντερνισμό του ’30, κρύφτηκε κι αυτή.
Και ταξιδεύεις στον κόσμο, σε Ανατολή και Δύση, σε Νότο και Βορρά και σε περιβάλλουν τα ίδια πανομοιότυπα σύγχρονα κτήρια, η ίδια πανομοιότυπη τέχνη. Και αναζητάς παντού την εκδιωγμένη τέχνη, την αληθινή τέχνη των λαών, τον απολεσθέντα παράδεισο.
Ο Άλντο Ρόσι, ένας από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες, στο περίφημο βιβλίο του Η αρχιτεκτονική της πόλης (L’architettura della città), αναδεικνύει την έννοια του χρόνου στην αρχιτεκτονική, εισάγει την έννοια του ποιητικού χρόνου, σε αντίθεση με τον τεχνικό χρόνο. Τα αρχιτεκτονήματά της είναι αυτά που συνιστούν τον χαρακτήρα του λαού της. Η πόλη έχει μνήμη, συλλογική μνήμη, θυμάται το παρελθόν της, το πέραμα του χρόνου. Το «Genius loci», ως ένας πολιούχος, την προστατεύει και την οδηγεί.
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε να αναδύεται και πάλι η παράδοση. Η πόλη αντιστέκεται. Οι ποταμοί της ακόμα κυλάνε υπόγεια και ανασύρουν τον μύθο, τη λησμονημένη αλήθεια. Το βλέπεις στο βλέμμα εκείνων που ψάχνουν στις υπόγειες ταβέρνες, τα μεγάλα Σαββατόβραδα, κάτι από αυτόν τον παράδεισο, πριν τους προλάβει και πάλι η Δευτέρα.
«Μα, αστόχαστοι, ακολουθούμε το ξένο για να μένουμε πάντ’ από πίσω του. Το καινούργιο μας τραβάει, γιατί η ψευτιά γρήγορα παλιώνει. Μόνο το σωστό είναι αγήραστο, γιατί κρύβει μέσα του το περασμένο και το μέλλον». Την ιστορία λοιπόν τη γράφουν οι λαοί κι όχι οι εκπεσούσες ολιγαρχίες. Είναι ο θρίαμβος του λαού και η ανύψωσή του. Ο 21ος αιώνας θα σημάνει την επιστροφή στην αληθινή αρχιτεκτονική, την επιστροφή στον άνθρωπο. Επειδή, όπως και ολοκληρώνει ο Πικιώνης το δοκίμιό του: «…η αρχιτεκτονική ίσως περισσότερο από τις άλλες τέχνες μπορεί να δώσει την ποίηση στην καθημερινή μας ζωή».
Οφείλουμε να εκσυγχρονίσουμε την παράδοσή μας. Αυτό είναι ένα πρόταγμα για τον 21ο αιώνα. Να επαναφέρουμε την αληθινή ποίηση και την ομορφιά. Ο Άγγλος ποιητής Τζων Κιτς γράφει στο ποίημά του «Ωδή σε μια Ελληνική Υδρία»:
Η ομορφιά είν’ αλήθεια, η αλήθεια είν’ ομορφιά,
Να τι ’ναι που έμαθες στον κόσμο, τι χρωστάς να ξέρεις!
Αυτό λοιπόν χρωστάμε να ξέρουμε. Το κληροδότημά μας στις επόμενες γενιές είναι να αφήσουμε κάτι υψηλό. Ας θάψουμε λοιπόν ευλαβικά τους Ελπήνορες που έπεσαν από τη στέγη του ανακτόρου της Κίρκης τέχνης. Κι ας συνεχίσουμε το ταξίδι μας στον 21ο αιώνα με τον πρωτοπόρο σύντροφο Δημήτρη Πικιώνη να μας δείχνει από μακριά το δρόμο. Ο Ζήσιμος Λορεντζάτος έγραφε: «Ο Πικιώνης δίδαξε, τα δίδαξε σε εμάς, πάντα με υπέρτατο γνώμονα και οδηγό του το λαό, που κρατάει τη μνήμη της ουσίας της Ελληνικής». «Κρατάμε στα χέρια μας ένα θησαυρό. Αυτό είναι το σπουδαιότερο. Στο κάτω της γραφής ένα Πικιώνη έχομε, δεν έχομε άλλον. Φιλόλογους έχουμε πολλούς»13. Αυτή άλλωστε η μνήμη, είναι και η οικουμενικότητά μας.
Ο Πικιώνης δεν ήταν ο τυπικός πανεπιστημιακός καθηγητής που δίδασκε από καθέδρας. Καθόταν στο προαύλιο και συζητούσε με του φοιτητές του. Ένας γνήσιος δάσκαλος, ένα γνήσιο δημοκρατικό πνεύμα. Έτσι κι εμείς, δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε τον μεγάλο μας θησαυρό, το πνευματικό μας περιβόλι. Χτυπάνε μέσα μας οι λέξεις όλων των πατέρων. Τους ακούμε στην πόλη, σε κάθε μας βήμα, όπως προσπερνώντας το άγαλμα του Κωστή Παλαμά στην Ακαδημίας. Εκεί ακόμα μας ψιθυρίζει:
Παιδί, το περιβόλι που θα κληρονομήσεις,
όπως το βρεις κι όπως το δεις να μη το παρατήσεις.14
Στον τόπο μας είμαστε καταδικασμένοι να δημιουργήσουμε. Ο Δημήτρης Πικιώνης μας διδάσκει τον τρόπο αυτόν με την αρετή, με την τόλμη, με την ελευθερία και με την αγάπη για την παράδοσή μας. Μας προτρέπει να τον αναζητήσουμε και να ξαναχτίσουμε. Στέκει εκεί λοιπόν, όπως ο ναός στον λόφο των Μουσών, εκεί τον συναντάμε σε κάθε μας βήμα, σε κάθε μας γραμμή. Θα είναι πάντοτε ο δάσκαλός μας, ο Πρωτομάστορας.
Σημειώσεις:
1. Οδυσσέας Ελύτης, Άξιον Εστί, Εκδόσεις Ίκαρος.
2. Φώτης Κόντογλου, Πονεμένη Ρωμιοσύνη, Εκδόσεις Αστήρ.
3. Γιάννης Τσαρούχης, Τα γνωμικά του Τσαρούχη, Βουρκαριανή.
4. Γιώργος Σεφέρης, Δοκιμές. Εκδόσεις, Ίκαρος.
5. Γιώργος Σεφέρης, Ποιήματα. Κίχλη. Α. Το σπίτι κοντά στη θάλασσα, Εκδόσεις Ίκαρος.
6. Κώστας Παπαϊωάννου, Μάζα Και Ιστορία, Εναλλακτικές Εκδόσεις.
7. Ελύτης Οδυσσέας, Ιδιωτική Οδός, Εκδόσεις Ύψιλον.
8. Άγγελος Σικελιανός, Λυρικός Bίος, B. Ύμνος του μεγάλου Nόστου, Εκδόσεις Ίκαρος.
9. Εφημερίδα το ΒΗΜΑ,1993.
10. Διονύσιος Σολωμός, Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι.
11. Γιάννης Ρίτσος, Ρωμιοσύνη, Εκδόσεις Κέδρος.
12. Γιώργος Σεφέρης, Τετράδιο Γυμνασμάτων. Γράμμα του Μαθιου Πασκάλη, Εκδόσεις Ίκαρος.
13 . Δ.Πικιώνη, Κείμενα, Πρόλογος, Μ.Ι.Ε.Τ.
14. Κωστής Παλαμάς, Οι Πατέρες
πηγή

Ο χρόνος για την επίτευξη τής σωτηρίας και η ταύτιση με το δράμα τής ανθρωπότητας

Γέροντα  Σωφρονίου του έσσεξ


Η γηΐνη ημών ύπαρξις καθορίζεται εκ του χρόνου και του χώρου. Αλλά τί σημαίνει χρόνος;


Είναι δυνατόν να δοθούν πολλοί και διάφοροι ορισμοί: Χρόνος είναι ο «τόπος» της συναντήσεως ημών μετά του Δημιουργού· χρόνος είναι η διαδικασία της πραγματοποιήσεως του σχεδίου του Θεού περί της δημιουργίας: «Ο Πατήρ μου έως άρτι εργάζεται, καγώ εργάζομαι» (Ιωάν. 5,17).

Η δημιουργία δεν είναι εισέτι τετελειωμένη: «… περιπατείτε έως το φως έχετε, ίνα μη σκοτία υμάς καταλάβη· και ο περιπατών εν τη σκοτία ουκ οίδε πού υπάγει. Έως το φως έχετε, πιστεύετε εις το φως, ίνα υιοί φωτός γένησθε» (Ιωάν. 12,35-36). Εις ένα έκαστον εξ ημών παρεσχέθη «ίδιος τις χρόνος»,  βραχύς μεν, αλλ’ επαρκής δια την επίτευξιν της σωτηρίας.

Η δημιουργική ιδέα του Θεού εν τη κτίσει αποπληρούται: «… ουκ αδυνατήσει παρά τω Θεώ παν ρήμα» (Λουκ. 1,37). Επί του Γολγοθά αποθνήσκων ο Κύριος είπε: «Τετέλεσται» … Θα έλθη άλλη στιγμή, κατά την οποίαν εκ νέου θα λεχθή όμοιος προς αυτόν λόγος· περί τούτου είναι γεγραμμένον εν τη Αποκαλύψει: «Και ο Άγγελος … ήρε την χείρα αυτού την δεξιάν εις τον ουρανόν και ώμοσεν εν τω Ζώντι εις τους αιώνας των αιώνων … ότι χρόνος ουκέτι έσται» (10,5-6).

Εφ’ όσον διάγομεν εν τούτω τω «σώματι της αμαρτίας» και συνεπώς εν τω κόσμω τούτω, δεν θα παύση η ασκητική πάλη προς τον «νόμον της αμαρτίας», τον ενεργούντα εν τη σαρκί ημών (πρβλ. Ρωμ. 6,6 και 7,23).

Βλέποντες εαυτούς ότι δεν δυνάμεθα να υπερνικήσωμεν τον θάνατον τούτον δια των ιδίων ημών δυνάμεων, εμπίπτομεν εις απόγνωσίν τινα περί της σωτηρίας ημών. Όσον παράδοξον και αν φαίνηται τούτο, είναι εν τούτοις αναγκαίον να ζήσωμεν την βαρείαν ταύτην κατάστασιν, να βιώσωμεν αυτήν εκατοντάκις, ώστε βαθέως να εντυπωθή εν τη συνειδήσει ημών. Η πείρα αύτη του άδου είναι δι’ ημάς ωφέλιμος. Όταν φέρωμεν εν εαυτοίς το μαρτύριον τούτο επί έτη, επί δεκάδας ετών, τότε γίνεται το μόνιμον περιεχόμενον του πνεύματος ημών, ανεξάλειπτος ουλή επί του σώματος της ζωής ημών. Και ο Χριστός διετήρησεν επί του Σώματος Αυτού τους τύπους των ήλων της σταυρώσεως εισέτι και μετά την ανάστασιν: «… ήλθεν ο Ιησούς και έστη εις το μέσον, και λέγει αυτοίς· ειρήνη υμίν. Και … έδειξεν αυτοίς τας χείρας και την πλευράν Αυτού» (Ιωάν. 20,19-20).

Εκ της πείρας των βασάνων του άδου δέον όπως γεννηθή προσευχή υπέρ όλου του γένους των ανθρώπων, ως και υπέρ ημών αυτών (βλ. Ματθ. 22,39). Εκάστην κατάστασιν ημών μεταφέρομεν εν πνεύματι εκ των στενών πλαισίων της ατομικότητος ημών εις άπασαν την ανθρωπότητα. Ούτω πάσα εμπειρία ημών αποβαίνει αποκάλυψις περί των διαδραματιζομένων ανά τους αιώνας εν τω κόσμω των ανθρώπων, και η πνευματική ημών μετ’ αυτών ταύτισις λαμβάνει χαρακτήρα απτής πραγματικότητος.

Ο Κύριος απεκάλυψεν εις ημάς το αυθεντικόν νόημα της εντολής «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν» εν τη θεία αυτής απειρότητι. Πρότερον τουτέστιν εν τοις ορίοις του Μωσαϊκού Νόμου, η διάστασις της εντολής ταύτης αφεώρα μόνον εις τον Εβραϊκόν λαόν: «Ουκ εκδικάται σου η χειρ, και ου μηνίεις τοις υιοίς του λαού σου, και αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σαυτόν» (Λευϊτ. 19,18). Ο Χριστός όμως επεξέτεινε ταύτην εις όλους τους λαούς, εις πάντας τους αιώνας: «Ηκούσατε ότι ερρέθη, αγαπήσεις τον πλησίον σου και μισήσεις τον εχθρόν σου. Εγώ δε λέγω υμίν, αγαπάτε τους εχθρούς υμών, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς και προσεύχεσθε υπέρ των επηρεαζόντων υμάς και διωκόντων υμάς, όπως γένησθε υιοί του Πατρός υμών του εν ουρανοίς» (Ματθ.  5,43-45).

Ο Μονογενής Υιός του Ουρανίου Πατρός έδωκεν εις ημάς την γνώσιν ταύτην, εν τη Γραφή, δια της συνομιλίας μετά του νομικού (βλ. Λουκ. 10,27 κ.ε.), εν τη ζωή δε ημών, δια του Πνεύματος του Αγίου. Αυτός Ούτος εξεπλήρωσε πάντα ταύτα εν τη πληρότητι, ήτις επετελέσθη εν Γεθσημανή και επί του Γολγοθά. Ημείς δε, εισδύοντες εις το πνεύμα της εντολής ταύτης, εξομοιούμεθα προς τον Θεόν.


Πηγή: "Περί Προσευχής" Αρχιμανδρίτου ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ (Σαχάρωφ). Μετάφρασις εκ του Ρωσικού Ιερομονάχου Ζαχαρίου. Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Τιμίου Προδρόμου. Έσσεξ Αγγλίας 1993.

O Ελληνας πιανίστας Αλέξανδρος Καπέλης συγκίνησε τη Ρώμη

O Ελληνας πιανίστας Αλέξανδρος Καπέλης συγκίνησε τη Ρώμη

Το κοινό της Ρώμης, στο μέγαρο μουσικής Αuditorium, καταχειροκρότησε τον Έλληνα πιανίστα Αλέξανδρο Καπέλη, ο οποίος παρουσίασε το μουσικό πρόγραμμα «Οι ελληνικοί μύθοι, η μυθολογία ως πηγή έμπνευσης του πιάνου».
«Πρόκειται για μια σειρά επτά συναυλιών, από το Μιλάνο μέχρι και την Σικελία, σε θέατρα που είναι από τα σημαντικότερα της χώρας», δήλωσε ο καλλιτέχνης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ο Αλέξανδρος Καπέλης παρουσίασε το πρόγραμμα αυτό και πέρυσι, στο προεδρικό μέγαρο Κυρηνάλιο, στη Ρώμη, με ξεχωριστό κοινό και παρουσία των τέως Προέδρων της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια και της Ιταλικής Δημοκρατίας Τζόρτζιο Ναπολιτάνο.

«Υπάρχει ένας ειρμός που ενώνει όλα τα κομμάτια, από τον δέκατο έβδομο αιώνα μέχρι τον Μάνο Χατζιδάκι και Γιάννη Κωνσταντινίδη. Το κοινό νήμα είναι η Ελλάδα με την μυθολογία της, το πώς ερμηνεύεται στις διάφορες χώρες και από τις διάφορες αισθητικές», προσέθεσε ο διεθνώς καταξιωμένος Έλληνας πιανίστας.

Στα διάφορα κομμάτια που έχει επιλέξει ο Αλέξανδρος Καπέλης ουσιαστικά, προβάλλεται η Ελλάδα μέσα από τα μάτια της Ευρώπης, αλλά και η Γηραιά Ήπειρος διαμέσου της ελληνικής σκέψης και μυθολογίας, χάρη στη δύναμη της μουσικής.

Για την επιτυχία της βραδιάς του Audutorium της Ρώμης, σημαντική ήταν και η στήριξη της ελληνικής πρεσβείας στην Ιταλία, που αγκάλιασε την όλη πρωτοβουλία.

«Το πρόγραμμα "Οι ελληνικοί μύθοι" παρουσιάσθηκε ήδη, με μεγάλη επιτυχία, στο Παρίσι, στο Σαν Φρανσίσκο, στην Ουάσιγκτον και σε πολλές άλλες πόλεις, αλλά νιώθω ότι στην Ιταλία, έχει μια ιδιαίτερη σημασία, με το κοινό να δείχνει μεγάλη αγάπη και να αισθάνεται ειλικρινή οικειότητα», κατέληξε ο Έλληνας πιανίστας.




Μια σπίθα φλόγας της κολάσεως θα είναι βασανιστικότερη για έναν αμαρτωλό, παρά χίλια χρόνια πόνων και βασάνων μιας γυναίκας που γεννά. Σκέψου λοιπόν ότι στον Άδη τα βάσανα δεν έχουν τέλος για τους αμετανόητους αμαρτωλούς. Πώς μπορεί λοιπόν ένας αμαρτωλός, γνωρίζοντας όλα αυτά, να συνεχίζει να ζει στην αμαρτία;

Όσιος Αρσένιος Μπόκα

Ποια διατροφή πρέπει να ακολουθείτε ανάλογα με την ηλικία σας


Η διατροφή αποτελεί την πιο σημαντική παράμετρο του τρόπου ζωής για την διατήρηση της καλής υγείας, καθώς λειτουργεί σαν ασπίδα απέναντι σε πολλές ασθένειες.
Για να προστατευτείτε από την αναιμία και την οστεοπόρωση έως τον καρκίνο και την στεφανιαία νόσο, ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές ανάλογα με τη δεκαετία που διανύετε.
20-29 ετών
Σε αυτές τις ηλικίες, ένα στα πέντε άτομα αποφεύγει τα πολλά κρέατα ή ακολουθεί αυστηρή χορτοφαγική διατροφή. Η χορτοφαγία θεωρείται υγιεινή διατροφή όταν ακολουθείται σωστά. Όταν, όμως, αποφεύγεται απλώς το κρέας, το ψάρι και τα ζωικά προϊόντα, χωρίς να αντικαθίστανται από κάτι άλλο, υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης ανεπάρκειας σε θρεπτικά συστατικά (κυρίως σε σίδηρο και βιταμίνη Β12). Γι' αυτό τον λόγο, να τρώτε όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως και σόγια καθημερινά.
Για να αντισταθμίσετε τις συνέπειες που μπορεί να έχουν στην υγεία τα ξενύχτια, να τρώτε άφθονα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά (όπως το λάχανο και το μπρόκολο) και φρούτα.
Επειδή σε αυτή την ηλικία χρειάζεστε τη μέγιστη δυνατή πνευματική οξύτητα για να ολοκληρώσετε τις σπουδές σας ή να αρχίσετε την σταδιοδρομία σας, να τρώτε άφθονες τροφές όπως τα ιχθυέλαια που διεγείρουν την εγκεφαλική λειτουργία. Μην αμελείτε επίσης το πρωινό γεύμα, το οποίο είναι απαραίτητο για να τονώσετε τον οργανισμό σας τις δύσκολες ώρες έως το μεσημέρι, καθώς και τα πλούσια σε ασβέστιο τρόφιμα (λ.χ. λίγων λιπαρών γαλακτοκομικά προϊόντα) που είναι απαραίτητα για γερά οστά.
30-39 ετών
Αυτή είναι η ομάδα των ηλικιών κατά την οποία ακόμα και οι αδύνατοι άνθρωποι είναι πιθανό να αρχίσουν να συσσωρεύουν κάποια περιττά κιλά, κυρίως γύρω από τη γραμμή της μέσης. Η συσσώρευση αυτή οφείλεται στην προοδευτική εγκατάλειψη της φυσικής δραστηριότητας κυρίως λόγω της έλλειψης ελεύθερου χρόνου.
Εάν είστε γυναίκα, είναι πολύ βασικό να τροφοδοτείτε τον οργανισμό σας με επαρκείς ποσότητες σιδήρου και ασβεστίου (να τρώτε κόκκινο κρέας, σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά, όσπρια και γαλακτοκομικά προϊόντα). Αν προγραμματίζετε μια εγκυμοσύνη, χρειάζεστε πρόσθετα θρεπτικά συστατικά, όπως φολικό οξύ (υπάρχει στα σκουροπράσινα λαχανικά, καθώς και σε μορφή διατροφικού συμπληρώματος) και βιταμίνη Ε (καλές πηγές είναι τα αβοκάντο και τα καρύδια). Τόσο πριν, όσο και στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καλό είναι να καταναλώνετε βασικά λιπαρά οξέα, ήτοι ψάρια.
Οι ηλικίες από τα 30 έως τα 39 είναι πιθανώς οι πιο στρεσογόνες της ζωής σας. Αντισταθμίστε τις συνέπειες του στρες καταναλώνοντας τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β που εξασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και δεν αποθηκεύονται από τον οργανισμό, γι' αυτό και εύκολα τις εξαντλεί το στρες.
40-49 ετών
Σε αυτές τις ηλικίες αρχίζουν να γίνονται εμφανείς οι συνέπειες στο δέρμα, στα μαλλιά και στη σιλουέτα σας. Από τα 40 και μετά ο μεταβολισμός σας επιβραδύνεται ακόμα περισσότερα, οπότε χρειάζεστε καθημερινά 100 θερμίδες λιγότερες σε σχέση με ό,τι τρώγατε στα 30 σας.
Εάν είστε γυναίκα, καλό είναι να καταναλώνετε περισσότερη σόγια και προϊόντα σόγιας, διότι περιέχουν φυτικά οιστρογόνα και μπορεί να αμβλύνουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Ανεξάρτητα από το φύλο σας, τέλος, μην ξεχνάτε να καταναλώνετε άφθονα τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες, οι οποίες μπορεί να σας προστατεύσουν από τον καρκίνο του παχέος εντέρου αργότερα στην ζωή. Πλούσια σε ίνες είναι τα δημητριακά και τα προϊόντα ολικού αλεύρου, καθώς και τα περισσότερα φρούτα, λαχανικά και όσπρια.
50+ ετών
Η επιβράδυνση του μεταβολισμού σας συνεχίζεται και πλέον χρειάζεστε 200 θερμίδες λιγότερες απ' όσες όταν είσαστε 30 ετών. Για τις γυναίκες -τουλάχιστον τις περισσότερες από αυτές- συνεχίζεται η ταλαιπωρία λόγω εμμηνόπαυσης και διακοπής της ορμονικής παραγωγής, οπότε καλό είναι να εξακολουθήσετε την κατανάλωση των τροφίμων που αμβλύνουν τα συμπτώματά της (διατροφή για 40-49 ετών).
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της ηλικίας είναι οι αυξημένες απαιτήσεις του οργανισμού σε ασβέστιο. Πολύ καλές πηγές ασβεστίου είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα λίγων λιπαρών, οι σαρδέλες με τα κόκαλα, τα εμπλουτισμένα δημητριακά για πρωινό και ο σολομός.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει επίσης να δώσετε στις αρθρώσεις σας, οι οποίες χρειάζονται πρόσθετη προστασία από τις φθορές που τους προκαλεί η συνεχής χρήση. Τα ιχθυέλαια και το ιχνοστοιχείο βόριο μπορούν να σας βοηθήσουν. Να προτιμάτε τα «παχιά» ψάρια, όπως το σκουμπρί και τον σολομό, και να τρώτε άφθονα λαχανικά και φρούτα, καθώς όλα τα είδη σχεδόν περιέχουν βόριο.
Μην ξεχνάτε ακόμη να καταναλώνετε τρόφιμα πλούσια στις αντιοξειδωτικές βιταμίνες Α, C και Ε, που μπορεί να προστατεύουν από την στεφανιαία νόσο και ορισμένες μορφές καρκίνου. Βιταμίνη C περιέχουν, μεταξύ άλλων, τα εσπεριδοειδή, τα σπαράγγια, τα μπρόκολα και τα λαχανάκια Βρυξελλών, Βιταμίνη Α το συκώτι, το γάλα, τα βερίκοκα, το μπρόκολο, το σπανάκι και το λάχανο και βιταμίνη Ε τα φυτικά έλαια, τα δημητριακά ολικού αλεύρου, οι ψητές γλυκοπατάτες, τα αμύγδαλα και το καφέ ρύζι .